Polish Studies Newsletter

Event

Date of the event: 16.05.2019 - 17.05.2019
Added on: 13.05.2019

Epistolografia w Polsce Ludowej (1945–1989). List i jego pochodne w systemie politycznym, społeczny gospodarczym i kulturalnym państwa

Type of the event:
Conference
City or town:
Warszawa

Celem konferencji jest m.in. próba odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywały w obiegu informacyjnym Polski Ludowej korespondencja i jej pochodne oraz w jaki sposób, w jakim zakresie i na ile skutecznie – mimo wszystkich związanych z tym ograniczeń systemowych – wpływały na tamtą rzeczywistość polityczną, społeczną, gospodarczą i kulturalną. Czy mogły ją kształtować w sposób podobny do nowoczesnych – cyfrowych narzędzi komunikacji?     

W ramach sesji chcielibyśmy przybliżyć następujące grupy tematów i związanych z nimi zagadnień szczegółowych:

  • Korespondencja jako źródło historyczne – problemy metodologiczne
  • Aspekt polityczny. List jako narzędzie walki, interwencji i dialogu politycznego
  • List i jego pochodne w systemie opresji państwa
  • Aspekt społeczny i gospodarczy
  • Aspekt społeczny i kulturalny
  • Instytucje związane z obiegiem korespondencji
  • Konkursy historyczne ogłaszane przez media lokalne  (lata dziewięćdziesiąte) – pierwsze wypowiedzi nieskrępowane cenzurą dotyczące lat 1939–1989.

PROGRAM KONFERENCJI:

16 maja, czwartek

9.00–9.10 Rozpoczęcie konferencji

9.10–10.50 Sesja I: Korespondencja w działalności aparatu władzy i tajnej policji politycznej

  • Dr Sebastian Drabik
    Rola korespondencji w działalności partii. Biuro Listów w strukturze KW PZPR na przykładzie Krakowa (1955–1975)
  • Dr Zbigniew Bereszyński (Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu)
    Korespondencja pocztowa jako obiekt zainteresowania Służby Bezpieczeństwa a walka z przejawami postaw proniemieckich wśród rdzennej ludności Górnego Śląska (1957–1989)
  • Dr Bartłomiej Noszczak (OBBH IPN w Warszawie)
    Wojna na słowa. Rola korespondencji w apogeum milenijnego konfliktu państwa z Kościołem katolickim w Polsce (1966 r.)
  • Dr Monika Komaniecka-Łyp (OBBH IPN w Krakowie)
    Perlustracja korespondencji jako sposób wykrywania przez SB potencjalnej i faktycznej działalności wywiadowczej państw zachodnich w PRL w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych
  • Dr Sebastian Ligarski (OBBH IPN w Szczecinie)
    „Mój Drogi Teodorku”. Listy ks. Romana Gradolewskiego (TW „Władka”) do kpt. Teodora Okwieta (1962–1973)

10.50–11.10 Pytania do prelegentów/dyskusja

11.10–11.20 Przerwa na kawę

11.20–17.10 Sesja II: Korespondencja jako źródło do badań życia społeczno-politycznego, kulturalnego i naukowego PRL (część 1–3)

  • 11.20–13.00 Część 1
  • Dr Tomasz Łabuszewski (OBBH IPN w Warszawie)
    Grypsy członków konspiracji niepodległościowej – listy donikąd? – korespondencja pomiędzy dwoma światami – jej wartość historyczna czy tylko emocjonalna?
  • Waldemar Borzestowski (Wydział Historyczny, Uniwersytet Gdański)
    Rzeczywistość powojennego Gdańska z lat 1945–1947 na podstawie raportów konduktorskich pracowników Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego i Międzykomunalnego Zakładu Komunikacyjnego Gdańsk–Gdynia
  • Dr hab. Jakub Isański (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
    Świadectwa wojennego i powojennego bezprawia w listach – opisach pamiętnikarskich pionierów na Ziemiach Zachodnich
  • Dr Anna Maria Adamus (OBEN IPN w Warszawie)
    Papierowa protekcja. Listy do wicepremiera Władysława Gomułki od osób, które podawały się za jego krewnych – analiza źródłoznawcza (1947–1948)
  • Prof. dr hab. Leszek Zygner (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie)
    Między teologią a polityką. Listy pasterskie z okresu stalinowskiego jako forma komunikacji biskupa/biskupów z wiernymi w systemie totalitarnym (przykład diecezji płockiej)

13.00–13.20 Pytania do prelegentów/dyskusja

13.20–13.50 Przerwa

  • 13.50–15.30 Część 2
  • Piotr Budzyński (Uniwersytet Łódzki)
    Korespondencja pracowników naukowych jako źródło do badań nad problematyką stalinizacji środowiska akademickiego
  • Piotr Pasisz (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
    Korespondencja jako źródło do badań z zakresu historii historiografii na przykładzie biografii intelektualnej Celiny Bobińskiej
  • Dr Beata Bolesławska-Lewandowska (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa)
    Korespondencja Zygmunta Mycielskiego jako źródło do badań nad życiem kulturalno-politycznym Polski po 1945 r.
  • Dr Małgorzata Sieradz (Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk)
    Muzykologia polska w latach 1945–1956 w przekazach głównych przedstawicieli środowiska (na podstawie zachowanych źródeł epistolarnych)
  • Dr Anna Maria Jackowska
    Funkcjonowanie polskich placówek dyplomatycznych we Francji w świetle wytworzonej przez nie korespondencji w latach 1945–1989

