(Oj)czysty język na Uniwersytecie Zielonogórskim

Dlaczego język ma swój dzień?

Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to święto ustanowione przez UNESCO. Obchodzimy je od 1999 roku. Jest upamiętnieniem śmierci pięciu studentów, którzy w 1952 roku w Bangladeszu manifestowali, domagając się wprowadzenia języka bengalskiego do urzędów. Według danych UNESCO, spośród 6000 funkcjonujących obecnie języków nawet połowa jest zagrożona zaniknięciem w ciągu życia trzech pokoleń. Jest to zatem idealna okazja na zwrócenie uwagi świata na ten problem i docenienia ojczystych języków. Ponadto, rok 2019 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Języków Rdzennych.

Potyczki z Polszczyzną na Uniwersytecie Zielonogórskim

Zdaniem językoznawców polszczyzna należy do 25 największych języków świata i nie grozi jej zanik. Mimo to powinnyśmy się o nią bezustannie troszczyć. Instytut Filologii Polskiej UZ już po raz piąty włączył się do świętowania, organizując Potyczki z polszczyzną. Przedsięwzięciu patronowali: Prorektor ds. Studenckich prof. dr hab. Wojciech Strzyżewski i Dziekan Wydziału Humanistycznego prof. UZ dr hab. Jarosław Dudek.

Obchody rozpoczęły się 21 lutego o godzinie 10.00 w Bibliotece Uniwersyteckiej. Uczestnicy w pierwszej kolejności zmierzyli się z ortografią, biorąc udział w dyktandzie ułożonym przez prof. dr. hab. Mariana Bugajskiego. Dyktando miało charakter otwarty – swoją wiedzę mogli sprawdzić nie tylko uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, ale również każdy zainteresowany mieszkaniec Zielonej Góry. – Dyktando było interesujące. Z pewnością była to ciekawa forma sprawdzenia samego siebie – mówiła Izabela, uczennica Liceum Ogólnokształcącego w Wolsztynie.

Po dyktandzie przyszedł czas na konkurs ułożony specjalnie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W rywalizacji wzięły udział drużyny uczniów z Nowej Soli, Sulechowa, Świebodzina, Wolsztyna, Żagania i Zielonej Góry.

Lista językowych starć

Uczniowie wzięli udział w dwunastu konkurencjach. – Od ortografii i interpunkcji, po zadania typu  rozpoznawanie związków frazeologicznych, odgadywanie znaczeń wyrazów czy pochodzenia nazw własnych – wyliczała prof. UZ dr hab. Anna Wojciechowska, przewodnicząca zielonogórskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego i szefowa organizacji Potyczek. – Ukazujemy duży przekrój różnych zjawisk językowych, i dawnych, i współczesnych. Chcemy prezentować bogactwo polszczyzny i jej różne oblicza – mówiła o misji przedsięwzięcia.

Na czym polegały konkurencje przygotowane dla uczniów? Sprawdzały wiedzę (m.in. Interpunkcja, Antonimy, Dawna etykieta, Gwary, dialekty i język regionalny, Kadr z lektury), ale przybierały także formę zabawy (Kalambury, Zgadnij, czym jestem).

Pokój na wojnie – te Potyczki mają tylko dobre intencje

W XXI wieku istnieją więc skuteczne sposoby, aby przypomnieć o wartości języka ojczystego. Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego pękała w szwach od tłumu miłośników języka polskiego, którzy z jednej strony podjęli rywalizację, ale z drugiej strony wsparli przecież walkę o jakość ojczystego języka.

– Wymyśliliśmy taką formułę, która jest przeznaczona dla młodych ludzi. Chcemy popularyzować ten sposób zdobywania wiedzy o języku, pokazywać, że polszczyzna jest ciekawa i zróżnicowana, że jest warta tego, by się nią zajmować – mówiła prof. UZ dr hab. Anna Wojciechowska.

Pomysł odniósł sukces. W przedsięwzięciu uczestniczyło aż sześć szkół z województwa lubuskiego, a uczestnicy potyczek wypowiadali się na ich temat z entuzjazmem. – Myślę, że to świetna inicjatywa! – powiedział Jan z Liceum Ogólnokształcącego w Świebodzinie. – Pytania były dość trudne, wymagające szerokiej wiedzy, nie tylko z języka polskiego. Rywalizacja była wyrównana. Naprawdę bardzo dobra zabawa. Każdemu polecam! – dodał z uśmiechem. Wtórowała mu Wiktoria z III Liceum Ogólnokształcącego w Zielonej Górze: – Wszystko było bardzo ciekawe i kształcące. Cieszymy się, że mogliśmy wziąć udział w obchodach Dnia Języka Ojczystego na Waszej uczelni.

Co było najtrudniejsze?

Uczniowie zaapelowali, by nie pojawiały się w kolejnym roku języki obce (języki mniejszości narodowych): – Na tym nam poszło najgorzej – przyznała Wiktoria z III LO w Zielonej Górze. Odnośnie do stopnia trudności konkurencji zdania były podzielone. – Według mnie najtrudniejszy był frazeologizm. Natomiast bardzo łatwe, dla mnie oczywiście, było rozpoznawanie języków innych niż język polski – powiedział nam Jan z Liceum Ogólnokształcącego w Świebodzinie. – A według mnie najtrudniejsze były języki regionalne! – dodała Izabela z LO w Wolsztynie.

Oskar, Wojtek i Wiktoria z III LO w Zielonej Górze również jednogłośnie zwrócili uwagę na konkurencję związaną z polskimi gwarami i dialektami: – Żyjemy na takim terenie, gdzie nie mamy z nimi żadnej styczności, praktycznie nie jesteśmy w stanie ich poznawać. Najłatwiejsze były trzy pierwsze konkurencje, szło nam bardzo dobrze, a były to ściśle polonistyczne zagadnienia. Kadry z filmu też były dobrą konkurencją, aczkolwiek maturzyści mieli przewagę, bo my jeszcze nie mieliśmy jeszcze okazji oglądać „Przedwiośnia” i „Wesela”…

A nagroda idzie do...

Z obchodów Dnia Języka Ojczystego na Uniwersytecie Zielonogórskim ze złotymi medalami wyjechali uczniowie z  IV Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Wolsztynie. Na drugim stopniu podium stanęło I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Świebodzinie, a brąz otrzymali uczniowie III Liceum Ogólnokształcącego im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze.

Brawa należą się jednak wszystkim uczestnikom, za chęć poświecenia czasu językowi – tak niedocenianemu w dzisiejszych czasach świadectwu kultury narodowej. Pamiętajmy, że język polski sam się o siebie nie zatroszczy!

Anna Romanowska, Natalia Grzegorczyk

– studentki dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Zielonogórskim