Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, tom 1

Niniejsze dzieło ma zasadniczo inne rozłożenie akcentów w narracji od kilku wcześniejszych syntez całości dziejów języka polskiego, ale powstało bez zamiaru ich zastępowania. Pomysł zorganizowania zespołowej pracy nad nowym wykładem ma u podłoża dwie obserwacje: 1. Od czasu opublikowania dzieł Zenona Klemensiewicza (1974) oraz Bogdana Walczaka (1995) dokonały się zmiany w rozumieniu zakresu dyscypliny naukowej, niektóre z nich w jakiś sposób były inspirowane moją aktywnością naukową; 2. Zasadniczo zmieniła się (pogorszyła) sytuacja historii języka polskiego jako przedmiotu zajęć uniwersyteckich, z czym łączy się zmniejszenie rangi dziejów języka w zbiorowej świadomości.
Okolicznością niesprzyjającą twórczości historiograficznej było i jest wprzęganie nauki o dziejach w służbę polityczną (tzw. polityka historyczna) i zawłaszczanie pojęć naród, patriotyzm i pochodnych przez niektóre organizacje polityczne. Tak jak utylitaryzm zmienia twórczość artystyczną w produkcję transparentów, tak wprzęganie nauki w polityczne konstelacje jest przejawem niezrozumienia tego, że nauka rozwija się tylko wtedy, gdy motywacją jest poznawcza ciekawość. Historia nie ma dawać odpowiedzi na pytania o przyszłość, lecz kształcić wyobraźnię.

[fragment wstępu]