Polish Studies Newsletter

Journal issue no.

Added on: 12.04.2018
Literature History

Zeszyt 1

Journals:
Publishing house::
ISSN:
0031-0514

Myślą przewodnią numeru jest namysł nad istotą poezji, jej formami podawczymi, a także motywiką i topiką różnorodnych wątków i tropów poetyckich obrazujących kwestie podmiotowości oraz poznania. Ciekawie rysuje się również refleksja genologiczna i poetologiczna.

Dział Rozprawy i artykuły otwiera artykuł Jarosława Bedyniaka, który traktuje o zapożyczonej przez Jana Kochanowskiego z języka włoskiego nazwie genologicznej „fraszka” i jest próbą odpowiedzi na pytanie o literacką motywację nazwy zbioru. Michał Kuziak z kolei podejmuje refleksję nad sensualnością i reprezentacjami doświadczeń zmysłowych w korespondencji Zygmunta Krasińskiego. Przedstawione zostały związane z tymi zjawiskami jej tematy, zaprezentowano hierarchię zmysłów – z wyraźnym wzrokocentryzmem. Piotr Matywiecki podejmuje próbę interpretacji poematu Cypriana Norwida Fortepian Szopena. Wybór naczelnych kategorii tej interpretacji, „ujecia” i „rzutu”, inspirowany jest teoretycznoliterackim terminem Jana Mukařovský’ego „gest semantyczny”. Stosując kategorie „ujęcia” i „rzutu”, zaczerpnięte z wnętrza poematu, a także z dzieł filozofów, Emmanuela Lévinasa, Alfreda Northa Whiteheada, Maurice Merleau-Ponty’ego, autor artykułu zajmuje się Norwidowskim mitem polskości, mitem artysty, filozofią tworzenia, filozofią muzyki. W tekście Ewy Małgorzaty Wierzbowskiej Szkic do portretu literackiego Marie Krysinskiej prezentowany jest wkład intelektualny pisarki, kompozytorki i śpiewaczki w filozofię i estetykę XIX wieku. Celem artykułu Jadwigi Jęcz jest próba omówienia motywu obecności istot pozaziemskich (diabłów, czarownic, duchów) w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Postacie duchów, demonów i czarownic – stwierdza autorka artykułu – przybierają u poetki różne formy, a każda z nich zasługuje na bliższe poznanie. W artykule Dotkliwe wiersze Aleksandra Wata Patryk Szaj podejmuje namysł nad jednym z najważniejszych tematów powojennej twórczości Aleksandra Wata – cierpieniem, wpisując je w kontekst hermeneutyki radykalnej Johna D. Caputo. znaczenie i motywy ciała w twórczości Adama Ważyka jest tematem rozważań Jakuba Skurtysa. Rekonstruując symboliczną figurę poety na podstawie kontekstów biograficznych i wspomnień, autor artykułu próbuje dokonać ucieleśnienia twórcy i pokazać, w jaki sposób tematyzowana (nie)obecność ciała przełożyła się na refleksje poetyckie i krytycznoliterackie autora Poematu dla dorosłych. Paweł Dybel w artykule Poezja paradoksów ontologicznych Stanisława Czerniaka wskazuje na oryginalny sposób, w jaki Czerniak – poeta i krytyk literacki - podchodzi w swojej poezji do szeregu klasycznych toposów filozoficznych. Na przykładzie interpretacji wybranych wierszy Czerniaka i ich fragmentów Dybel pokazuje, w jaki sposób poeta ujmuje poetycko kluczowe kwestie filozoficzne dotyczące pojęć czasu, nicości, hierarchii bytów, relacji kultura–natura, istnienia Boga, fenomenu śmierci itd. Artykuł Kamila Nolberta przedstawia próbę lektury wierszy Piotra Sommera, w której szczególny nacisk został położony na interpretację przedstawianej i/lub odgrywanej przez te wiersze rozmowy jako pewnej kategorii hermeneutycznej. Szerokie ujęcie problemu (nie tylko jako rozmowy o samym mówieniu i języku w ogóle, ale również prywatnej rozmowy dwojga bliskich ludzi), dla którego kontekst stanowi myśl filozoficzna Hansa-Georga Gadamera oraz Emmanuela Lévinasa, pozwala wykazać istnienie nierozerwalnego związku między dwoma typami wierszy – autotematycznych i prywatnych – oraz ich podporządkowanie celowi, którym byłaby chęć stworzenia lub utrzymania wspólnoty komunikacyjnej.

