Nowość wydawnicza
Kompetencje leksykalne uczniów w młodszym wieku szkolnym w Polsce i na Litwie (studium statystyczno-kognitywne)
Autorka porównała słownictwo uczniów w młodszym wieku szkolnym w Polsce i na Litwie. Odpowiedziała na pytanie, jaki jest zasób słownictwa oraz w jaki sposób polskie i litewskie dzieci konceptualizują obraz świata. Książka wpisuje się w badania kwantytatywne słownictwa uczniów, ich sprawności tworzenia tekstów, a także wiedzy o tym, jak najmłodsi przez pryzmat języka postrzegają świat, w którym żyją.
Monografia składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale pierwszym przedstawiono genezę oraz definicje takich pojęć kluczowych, jak język, kultura. Ukazano w nim również poglądy polskich, rosyjskich i litewskich badaczy językowego obrazu świata. Rozdział drugi poświęcony jest prezentacji metodologicznych podstaw podjętych badań. Ukazano w nim problematykę pracy, cele oraz wykorzystane metody badawcze (między innymi statystyczne i analizy semantycznej tekstów). W rozdziale trzecim dokonano charakterystyki ilościowej słownictwa tekstów mówionych i pisanych uczniów szkół wileńskich i krakowskich. Przedstawiono w nim rozkład statystyczny wszystkich części mowy w słowniku i tekście. Omówiono także bogactwo słownikowe tekstów, czyli udział wyrazów o niskiej frekwencji (hapaks legomena, dis legomena i tris legomena). W rozdziale czwartym, najobszerniejszym, zaprezentowano najbardziej typowe wyrazy tematyczne i kluczowe, autosemantyczne (rzeczowniki, przymiotniki, czasowniki, przysłówki) oraz gramatyczne (zaimki, przyimki, spójniki, partykuły, liczebniki), wyekscerpowane z tekstów mówionych i pisanych obu grup badawczych. Dokonano również analizy semantycznej tych wyrazów na tle szerokiego kontekstu ilustrującego sposób ich użycia w czynnym języku mówionym i pisanym dziewięciolatków z Wilna i Krakowa.
Spis treści
Wstęp 5
1. Rozważania teoretyczne 8
1.1. Język a kultura 8
1.2. Językowy obraz świata 18
1.3. Tekst mówiony a tekst pisany 29
1.4. Stan badań nad słownictwem dzieci 32
2. Metodologiczne podstawy badań 43
2.1. Cel pracy 43
2.2. Problematyka badawcza 44
2.3. Metody, techniki i narzędzia badawcze 45
2.4. Teren, organizacja i przebieg badań 46
3. Struktura statystyczna tekstu mówionego i pisanego dzieci
wileńskich i krakowskich 48
3.1. Bogactwo słownikowe tekstów 49
3.2. Słownictwo najczęstsze 54
3.3. Części mowy w słowniku i tekście 75
3.4. Ugrupowania części mowy w słowniku i tekście 86
4. Analiza gramatyczna i semantyczna wyrazów tematów
i wyrazów kluczy 90
4.1. Wyrazy autosemantyczne 92
4.1.1. Rzeczowniki 92
4.1.2. Przymiotniki 122
4.1.3. Czasowniki 146
4.1.4. Przysłówki 163
4.2. Wyrazy gramatyczne 175
4.2.1. Zaimki 175
4.2.2. Przyimki 182
4.2.3. Partykuły 199
4.2.4. Liczebniki 211
4.2.5. Spójniki 215
Zakończenie 221
Wykaz skrótów 223
Bibliografia 224
Informacje
Zobacz także
Leksyka młodzieży. Tradycja, rozwój, kreatywność
Autor/Redaktor: Małgorzata Pachowicz
Monografia wpisuje się w nurt rozważań na temat języka młodzieży, a więc grupy wyodrębnianej z ogółu społeczeństwa ze względu na wiek i przeważnie wykonywaną czynność uczenia się (lub uczenia się i pracy). Autorka książki wychodzi z założenia, iż w komunikacji wewnątrzgrupowej mowa młodych ludzi, w tym uczniów i studentów, pozostaje wyrazem zarówno opozycji do oficjalnego języka, jak i dezaprobaty i krytycznej postawy wobec innych osób, zwłaszcza osób dorosłych.
Słownictwo z zakresu górnictwa solnego XVI–XVIII wieku na tle polszczyzny ogólnej
Autor/Redaktor: Ewa Katarzyna Horyń
Autorka zebrała i przeanalizowała polską leksykę z zakresu górnictwa solnego w XVI–XVIII w. Prezentacja i opis materiału leksykalnego skoncentrowane są na przedstawieniu słownictwa, które swoją tematyką obejmuje dwie sfery – eksploatację soli i handel nią. Materiał został zgrupowany wokół dwunastu kategorii znaczeniowych istotnych dla odtworzenia leksyki związanej z tą gałęzią przemysłu.
Język poezji Leopolda Staffa
Autor/Redaktor: Mirosława Alicja Białoskórska
Studium językowo-stylistyczne poświęcone poezji Leopolda Staffa.
Obraz ludzi Podhala i Tatr w inskrypcjach ze starego cmentarza na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem
Autor/Redaktor: Agnieszka Szczaus
W pracy odtworzono złożony, wieloaspektowy, niezwykle interesujący językowo i poznawczo obraz ludzi utrwalony w zakopiańskich inskrypcjach.