Biuletyn Polonistyczny

Wydarzenie

Data wydarzenia: 16.05.2019 - 17.05.2019
Data dodania: 13.05.2019

Epistolografia w Polsce Ludowej (1945–1989). List i jego pochodne w systemie politycznym, społeczny gospodarczym i kulturalnym państwa

Typ wydarzenia:
Konferencja
Miejscowość:
Warszawa

Celem konferencji jest m.in. próba odpowiedzi na pytanie, jaką rolę odgrywały w obiegu informacyjnym Polski Ludowej korespondencja i jej pochodne oraz w jaki sposób, w jakim zakresie i na ile skutecznie – mimo wszystkich związanych z tym ograniczeń systemowych – wpływały na tamtą rzeczywistość polityczną, społeczną, gospodarczą i kulturalną. Czy mogły ją kształtować w sposób podobny do nowoczesnych – cyfrowych narzędzi komunikacji?     

W ramach sesji chcielibyśmy przybliżyć następujące grupy tematów i związanych z nimi zagadnień szczegółowych:

  • Korespondencja jako źródło historyczne – problemy metodologiczne
  • Aspekt polityczny. List jako narzędzie walki, interwencji i dialogu politycznego
  • List i jego pochodne w systemie opresji państwa
  • Aspekt społeczny i gospodarczy
  • Aspekt społeczny i kulturalny
  • Instytucje związane z obiegiem korespondencji
  • Konkursy historyczne ogłaszane przez media lokalne  (lata dziewięćdziesiąte) – pierwsze wypowiedzi nieskrępowane cenzurą dotyczące lat 1939–1989.

PROGRAM KONFERENCJI:

16 maja, czwartek

9.00–9.10 Rozpoczęcie konferencji

9.10–10.50 Sesja I: Korespondencja w działalności aparatu władzy i tajnej policji politycznej

  • Dr Sebastian Drabik
    Rola korespondencji w działalności partii. Biuro Listów w strukturze KW PZPR na przykładzie Krakowa (1955–1975)
  • Dr Zbigniew Bereszyński (Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu)
    Korespondencja pocztowa jako obiekt zainteresowania Służby Bezpieczeństwa a walka z przejawami postaw proniemieckich wśród rdzennej ludności Górnego Śląska (1957–1989)
  • Dr Bartłomiej Noszczak (OBBH IPN w Warszawie)
    Wojna na słowa. Rola korespondencji w apogeum milenijnego konfliktu państwa z Kościołem katolickim w Polsce (1966 r.)
  • Dr Monika Komaniecka-Łyp (OBBH IPN w Krakowie)
    Perlustracja korespondencji jako sposób wykrywania przez SB potencjalnej i faktycznej działalności wywiadowczej państw zachodnich w PRL w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych
  • Dr Sebastian Ligarski (OBBH IPN w Szczecinie)
    „Mój Drogi Teodorku”. Listy ks. Romana Gradolewskiego (TW „Władka”) do kpt. Teodora Okwieta (1962–1973)

10.50–11.10 Pytania do prelegentów/dyskusja

11.10–11.20 Przerwa na kawę

11.20–17.10 Sesja II: Korespondencja jako źródło do badań życia społeczno-politycznego, kulturalnego i naukowego PRL (część 1–3)

  • 11.20–13.00 Część 1
  • Dr Tomasz Łabuszewski (OBBH IPN w Warszawie)
    Grypsy członków konspiracji niepodległościowej – listy donikąd? – korespondencja pomiędzy dwoma światami – jej wartość historyczna czy tylko emocjonalna?
  • Waldemar Borzestowski (Wydział Historyczny, Uniwersytet Gdański)
    Rzeczywistość powojennego Gdańska z lat 1945–1947 na podstawie raportów konduktorskich pracowników Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego i Międzykomunalnego Zakładu Komunikacyjnego Gdańsk–Gdynia
  • Dr hab. Jakub Isański (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
    Świadectwa wojennego i powojennego bezprawia w listach – opisach pamiętnikarskich pionierów na Ziemiach Zachodnich
  • Dr Anna Maria Adamus (OBEN IPN w Warszawie)
    Papierowa protekcja. Listy do wicepremiera Władysława Gomułki od osób, które podawały się za jego krewnych – analiza źródłoznawcza (1947–1948)
  • Prof. dr hab. Leszek Zygner (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie)
    Między teologią a polityką. Listy pasterskie z okresu stalinowskiego jako forma komunikacji biskupa/biskupów z wiernymi w systemie totalitarnym (przykład diecezji płockiej)

13.00–13.20 Pytania do prelegentów/dyskusja

13.20–13.50 Przerwa

  • 13.50–15.30 Część 2
  • Piotr Budzyński (Uniwersytet Łódzki)
    Korespondencja pracowników naukowych jako źródło do badań nad problematyką stalinizacji środowiska akademickiego
  • Piotr Pasisz (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
    Korespondencja jako źródło do badań z zakresu historii historiografii na przykładzie biografii intelektualnej Celiny Bobińskiej
  • Dr Beata Bolesławska-Lewandowska (Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa)
    Korespondencja Zygmunta Mycielskiego jako źródło do badań nad życiem kulturalno-politycznym Polski po 1945 r.
  • Dr Małgorzata Sieradz (Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk)
    Muzykologia polska w latach 1945–1956 w przekazach głównych przedstawicieli środowiska (na podstawie zachowanych źródeł epistolarnych)
  • Dr Anna Maria Jackowska
    Funkcjonowanie polskich placówek dyplomatycznych we Francji w świetle wytworzonej przez nie korespondencji w latach 1945–1989