W Materiałach i notatkach pomieszczono dwa artykuły. Przedmiotem rozważań Izabeli Kotlarskiej są bajki ludowe Oskara Kolberga, przedstawiane tu jako złożony, wielowarstwowy palimpsest kulturowy, który łączy w sobie oralność i piśmienność, twórczość ludową oraz konwencje kultury wysokiej uwidaczniające się w pracy folklorysty – zbieracza i edytora. Podjęta tu zostaje problematyka różnego rozumienia zagadnienia wierności rejestracji tekstów folkloru w XIX wieku – na podstawie analiz w zapisów terenowych rekonstruowane są efekty transkrypcji słowa mówionego. Ryszard Zajączkowski omawia wojenne i powojenne losy Józefa Wittlina i jego rodziny. Omówione są perypetie pisarza od momentu wyjazdu do byłego opactwa w Royaumont pod Paryżem w czerwcu 1939 aż do odpłynięcia do Stanów Zjednoczonych z Lizbony w styczniu 1941. Wspomnienia Wittlina ukazują Stany Zjednoczone jako kraj nieprzyjazny emigrantom, pisarz pomija jej pozytywne strony. Wielu polskich pisarzy – jak podkreśla autor artykułu – pozostawiło jednak inny obraz Ameryki.

Recenzje i przeglądy przynoszą omówienie 5 książek. Numer zamyka dział Dyskusje i korespondencja.

List of contents

1. ROZPRAWY I ARTYKUŁY

Jarosław Bedyniak, Semantyka nazwy „fraszka” a konteksty kulturowe 5

Michał Kuziak, Podmiotowość romantyczna – kłopoty z sensualnością. Rekonesans na przykładzie korespondencji Zygmunta Krasińskiego 27

Piotr Matywiecki, Ujęcie i rzut. O „Fortepianie Szopena” Cypriana Norwida 49

Ewa Małgorzata Wierzbowska, Szkic do portretu literackiego Marie Krysinskiej 81

Jadwiga Jęcz, „Biała pani przeszła znów przez salon!…” Duchy, czarownice i demony w twórczości poetyckiej Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej 95

Patryk Szaj, Dotkliwe wiersze Aleksandra Wata 105

Jakub Skurtys, „Nieprzekraczalna jest bariera ciała”. Ucieleśnienia Adama Ważyka 129

Paweł Dybel, Poezja paradoksów ontologicznych Stanisława Czerniaka 151

Kamil Nolbert, „Zapomniałem zapytać, czy bawią cię języki”. Kilka uwag o języku, rozmowie i wspólnocie w poezji Piotra Sommera 167

2. MATERIAŁY I NOTATKI

Izabela Kotlarska, Opowiadanie zwizualizować pismem. O pracy Oskara Kolberga nad tekstami ludowymi 185

Ryszard Zajączkowski, Józef Wittlin – na szlakach ucieczki i ocalenia 199

3. RECENZJE I PRZEGLĄDY

Magdalena Bizior-Dombrowska, Postromantyczne spojrzenie. Rec.: Zbigniew Przychodniak, Poszukiwania, cierpienia i eksplozje. Dwanaście szkiców postromantycznych. Kraków (2016) 217

Małgorzata Sokalska, Ze świata opery. Rec.: Alina Borkowska-Rychlewska, Elżbieta Nowicka, Opery Verdiego w polskich XIX-wiecznych przekładach. Poznań 2016 222

Izabella Malej, Wańka-wstańka, czyli rzecz o polsko-rosyjskich relacjach (około)literackich. Rec.: Anna Sobieska, Wokół Aleksandra Błoka. Z dziejów polskich fascynacji kulturą i literaturą rosyjską. Warszawa 2015 229

Piotr Pietrych, Miłosz czytany w panieńskim pokoju, albo jak nie być użyteczną. Rec.: Ewa Kołodziejczyk, Amerykańskie powojnie Czesława Miłosza. Warszawa 2015 237

Adam Mazurkiewicz, Powrót do (filologicznych) źródeł. Rec.: Jakub Z. Lichański, „Niobe” Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. „Ty jesteś moja światłość świata…”. Kraków (2015) 255

4. DYSKUSJE – KORESPONDENCJA

Magdalena Piekara, Wacław Forajter, Bartłomiej Szleszyński, Oświadczenie 261

Tomasz Górny, Sprostowanie 263

Information

Added on:
12 April 2018; 01:03 (Piotr Bordzoł)
Edited on:
12 April 2018; 12:01 (Piotr Bordzoł)

Recently added issues


See also

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.