Wykłady Krzysztofa Czyżewskiego w Bułgarii – pomost pomiędzy kulturami

Krzysztof Czyżewski przyjechał do Bułgarii na zaproszenie Instytut Kultury Polskiej w Sofii, którego celem statutowym jest promocja kultury polskiej w Bułgarii,  w tym też współpraca z uniwersytetami i innymi środowiskami nauki i kultury w Bułgarii.  Moderatorem spotkania w Sofii był Plamen Dojnow – bułgarski poeta i naukowiec, redaktor wiodącej w Bułgarii gazety literackiej „Literaturen Vestnik”. Warto zauważyć, że Dojnow jest bułgarskim poetą, nominowanym do tegorocznej edycji konkursu Nagroda Literacka Europejski Poeta Wolności, który odbędzie się w Gdańsku w dniach 23-25 marca. Krzysztof Czyżewski jest z wykształcenia polonistą, absolwentem Filologii Polskiej uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, również przewodniczącym jury tej polskiej i europejskiej nagrody, „której celem jest wyróżnienie i promocja zjawisk poetyckich, podejmujących jeden z najistotniejszych dla współczesności tematów – temat wolności, a jednocześnie charakteryzujących się wybitnymi wartościami artystycznymi”.

Wykład Czyżewskiego na Uniwersytecie w Veliko Tarnovo odbył się 20 marca w pięknej sali „Europa”, a gościem honorowym był Dyrektor Instytutu Polskiego w Sofii Jarosław Godun, który przybył w asyście specjalisty Instytutu ds. promocji kultury Haliny Krystewej, Dziekan Wydziału Filologicznego i kierownik Katedry Slawistyki prof. dr hab. Cenki Ivanovej. Sala audytorium była zapełniona przez wykładowców, doktorantów i studentów uniwersytetu w Veliko Tarnovo z takich między innymi kierunków, jak: Lingwistyka Stosowana z językiem polskim, serbskim i słowackim, Filologia Angielska, Filologia Bułgarska, Translatoryka z językiem polskim.

Na wstępie przedstawiono imponującą biografię Czyżewskiego, jego działalność filologiczną, teatralną, redaktorską, społeczną - w polskim i międzynarodowym kontekście. W latach 1978-1983, kiedy pracował jako aktor i instruktor w Stowarzyszeniu Teatralnym "Gardzienice", odbył szereg podróży po świecie, głównie do miejsc gdzie zachowała się żywa kultura tradycyjna. Niespodzianką dla słuchaczy było stwierdzenie Krzysztofa Czyżewskiego, że nie jest to jego pierwsza wizyta w Bułgarii, i że bardzo dobrze zna nasz kraj – był w górach Rodopy, kiedy to ze swoim teatrem szukał kontaktu z miejscową ludnością, żeby poznać autentyczne bułgarskie tradycje i obyczaje (zgodnie z ideami Jerzego Grotowskiego i Petera Brucka). Spotkania te Krzysztof Czyżewski określił jako dar, który chciałby dziś oddać. Mówił o różnicach między ideami wolności i ideami współdzielenia, związanymi z pomostem między Ja i Ty. W odpowiedzi na pytanie z audytorium opowiadał o swoich kontaktach ze swoim patronem Czesławem Miłoszem, o jego rzetelnym wpatrywaniu w rzeczywistość i trosce o przyszłość. Dyskusja w dużym stopniu była związana z symbolem mostów i wrażliwości bałkańskich narodów na współistnienie w obszarze wielu, ale też bardzo bliskich sobie kultur.

Margreta Grigorova

(Uniwersytet im. św. Cyryla i św. Metodego w Wielkim Tyrnowie, Bułgaria)