Полонистический бюллетень

Статья / интервью

22.10.2018

Jedna strona: „Przewodnik Kolejowy” w kolekcji cyfrowej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego

Jedna strona maszynopisu, a czasem nawet ekranu komputera - tyle wystarczy, by podzielić się wiadomością o jednej stronie odkrytej w Internecie. Rozpoczynamy nowy cykl artykułów, których autorzy opowiedzą nam o swoich "znaleziskach" internetowych, dla nich cennych i zadziwiających. Pierwszy zabiera głos pomysłodawca cyklu, Profesor Wojciech Tomasik.

fragment okładki "Przeglądu Kolejowego"

Wojciech Tomasik

W kolekcji cyfrowej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego znaleźć można od niedawna „Przewodnik Kolejowy”, publikację typu informacyjnego, wydawaną jako półrocznik od jesieni 1892. Jest to rzecz godna odnotowania z paru względów. Kolejowe rozkłady jazdy (a pod nazwą „Przewodnik Kolejowy” kryje się właśnie zbiór takich rozkładów z obszaru Cesarstwa Rosyjskiego) są gromadzone systematycznie przez niewiele bibliotek, a XIX-wieczne rozkłady są prawdziwą rzadkością nawet w największych i wyspecjalizowanych placówkach bibliotecznych. XIX-wieczne kolekcje rozkładowe, zwykle dość przypadkowe i niekompletne, nie są na ogół digitalizowane, a niekiedy nie trafiają nawet do  bibliotecznych katalogów cyfrowych. Cyfrowo dostępny „Przewodnik” jest pod tym względem prawdziwym unikatem. Warto po niego sięgnąć, bo chodzi o typ publikacji utrwalającej cechy kultury XIX-wiecznej, których inne dokumenty życia społecznego z podobną wyrazistością nie rejestrują.

„Przewodnik Kolejowy” pokazuje przede wszystkim, jak wyglądała XIX-wieczna mobilność i jakie były jej konsekwencje. Zbiór rozkładów jazdy (stanowiący zasadniczą część „Przewodnika”) dokumentuje natężenie XIX-wiecznego przemieszczania się  (mówi o nim częstotliwość kursowania), charakteryzuje zróżnicowanie społeczne podróżujących (informują o tym klasy wagonów), wreszcie – obrazuje cielesny wysiłek, jaki trzeba było w ówczesne podróżowanie włożyć (a mówi o tym długość przejazdów i czas przeznaczony na przesiadki). Dział informacyjny daje obraz procedur, które z kolejowym przemieszczaniem się wiązały. Kreśli ogólny scenariusz, który wypełniał się w indywidualnych wyjazdach. „Przewodnik” odkrywa też sferę XIX-wiecznego luksusu podróżniczego: informuje o wagonach sypialnych, o pociągach specjalnych (to jest – wynajmowanych), definiuje kierunki podróży dla bogatych (na „mapie wagonów sypialnych”).

„Przewodnik” unaocznia też najważniejszą konsekwencję, jaką niosła ze sobą popularyzacja kolejowego przemieszczania się. Mam na myśli standaryzację czasu. Po drogach żelaznych Kongresówki przemieszczały się pociągi respektujące dwa czasy – warszawski i petersburski. Każde większe miasto, prócz czasu kolejowego, miało jeszcze swój własny czas lokalny (słoneczny). Nie da się wykluczyć, że do eksperymentów z powieściowym czasem skłonić mogły twórców ich przygody z zegarowym zamętem, jakiego  doświadczało się  w kolejowych podróżach z przełomu XIX i XX w.

Информация

Автор:
Дата размещения:
22 октября 2018; 14:23 (Mariola Wilczak)
Дата правки:
22 октября 2018; 14:23 (Mariola Wilczak)

Смотреть также

24.01.2024

Jak czytać monografie cyfrowe. Przykłady skutecznych narzędzi i ciekawych projektów cyfrowych kolekcji humanistycznych

Pomimo ogromnych zmian, jakie zaszły w sposobach komunikacji w nauce w ostatnich latach, głównym sposobem rozpowszechniania wiedzy, a także wyników prowadzonych badań, w naukach humanistycznych nadal pozostaje drukowana monografia. Coraz częściej, w konsekwencji sposobu przeprowadzania ewaluacji, badacze zajmujący się szeroko rozumianą kulturą publikują artykuły w czasopismach. Redakcje tychże próbują odpowiedzieć na zapotrzebowanie zmieniających się form komunikacji naukowej: artykuły, a nawet całe numery, udostępniane są w wersji cyfrowej, często w wolnym dostępie, bez opłat. Powolne zmiany widać też wśród wydawców monografii, którzy coraz częściej obok książki drukowanej dają czytelnikowi możliwość zakupu pozycji w wersji cyfrowej w formacie .pdf bądź .epub. Mimo tych wartych docenienia tendencji komunikacja naukowa nadal jest przywiązana do swoich form tradycyjnych. Najczęściej bowiem tekst cyfrowy jest kopią tekstu drukowanego przeniesionego w nową przestrzeń. Jednakże rewolucja, jaką przyniósł ze sobą internet, coraz częściej wymusza na badaczach zupełnie nowe podejścia do sposobów przekazywania wiedzy.

27.04.2019

Pasja do promowania nauki. Rozmowa z Doktorem Wojciechem Włoskowiczem

Czy popularyzacja i upowszechnianie nauki wiążą się ze sobą? Czy popularyzowanie nauk humanistycznych jest przyjemne? Co zrobić, by było skuteczne? Zapraszamy do rozmowy z Panem Doktorem Wojciechem Włoskowiczem, przedstawicielem dziedziny „nauki humanistyczne” w Stowarzyszeniu Rzecznicy Nauki.

07.02.2023

„Nawet wolę, jak pan mówi o mnie”. O Szymborskiej w różnych rejestrach

O tym, co najważniejsze w obchodach 100. rocznicy urodzin Wisławy Szymborskiej, czy możliwy jest jubileusz bez patosu i o pielęgnowaniu dziecka w sobie rozmawiają Mariola Wilczak i dr hab. Michał Rusinek, prof. UJ, prezes Fundacji Wisławy Szymborskiej, wieloletni sekretarz Poetki, członek Rady Języka Polskiego, tłumacz i pisarz. 2023 rok został ustanowiony przez Senat RP rokiem Wisławy Szymborskiej. 2 lipca przypada setna rocznica urodzin Poetki.

03.08.2018

Rozmowy „Biuletynu Polonistycznego” - KorBa

Przygotowany i zrealizowany przez Pracownię Historii Języka Polskiego XVII i XVIII w. Instytutu Języka Polskiego PAN we współpracy z Zespołem Inżynierii Lingwistycznej w Instytucie Podstaw Informatyki PAN projekt „Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.)” miał swoją uroczystą premierę 18 czerwca 2018 r. Najważniejszym rezultatem projektu jest udostępniony w Internecie Elektroniczny Korpus Tekstów Polskich XVII i XVIII w. (do 1772 r.), w skrócie nazywany Korpusem Barokowym. Od tej ostatniej nazwy urobiony został akronim KorBa. Projekt był finansowany ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki na lata 2013-2018. Z panem profesorem Włodzimierzem Gruszczyńskim, kierownikiem projektu, oraz panią doktor Renatą Bronikowską, koordynatorką projektu, rozmawiamy o „wczytywaczu”, „tagerach”, i „transkryberach” – a także innych narzędziach humanistyki cyfrowej.

Если вы не хотите, чтобы куки-файлы сохранялись на вашем диске, поменяйте настройки своего браузера Смотреть информацию о куки-файлах