Czas – przestrzeń – egzystencja. Tożsamość w podróży. Szkice o literaturze

Prace Barbary Zwolińskiej potwierdzają wieloaspektowość dyskursu tożsamościowego. Jej metodę badawczą cechują: wrażliwość, imponująca wiedza, proponowanie trybu interpretacyjnego nacechowanego uważnym odczytaniem tekstu, wieloetapowym odkrywaniem jego złożoności, które wzbogaca uwzględnienie szerokich kontekstów. Powyższe cechy naukowej refleksji odnaleźć można w opiniowanej książce. To cenna propozycja odczytania skonkretyzowanych w różnego typu utworach komunikatów o położeniu współczesnego człowieka, jego percypowaniu siebie i świata w sytuacji silnie odczuwanej zmiany, utraty, naruszenia elementarnego poczucia bezpieczeństwa. Autorka, wnikliwie diagnozując projektowane w literaturze od XIX do XXI wieku próby zrozumienia siebie, uwydatnia m.in. potrzebę akceptacji, bliskości, kieruje uwagę na komplikacje wywołane poczuciem inności, przeżyciem piętnowanej społecznie intymności, dostrzega niebezpieczeństwo tkwiące w tradycyjnych wyobrażeniach relacji społecznych i międzygatunkowych. Analizując próby dookreślenia siebie przez bohaterów tekstów intymistycznych i fikcjonalnych, przybliża zjawiska implikowane doznaniami sensualnymi, emocjami, odsłania rolę wyobraźni, mechanizmów mentalnych, potrzebę autokreacji i ich korelację z wnikliwą obserwacją zmieniającego się otoczenia. Omawiana książka składa się z trzech obszernych części, w których zagadnienia ogniskują się wokół problematyki rozmaicie rozumianej podróży, jej roli w procesie kształtowania tożsamości. Interpretacja, eksponując wpływ peregrynacji na różnorodne aspekty budowania relacji jednostki z samą sobą i Innymi, prezentuje interesujące ujęcie podmiotowej cielesności, zmysłów, cierpienia, bólu, przemijania, choroby, śmierci i melancholii. Podkreśla znaczenie skomplikowanych, pełnych dramatyzmu momentów przesilenia w życiu jednostki. […] Wspomnianemu tu rejestrowi zagadnień patronuje rozpoznawanie ich rangi w kontekście tytułowych kategorii: podmiotowej tożsamości i podróży (rozumianej w sposób dosłowny oraz symboliczny, metaforyczny).

Z recenzji dr hab. Beaty Morzyńskiej-Wrzosek, prof. UKW