Polish Studies Newsletter

Journal issue no.

Added on: 19.02.2020
Literature History

Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze

Jubileuszowy, XXV numer czasopisma „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, założonego w 1994 roku przez Profesora Janusza Maciejewskiego, pierwszego Redaktora Naczelnego rocznika, nosi tytuł „Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze”.

W ćwierćwiecze swojego istnienia „Napis” wraca do korzeni – tego, co stanowiło jego wyróżnik, specjalność – do literatury zajmującej szeroką przestrzeń między twórczością wysokoartystyczną a produkcją literacką amatorów i autorów minorum gentium; między sztuką a rzemiosłem, między pisarstwem autorskim a folklorem środowiskowym, często bezimiennym.

Numer rozpoczyna obszerny wstęp Barbary Wolskiej, w którym przypomina się początki pisma i ukazuje jego ewolucję. W dziale „Rozprawy i materiały” znajdują się artykuły poświęcone pośmiertnym pochwałom, zamawianym dla członków rodu przez birżańskich Radziwiłłów (Mariola Jarczykowa), sposobom upamiętniania zasług i cnót obrońców ojczyzny w kazaniach pogrzebowych Fabiana Birkowskiego (Michał Kuran), utrwalonym w literaturze legendom bohaterskich postaci: biskupa Kajetana Sołtyka (Krystyna Maksimowicz) czy księcia Józefa Poniatowskiego (Roman Magryś), a wreszcie hołdów składanych przez poetów, malarzy i filozofów zmarłym wartym szacunku i pamięci – tym bardziej, jeśli byli to równocześnie przyjaciele lub krewni (rozprawy: Tadeusza Półchłopka o poetyckich laudacjach dla Józefa Dunina Borkowskiego, Julity Paprotnej o Jacku Malczewskim we wspomnieniach syna oraz artykuł Beaty Garlej o tekstach wspomnieniowych Romana Ingardena).

Część edytorska prezentuje przejście „między dawnymi a nowymi laty” – od edycji nieznanych listów z XVIII wieku (Bożena Mazurkowa), poprzez rozważania o wpływie reformacji na sferę mediów i komunikowania (Aleksandra Matykiewicz-Włodarska) i ciekawy przypadek „podwójnej laudacji” – równoczesnego hołdu dla biblioteki i człowieka (Wojciech Kaliszewski), po problematykę związaną z edytorstwem cyfrowym (Konrad Niciński, Bartłomiej Szleszyński). Dział Varia reprezentują cztery teksty, również związane z tematyką przewodnią numeru, mówiące o ostatnich słowach słynnych postaci (Magdalena Kreft), czczeniu rocznic narodowych (Magdalena Piotrowska), „krytycznym panegiryku” Hugona Kołłątaja dla miasta Moskwy (Marek Nalepa) oraz o zjawisku ekslibrisu, który wyraża zarówno szacunek dla księgi, jak i określa tożsamość jej właściciela (Barbara Stelingowska). Dział ten zamyka część ilustracyjna – prace fotograficzne studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie opatrzone ich komentarzami. Bogato reprezentowany jest również dział recenzji (teksty omówień pióra Bogdana Mazana, Marka Pąkcińskiego, Ewy Głębickiej i Pawła Dybla).

Zapraszamy do lektury najnowszego numeru (http://napis.edu.pl/current-issue.php#) i poznania przeróżnych sposobów, za pomocą których twórcy przez wieki oddawali cześć, utrwalali chwilę i walczyli z niepamięcią, posługując się w tym celu rozmaitymi gatunkami literackimi i środkami plastycznymi.

List of contents

Wstęp: Między sztuką a rzemiosłem. „Napis”: początki, dzieje, aktualności (Barbara Wolska);

 

I. Rozprawy i materiały

Mariola JARCZYKOWA Sponsorowana pochwała. Funeralia Radziwiłłowskie z XVII wieku napisane na zamówienie;

Michał KURAN Pamięć o heroicznych czynach i cnotach rycerskich sławnych obrońców ojczyzny utrwalona w kazaniach funeralnych Fabiana Birkowskiego OP;

Krystyna MAKSIMOWICZ U źródła legendy poetyckiej biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka;

Tadeusz PÓŁCHŁOPEK Literacki hołd poetów galicyjskich dla Józefa Dunina Borkowskiego;

Roman MAGRYŚ Laudacja bohatera narodowego w „Pieśniach o księciu Józefie” Artura Oppmana;

Julita PAPROTNA Pożegnanie z ojcem. Jacek Malczewski we wspomnieniach syna Rafała;

Beata GARLEJ Poetyka Ingardenowskich wspomnień hołdów oddawanych (nie tylko) fenomenologom;

II. Pasje i potyczki edytorskie i tekstologiczne

Bożena MAZURKOWA Nieznane listy Wenantego Tyszkowskiego;

Wenanty Tyszkowski, [Listy do Michała Kazimierza zwanego Rybeńko i Karola Stanisława zwanego Panie Kochanku Radziwiłłów] (oprac. Bożena Mazurkowa);

Wojciech KALISZEWSKI Echo miłej przyjaźni. Drobiazg wierszowany wydobyty z teki dawno zapomnianych rękopisów;

Aleksandra MATYKIEWICZ-WŁODARSKA Efekt Lutra. Skutki reformacji w sferze mediów drukowanych i komunikowania;

Konrad NICIŃSKI Obecność przypisu w edycji cyfrowej – rekonesans;

Bartłomiej SZLESZYŃSKI O problemach zarządzania projektowego w humanistyce cyfrowej (na przykładzie Nowej Panoramy Literatury Polskiej);

III. Varia

Magdalena KREFT In articulo mortis. O upamiętnianiu ostatnich słów;

Magdalena PIOTROWSKA Rocznice narodowe jako medium pamięci kulturowej;

Marek NALEPA Panegiryk à rebours. Hugona Kołłątaja mentalna topografia Moskwy z 1807 / 1808 roku;

Barbara STELINGOWSKA Ekslibris – artystyczna personalizacja;

Pamiątka, hołd, laudacja. Prace studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Komentarze autorów do fotografii;

IV. Recenzje

Bogdan MAZAN, Funeralne (nie)oczywistości i olśnienia (T. Budrewicz, Pogrzeby pisarzy polskich XIX wieku, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2019;

Marek PĄKCIŃSKI, Długi cień antysemityzmu (M. Domagalska, Zatrute ziarno. Proza antysemicka na łamach „Roli” (1883-1912), Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2015);

Ewa GŁĘBICKA, Księga krakowska, czyli o Dąbrowskiej inaczej (Rozczytywanie Dąbrowskiej, red. D. Kozicka, M. Świerkosz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018);

Paweł DYBEL, Poezja świata, który stał się atrapą (S. Czerniak, Powrót zdarzeń, posłowie M. Pieczara, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2019);

Noty o autorach artykułów

Information

Added on:
19 February 2020; 22:36 (Piotr Bordzoł)
Edited on:
29 February 2020; 09:05 (Piotr Bordzoł)

Recently added issues


See also

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.