Wydarzenie
Dookreślanie sarmatyzmu. Ponowienie dyskusji sprzed ćwierćwiecza
Kiedy ćwierć wieku w dyskusji "Sarmatyzm a barok – porządkowanie pojęć" (Uniwersytet Warszawski 18.04.1994; autoryzowany zapis dyskusji: „Ogród” 1994, nr 4) dyskutowano nad problemami relacji między sarmatyzmem i barokiem, Alina Nowicka-Jeżowa nie skrywała, że „Stan badań nad sarmatyzmem – trudny do ogarnięcia – imponuje bogactwem, ale też niepokoi z powodu rozmaitości dyskursów naukowych […]”. To twierdzenie jeszcze dziś brzmi aktualnie, a zarazem może nawet bardziej krytycznie. Podobnie być może jest z barokiem, którego jednak, nie chcąc pogrążyć się w przepaści bez dna, poniechamy, skupiając się wyłącznie na sarmatyzmie. (informacja Organizatorów)

Andrzej Zajączkowski w książce "Szlachta polska. Kultura i struktura" wskazał na to, że: „Badanie kultury szlacheckiej w jej czystej, dawnej postaci jest uzasadnione potrzebą posiadania układu odniesienia przy analizowaniu współczesnej nam kultury narodowej”. I dla niego, i dla uczestników wspomnianej dyskusji problemem pozostawał marksizm jako determinanta badań prowadzonych w półwieczu Polski zwącej się Ludową. Bliskie marksizmowi pytania o kulturę szlachecką powracają i dziś, czego świadectwem mogą na przykład być książki Jana Sowy "Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą" (Kraków 2011) oraz Andrzeja Ledera "Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej" (Warszawa 2014). Popularność, oddziaływanie i znaczenie tych dwóch publikacji dowodzą, że Sarmacja, najogólniej utożsamiana z Rzeczpospolitą Obojga Narodów, pozostaje wciąż jednym z najważniejszych zagadnień współczesnego polskiego dyskursu tożsamościowego.
Wciąż nie wiemy: co to jest sarmatyzm? Jak pokazał ostatnio Maciej Parkitny, „definiuje się go bardzo różnie – jako typ kultury (albo kulturę), formację kulturową, prąd, światopogląd (lub „formułę światopoglądową narodu szlacheckiego”), ideologię, mit, [...] mentalność, styl życia [...], a nawet »sumę wzorców zachowań«”. Twierdzi się, że jest „tradycją wynalezioną” (Jakub Niedźwiedź), a nawet, że w ogóle jako pojęcie jest nie tylko niepotrzebny, ale i szkodliwy (Jacek Kowalski). W tym stanie rzeczy ponowienie dyskusji wydaje się więc nawet koniecznością.
Proponujemy poruszenie następujących zagadnień:
- ocena efektów dyskusji z 1994 roku,
- sarmatyzm: pojęcie? termin? kategoria? wyobrażenie? fantazmat? hipostaza?,
- sarmatyzm i nowoczesność: „długie trwanie” kultury szlacheckiej,
- sarmatyzm i badania postkolonialne,
- sarmatyzm jako narracja o Polsce,
- poziomy sarmatyzmu: masowy – elitarny,
- wymiary sarmatyzmu: edukacja – media,
- zacna duma narodowa – naganna megalomania,
- sarmacki mesjanizm – wiara narodu wybranego czy psychopatologia?,
- sarmatyzm między patosem i groteską,
- sarmatyzm jako teatr walki politycznej.
Nie ukrywamy: oczekujemy tekstów „frontalnych” (nie zaś jedynie przyczynkarskich).
Paweł Bohuszewicz i Krzysztof Obremski,
Katedra Antropologii Literatury i Nowych Mediów UMK
Informacje organizacyjne
Osoby zainteresowane udziałem w konferencji proszone są o przesyłanie zgłoszeń (tytuł wystąpienia oraz jego streszczenie do dnia 31 stycznia 2020 r. drogą elektroniczną na adres: bohuszewicz@umk.pl lub listowną: Paweł Bohuszewicz, Katedra Antropologii Literatury i Nowych Mediów, Fosa Staromiejska 3; 87-100 Toruń, p. 208.
Opłata konferencyjna wyniesie 450 zł. W jej ramach organizatorzy zapewniają wyżywienie i dwa noclegi (21/22.09 oraz 22/23.09; istnieje możliwość rezerwacji noclegu na noc 20/ 21.09 – koszt pokrywa osoba wynajmująca pokój).
Organizatorzy planują wydanie pokonferencyjnej książki lub monograficznego numeru czasopisma (w zależności od liczby zgłoszeń).
Dla osób zainteresowanych i zależnie od pogody półtoragodzinna wycieczka po toruńskiej starówce „Śladami tumultu 1724 roku” (miejsce zbiórki i godzina wyjścia będą uzgodnione już w dniu konferencji).
Informacje
Zobacz także
Zmarł Profesor Józef Tomasz Pokrzywniak
Z głębokim żalem informujemy, że 15 stycznia odszedł Profesor Tomasz Józef Pokrzywniak - Przewodniczący Rady "Biuletynu Polonistycznego", patron jego reaktywacji, życzliwie wspierający "Biuletyn Polonistyczny" od początku jego istnienia.
Debata o książce "Świadek: jak się staje, czym jest?"
W dyskusji 9 czerwca (wtorek) o godz. 18 udział wezmą redaktorki tomu: dr Agnieszka Dauksza i mgr Karolina Koprowska oraz dr hab. Michał Bilewicz. Spotkanie poprowadzi prof. Jacek Leociak. Rozmowa będzie transmitowana live na facebookowej stronie Zespołu Badań nad Literaturą Zagłady.
Nagość w obiektywie nauk / Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa
Celem konferencji jest konfrontacja rożnych sposobów rozumienia i konceptualizowania nagości. Interesuje nas nie tylko to, w jaki sposób nagość jest badana i pojmowana w konkretnych dyscyplinach naukowych, ale również to, w jaki sposób reprezentuje się ją w poszczególnych tekstach kultury. Jesteśmy otwarci zarówno na teoretyczne próby ujmowania nagości, jak i propozycje jej analizy i interpretacji w danym kontekście.
Adlojada 2019
VIII Dni Kultury Żydowskiej