15.30–15.50 Pytania do prelegentów/dyskusja

15.50–16.00 Przerwa na kawę

  • 16.00–17.20 Część 3
  • Dr hab. Monika Siama-Salmon (Université de Lille)
    List jako forma kontestacji systemu społeczno-politycznego PRL przez Polonię z północnej Francji (1945–1989)
  • Dr Anita Młynarczyk-Tomczyk (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
    Wielka katechizacja Narodu „w poczuciu obowiązku wobec Boga i wobec Ojczyzny”. Listy Pasterskie Episkopatu Polski z okresu Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski (1957–1966/1967)
  • Dr Jan Olaszek (Biuro Badań Historycznych IPN / Instytut Studiów Politycznych PAN)
    Badacz w gąszczu szyfrów i pseudonimów. Konspiracyjna korespondencja jako źródło historyczne na przykładzie materiałów z Archiwum Wiktora Kulerskiego
  • Kamil Kartasiński (Uniwersytet Śląski, Muzeum w Gliwicach)
    „U mnie wszystko dobrze” – listy żołnierza lWP do rodziców jako przykład postrzegania otaczającej rzeczywistości i zapis egzystencji z początku lat osiemdziesiątych (1982–1984)
  • 17.20–17.40 Pytania do prelegentów/dyskusja

17 maja, piątek

9.00–10.40 Sesja I: Listy do czasopism

  • Dr Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk (Wydział Badań Archiwalnych i Edycji Źródeł Archiwum IPN w Warszawie)
    Charakter oraz treść listów do redakcji publikowanych na łamach prasy Ligi Kobiet w latach 1946–1956
  • Filip Gończyński-Jussis
    Biuro poszukiwań, trybuna propagandy, giełda części zamiennych. Listy od czytelników publikowane w tygodniku Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej „Przyjaźń” w latach 1949–1989
  • Maciej Kaproń 
    Propagandowe wykorzystanie w „Żołnierzu Wolności” listów z polskich szkół, zakładów pracy i organizacji do Żołnierzy Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej stacjonujących na Bliskim Wschodzie w latach 1973–1979
  • Andrzej Władysław Kaczorowski 
    Listy do „Słowa Powszechnego” w mojej praktyce dziennikarskiej (1976–1989)
  • Piotr Juchowski (Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego) 
    Aspekt polityczny listów od czytelników do redakcji „Gazety Krakowskiej” oraz tygodnika „Rzeczywistość”: wrzesień 1980–grudzień 1981. Studium porównawcze

10.40–11.00 Pytania do prelegentów/dyskusja

11.00–11.10 Przerwa na kawę

11.10–15.00 Sesja II: Listy jako skargi, protesty, petycje i interwencje (część 1–2)

  • 11.10–12.30 Część 1
  • Dr Daniel Gucewicz (OBBH IPN w Gdańsku) 
    Petycje wiernych do władz państwowych w sprawach budownictwa sakralnego w Gdańsku 1945–1990
  • Dr Łucja Marek (OBBH IPN w Krakowie) 
    „Skarga i protest” – anonimowy list w obronie listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r.
  • Maria Konieczna (OBUWiM w Krakowie, Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II w Krakowie)
    Mieszkaniec Nowej Huty w proteście wobec peerelowskiej rzeczywistości lat siedemdziesiątych – sprawa operacyjnego rozpracowania o kryptonimie „Renegat”
  • Prof. dr hab. Krzysztof Tarka (Instytut Historii, Uniwersytet Opolski)
    Listy otwarte Jędrzeja Giertycha do społeczeństwa w kraju (1976, 1982, 1987)

12.30–12.50 Pytania do prelegentów/dyskusja

12.50–13.20 Przerwa

  • 13.20–14.40 Część 2
  • Paweł Fiktus (Uniwersytet Wrocławski/Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu)
    Analiza skarg kierowanych do Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej we Wrocławiu w latach 1985–1989
  • Dr Bożena Witowicz (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie)
    Listy obywateli do władz PRL związane z postacią ks. Jerzego Popiełuszki, jego śmiercią, dochodzeniem w sprawie i procesem toruńskim
  • Piotr Syczak (Wydział Historyczny, Uniwersytet Gdański)
    Skargi i zażalenia z województwa gdańskiego do Najwyższej Izby Kontroli o. Gdańsk oraz Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej w latach 1985–1989
  • Dr Michał Przeperski (Biuro Badań Historycznych IPN)
    Prześniona anomia. Listy do instancji partyjnych i rządu w latach 1988–1989

14.40–15.00 Pytania do prelegentów/dyskusja

15.00 Zakończenie konferencji


Pytania, wątpliwości i uwagi związane z konferencją prosimy kierować do jej organizatorów:

dr Anny Marii Adamus (OBEN IPN w Warszawie)
Kontakt: tel. (0-22) 860-70-51, e-mail annamaria.adamus@ipn.gov.pl

dr. Bartłomieja Noszczaka (OBBH IPN w Warszawie)
Kontakt: tel. (0-22) 860-70-40, e-mail bartlomiej.noszczak@ipn.gov.pl

Przewidziana jest publikacja referatów w tomie pokonferencyjnym.

Information

Address:
Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, ul. Marszałkowska 21/25, Warszawa
Added on:
13 May 2019; 10:53 (Mariola Wilczak)
Edited on:
13 May 2019; 10:58 (Mariola Wilczak)
We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.