15.30–15.50 Pytania do prelegentów/dyskusja

15.50–16.00 Przerwa na kawę

  • 16.00–17.20 Część 3
  • Dr hab. Monika Siama-Salmon (Université de Lille)
    List jako forma kontestacji systemu społeczno-politycznego PRL przez Polonię z północnej Francji (1945–1989)
  • Dr Anita Młynarczyk-Tomczyk (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
    Wielka katechizacja Narodu „w poczuciu obowiązku wobec Boga i wobec Ojczyzny”. Listy Pasterskie Episkopatu Polski z okresu Wielkiej Nowenny i Milenium Chrztu Polski (1957–1966/1967)
  • Dr Jan Olaszek (Biuro Badań Historycznych IPN / Instytut Studiów Politycznych PAN)
    Badacz w gąszczu szyfrów i pseudonimów. Konspiracyjna korespondencja jako źródło historyczne na przykładzie materiałów z Archiwum Wiktora Kulerskiego
  • Kamil Kartasiński (Uniwersytet Śląski, Muzeum w Gliwicach)
    „U mnie wszystko dobrze” – listy żołnierza lWP do rodziców jako przykład postrzegania otaczającej rzeczywistości i zapis egzystencji z początku lat osiemdziesiątych (1982–1984)
  • 17.20–17.40 Pytania do prelegentów/dyskusja

17 maja, piątek

9.00–10.40 Sesja I: Listy do czasopism

  • Dr Anna Marcinkiewicz-Kaczmarczyk (Wydział Badań Archiwalnych i Edycji Źródeł Archiwum IPN w Warszawie)
    Charakter oraz treść listów do redakcji publikowanych na łamach prasy Ligi Kobiet w latach 1946–1956
  • Filip Gończyński-Jussis
    Biuro poszukiwań, trybuna propagandy, giełda części zamiennych. Listy od czytelników publikowane w tygodniku Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej „Przyjaźń” w latach 1949–1989
  • Maciej Kaproń 
    Propagandowe wykorzystanie w „Żołnierzu Wolności” listów z polskich szkół, zakładów pracy i organizacji do Żołnierzy Polskiej Wojskowej Jednostki Specjalnej stacjonujących na Bliskim Wschodzie w latach 1973–1979
  • Andrzej Władysław Kaczorowski 
    Listy do „Słowa Powszechnego” w mojej praktyce dziennikarskiej (1976–1989)
  • Piotr Juchowski (Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego) 
    Aspekt polityczny listów od czytelników do redakcji „Gazety Krakowskiej” oraz tygodnika „Rzeczywistość”: wrzesień 1980–grudzień 1981. Studium porównawcze

10.40–11.00 Pytania do prelegentów/dyskusja

11.00–11.10 Przerwa na kawę

11.10–15.00 Sesja II: Listy jako skargi, protesty, petycje i interwencje (część 1–2)

  • 11.10–12.30 Część 1
  • Dr Daniel Gucewicz (OBBH IPN w Gdańsku) 
    Petycje wiernych do władz państwowych w sprawach budownictwa sakralnego w Gdańsku 1945–1990
  • Dr Łucja Marek (OBBH IPN w Krakowie) 
    „Skarga i protest” – anonimowy list w obronie listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r.
  • Maria Konieczna (OBUWiM w Krakowie, Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II w Krakowie)
    Mieszkaniec Nowej Huty w proteście wobec peerelowskiej rzeczywistości lat siedemdziesiątych – sprawa operacyjnego rozpracowania o kryptonimie „Renegat”
  • Prof. dr hab. Krzysztof Tarka (Instytut Historii, Uniwersytet Opolski)
    Listy otwarte Jędrzeja Giertycha do społeczeństwa w kraju (1976, 1982, 1987)

12.30–12.50 Pytania do prelegentów/dyskusja

12.50–13.20 Przerwa

  • 13.20–14.40 Część 2
  • Paweł Fiktus (Uniwersytet Wrocławski/Wyższa Szkoła Prawa we Wrocławiu)
    Analiza skarg kierowanych do Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej we Wrocławiu w latach 1985–1989
  • Dr Bożena Witowicz (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie)
    Listy obywateli do władz PRL związane z postacią ks. Jerzego Popiełuszki, jego śmiercią, dochodzeniem w sprawie i procesem toruńskim
  • Piotr Syczak (Wydział Historyczny, Uniwersytet Gdański)
    Skargi i zażalenia z województwa gdańskiego do Najwyższej Izby Kontroli o. Gdańsk oraz Inspekcji Robotniczo-Chłopskiej w latach 1985–1989
  • Dr Michał Przeperski (Biuro Badań Historycznych IPN)
    Prześniona anomia. Listy do instancji partyjnych i rządu w latach 1988–1989

14.40–15.00 Pytania do prelegentów/dyskusja

15.00 Zakończenie konferencji


Pytania, wątpliwości i uwagi związane z konferencją prosimy kierować do jej organizatorów:

dr Anny Marii Adamus (OBEN IPN w Warszawie)
Kontakt: tel. (0-22) 860-70-51, e-mail annamaria.adamus@ipn.gov.pl

dr. Bartłomieja Noszczaka (OBBH IPN w Warszawie)
Kontakt: tel. (0-22) 860-70-40, e-mail bartlomiej.noszczak@ipn.gov.pl

Przewidziana jest publikacja referatów w tomie pokonferencyjnym.

Informacje

Adres:
Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. Janusza Kurtyki, ul. Marszałkowska 21/25, Warszawa
Data dodania:
13 maja 2019; 10:53 (Mariola Wilczak)
Data edycji:
13 maja 2019; 10:58 (Mariola Wilczak)
Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywanena Twoim dysku, zmień ustawienia swojej przeglądarki. Sprawdź informacje o plikach cookies.