Polish Studies Newsletter

Journal issue no.

Added on: 08.08.2020
Literature studies

Tekstografie. Edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu / Vol 17, No 1 (2020)

ISSN:
2084-7963 (print); 2391-7903 (online)

Prezentowanemu numerowi „Sztuki Edycji” patronuje ukute specjalnie na tę okazję określenie – tekstografie, którego wieloznaczność i swego rodzaju nieukonstytuowanie wydają się jednak dobrze harmonizować z mnogością zagadnień i wątków, problemów i możliwości zwyczajowo wiązanych z domeną książki. Po przewrocie wizualnym kwestie funkcjonowania tekstu i obrazu w graficznej przestrzeni książki w oczach badaczy skomplikowały się i otworzył się przy tym szereg nowych, wartych naświetlenia problemów, a wcześniejsza waloryzacja kultury popularnej w badaniach humanistycznych przyniosła zainteresowanie takimi odmianami książek wizualno-tekstowych, jak komiks czy powieść graficzna. Coraz bardziej rośnie także świadomość znaczenia wizualności projektów typograficznych, czyli semantyki typografii (dla której być może odległym źródłem jest klasyczna już dziś refleksja Marshalla McLuhana o medium jako przekazie). Równocześnie jako wyzwanie wciąż przed badaczami stoją tradycyjne problemy edytorskie, dotyczące chociażby adekwatnego do czasów najnowszych wydawania tekstów dawnych czy też transformacji wielowiekowej spuścizny tekstowej na nośniki cyfrowe. Tego typu różnorodne zagadnienia stały się płaszczyzną dla ubiegłorocznej konferencji naukowej zatytułowanej „Tekstografie”.

Według Eugeniusza Smolińskiego na początku była litera i właśnie to stwierdzenie stało się niejako pretekstem do przyjrzenia się, jak – w najbardziej bezpośrednim wymiarze – mówi książka. Powołany z tego powodu Komitet Organizacyjny zaprojektował więc spotkanie, którego celem było podjęcie próby opisu zasad, norm i praktyk w kształtowaniu edytorskiej korelacji między literą (nośnikiem znaczenia) a tworzywem przekazu. Obrady prowadzone w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego 13 i 14 maja 2019 roku z udziałem specjalistów reprezentujących różne dziedziny badawcze udowodniły, z jak wieloaspektowym, obiecującym i przede wszystkim aktualnym zagadnieniem mamy w tym wypadku do czynienia.
Szczególny charakter konferencji zapewniły przygotowane przez studentów i pracowników wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych wydarzenia towarzyszące, w tym tak dobrze wpisująca się w założenia obrad i jednocześnie wskazująca szersze ich perspektywy
wystawa „Słowo i obraz”.
Pod wspólnym hasłem „Tekstografie – edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu” zebrano więc m.in. refleksję na temat znaczenia i granic cytatu, wagi imiesłowów i interpunkcji czy ukształtowania typograficznego w rękopisach i starodrukach, cyfryzacji i edytorstwa naukowego, książki artystycznej oraz relacji słowa i obrazu w różnego rodzaju publikacjach. Należy zwrócić przy tym uwagę, jak silnie obecne są w namyśle badaczy elementy wizualne, towarzyszące literze i stanowione przez nią: od semantyki typografii i ilustracji począwszy, przez (współ)pracę tekstu i obrazu w komiksie, książce artystycznej i akcydensie, skończywszy na okładkach i obwolutach. Wśród tych, a także innych poruszanych wątków nierzadko pojawiały się głosy o niedoskonałości dostępnej aparatury, braku regulacji czy charakterystycznych dla pism z następnych epok, a nadal nierozstrzygniętych problemach, z którymi nieustannie mierzą się edytorzy.
Ubiegłoroczne obrady oraz artykuły zebrane w nowym numerze „Sztuki Edycji” w naszym odczuciu są jedynie rodzajem prolegomeny do rozważań nad najbardziej palącymi problemami dotyczącymi miejsca i roli szeroko rozumianego znaku w przestrzeni różnego rodzaju przekazów. Chcielibyśmy myśleć o nich jako o początku pewnej tradycji spotkań i dyskusji, które w dalszej perspektywie pozwolą być może część z już postawionych problemów rozwiązać, a nawet wypracować standardy i normy postępowania
w sytuacjach najbardziej dyskusyjnych.
Opisane wyżej zagadnienia podejmuje gros pomieszczonych w prezentowanym numerze „Sztuki Edycji” artykułów. Uzupełniają je teksty materiałowe, skoncentrowane wokół zagadnień bliskich idei tekstograficznej. Oddając je wszystkie w ręce Czytelnika, liczymy, że otworzą one drogę do szerszej dyskusji i dalszych poszukiwań na wyznaczonym w ten sposób gruncie.

