Biuletyn Polonistyczny

Numer czasopisma

Data dodania: 19.02.2020
Historia literatury

Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze

Jubileuszowy, XXV numer czasopisma „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej”, założonego w 1994 roku przez Profesora Janusza Maciejewskiego, pierwszego Redaktora Naczelnego rocznika, nosi tytuł „Pamiątka, hołd, laudacja w literaturze i kulturze”.

W ćwierćwiecze swojego istnienia „Napis” wraca do korzeni – tego, co stanowiło jego wyróżnik, specjalność – do literatury zajmującej szeroką przestrzeń między twórczością wysokoartystyczną a produkcją literacką amatorów i autorów minorum gentium; między sztuką a rzemiosłem, między pisarstwem autorskim a folklorem środowiskowym, często bezimiennym.

Numer rozpoczyna obszerny wstęp Barbary Wolskiej, w którym przypomina się początki pisma i ukazuje jego ewolucję. W dziale „Rozprawy i materiały” znajdują się artykuły poświęcone pośmiertnym pochwałom, zamawianym dla członków rodu przez birżańskich Radziwiłłów (Mariola Jarczykowa), sposobom upamiętniania zasług i cnót obrońców ojczyzny w kazaniach pogrzebowych Fabiana Birkowskiego (Michał Kuran), utrwalonym w literaturze legendom bohaterskich postaci: biskupa Kajetana Sołtyka (Krystyna Maksimowicz) czy księcia Józefa Poniatowskiego (Roman Magryś), a wreszcie hołdów składanych przez poetów, malarzy i filozofów zmarłym wartym szacunku i pamięci – tym bardziej, jeśli byli to równocześnie przyjaciele lub krewni (rozprawy: Tadeusza Półchłopka o poetyckich laudacjach dla Józefa Dunina Borkowskiego, Julity Paprotnej o Jacku Malczewskim we wspomnieniach syna oraz artykuł Beaty Garlej o tekstach wspomnieniowych Romana Ingardena).

Część edytorska prezentuje przejście „między dawnymi a nowymi laty” – od edycji nieznanych listów z XVIII wieku (Bożena Mazurkowa), poprzez rozważania o wpływie reformacji na sferę mediów i komunikowania (Aleksandra Matykiewicz-Włodarska) i ciekawy przypadek „podwójnej laudacji” – równoczesnego hołdu dla biblioteki i człowieka (Wojciech Kaliszewski), po problematykę związaną z edytorstwem cyfrowym (Konrad Niciński, Bartłomiej Szleszyński). Dział Varia reprezentują cztery teksty, również związane z tematyką przewodnią numeru, mówiące o ostatnich słowach słynnych postaci (Magdalena Kreft), czczeniu rocznic narodowych (Magdalena Piotrowska), „krytycznym panegiryku” Hugona Kołłątaja dla miasta Moskwy (Marek Nalepa) oraz o zjawisku ekslibrisu, który wyraża zarówno szacunek dla księgi, jak i określa tożsamość jej właściciela (Barbara Stelingowska). Dział ten zamyka część ilustracyjna – prace fotograficzne studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie opatrzone ich komentarzami. Bogato reprezentowany jest również dział recenzji (teksty omówień pióra Bogdana Mazana, Marka Pąkcińskiego, Ewy Głębickiej i Pawła Dybla).

Zapraszamy do lektury najnowszego numeru (http://napis.edu.pl/current-issue.php#) i poznania przeróżnych sposobów, za pomocą których twórcy przez wieki oddawali cześć, utrwalali chwilę i walczyli z niepamięcią, posługując się w tym celu rozmaitymi gatunkami literackimi i środkami plastycznymi.

Spis treści

Wstęp: Między sztuką a rzemiosłem. „Napis”: początki, dzieje, aktualności (Barbara Wolska);

 

I. Rozprawy i materiały

Mariola JARCZYKOWA Sponsorowana pochwała. Funeralia Radziwiłłowskie z XVII wieku napisane na zamówienie;

Michał KURAN Pamięć o heroicznych czynach i cnotach rycerskich sławnych obrońców ojczyzny utrwalona w kazaniach funeralnych Fabiana Birkowskiego OP;

Krystyna MAKSIMOWICZ U źródła legendy poetyckiej biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka;

Tadeusz PÓŁCHŁOPEK Literacki hołd poetów galicyjskich dla Józefa Dunina Borkowskiego;

Roman MAGRYŚ Laudacja bohatera narodowego w „Pieśniach o księciu Józefie” Artura Oppmana;

Julita PAPROTNA Pożegnanie z ojcem. Jacek Malczewski we wspomnieniach syna Rafała;

Beata GARLEJ Poetyka Ingardenowskich wspomnień hołdów oddawanych (nie tylko) fenomenologom;

II. Pasje i potyczki edytorskie i tekstologiczne

Bożena MAZURKOWA Nieznane listy Wenantego Tyszkowskiego;

Wenanty Tyszkowski, [Listy do Michała Kazimierza zwanego Rybeńko i Karola Stanisława zwanego Panie Kochanku Radziwiłłów] (oprac. Bożena Mazurkowa);

Wojciech KALISZEWSKI Echo miłej przyjaźni. Drobiazg wierszowany wydobyty z teki dawno zapomnianych rękopisów;

Aleksandra MATYKIEWICZ-WŁODARSKA Efekt Lutra. Skutki reformacji w sferze mediów drukowanych i komunikowania;

Konrad NICIŃSKI Obecność przypisu w edycji cyfrowej – rekonesans;

Bartłomiej SZLESZYŃSKI O problemach zarządzania projektowego w humanistyce cyfrowej (na przykładzie Nowej Panoramy Literatury Polskiej);

III. Varia

Magdalena KREFT In articulo mortis. O upamiętnianiu ostatnich słów;

Magdalena PIOTROWSKA Rocznice narodowe jako medium pamięci kulturowej;

Marek NALEPA Panegiryk à rebours. Hugona Kołłątaja mentalna topografia Moskwy z 1807 / 1808 roku;

Barbara STELINGOWSKA Ekslibris – artystyczna personalizacja;

Pamiątka, hołd, laudacja. Prace studentów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Komentarze autorów do fotografii;

IV. Recenzje

Bogdan MAZAN, Funeralne (nie)oczywistości i olśnienia (T. Budrewicz, Pogrzeby pisarzy polskich XIX wieku, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2019;

Marek PĄKCIŃSKI, Długi cień antysemityzmu (M. Domagalska, Zatrute ziarno. Proza antysemicka na łamach „Roli” (1883-1912), Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2015);

Ewa GŁĘBICKA, Księga krakowska, czyli o Dąbrowskiej inaczej (Rozczytywanie Dąbrowskiej, red. D. Kozicka, M. Świerkosz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018);

Paweł DYBEL, Poezja świata, który stał się atrapą (S. Czerniak, Powrót zdarzeń, posłowie M. Pieczara, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2019);

Noty o autorach artykułów

Informacje

Data dodania:
19 lutego 2020; 22:36 (Piotr Bordzoł)
Data edycji:
29 lutego 2020; 09:05 (Piotr Bordzoł)

Ostatnio dodane numery


Zobacz także

Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywanena Twoim dysku, zmień ustawienia swojej przeglądarki. Sprawdź informacje o plikach cookies.