Marcin Czerwiński
Inez Kropidło
Olga Taranek-Wolańska

List of contents

Wstęp: Tekstografie – na pograniczu tekstu i obrazu, Marcin Czerwiński, Inez Kropidło, Olga Taranek-Wolańska; Artykuły i rozprawy: Cyfrowe edycje literackie i naukowe jako element cyfrowej humanistyki, Bogdan Hojdis, Adam Cankudis; Gdzie postawić… cudzysłów? Przytoczenie jako problem wydawcy staropolskich tekstów religijnych, Dorota Rojszczak-Robińska; O funkcji składniowej staropolskich imiesłowów czynnych – konsekwencje edytorskie interpretacji składniowej, Olga Ziółkowska; Z dziejów wydania pomnikowego „Dzieł wszystkich” Jana Kochanowskiego (Warszawa 1884–1897), Marta M. Kacprzak; Leśmianowski Orient w typografii i ilustracji „Ali Baby i czterdziestu zbójców", Elżbieta Zarych; Poetyka ilustracji. O znaczeniu obrazów w twórczości C. S. Lewisa, Inez Kropidło; Dlaczego „Rzut kośćmi nie zniesie przypadku”? Wybrane manifesty typograficzne w perspektywie literaturoznawstwa, Olga Taranek-Wolańska; W ramach awangardowego rygoru. Przedwojenne edycje wierszy Stanisława Młodożeńca, Joanna Kulczyńska-Kruk; Tekstografie ojczenaszowe. Próba refleksji antropologicznej, Jan A. Choroszy; Funkcja typografii w strukturze modlitewnika „Koronki Panny… Maryey..." wydanego w Lublinie w 1644 roku, Anna Sawa; Relacje semantyczne tekstu (niekoniecznie literackiego) i elementów wizualnych w książce artystycznej. Próba zarysowania problematyki, Marcin Czerwiński; Polska książka artystyczna w perspektywie księgoznawczej na przykładzie kolekcji „Polska książka artystyczna z przełomu XX i XXI wieku”, Paweł Bernacki; Wielkie roboty a sprawa polska. Analiza polskich wydań komiksów o Transformerach w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, Michał Wolski; Okładki i obwoluty ze „Złotej Serii” FNP – próba analizy procesu kreacji graficznej, Dorota Ucherek; Współczesne okładki książek polskich i białoruskich. W poszukiwaniu doskonałej formy, Kseniya Tarasevich; Artykuły, dokumenty, manuskrypty: Przestrzenie słowno-obrazowe w propagandowych drukach ulotnych lat 1918–1939. Próba analizy w świetle lingwistyki tekstowej i teorii wizualności, Marcin Poprawa; „Z tymi Kisterami nigdy nic nie wiadomo”. Z listów Stanisława Vincenza i Harry’ego C. Stevensa, Przeglądy i sprawozdania: „Bez edycji nie ma ani historii literatury, ani nawet pisarzy”, Krzysztof Obremski; Odnawianie znaczenia edytorstwa i filologii, Mirosław Strzyżewski; Z miłości do (kresowej) flory. Pasja botaniczna nadniemeńskiej pisarki, Sandra Kaszak; „Stanislas-Auguste Poniatowski et l’Europe des lumières” Jeana Fabre'a. Zagadnienia redakcji naukowej polskiego tłumaczenia, Piotr Skowroński; Powielanie jako wędrówka. O książce z perspektywy twórcy obiektów unikatowych, Anna Juchnowicz; BOOKmacherzy… czyli pokażcie, co macie w szufladach. Cykl prezentacji studenckich książek i ilustracji 2016–2020, Magdalena Wosik; Informacje o Autorach

Information

Added on:
8 August 2020; 11:44 (Piotr Bordzoł)
Edited on:
8 August 2020; 11:44 (Mariola Wilczak)

Recently added issues


See also

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.