Rozprawa doktorska
Wykładniki spójności w tekstach pisanych przez obcokrajowców (na materiale egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego)
Celem pracy jest analiza mechanizmów spójności językowej w tekstach pisanych przez obcokrajowców, którzy przystąpili do egzaminu certyfikatowego z języka polskiego jako obcego oraz klasyfikacja stosowanych przez cudzoziemców wykładników spójności tekstu. Założeniem rozprawy jest prześledzenie, w jaki sposób zmieniają się sposoby wiązania wyrażeń zdaniowych w zależności od poziomu znajomości języka oraz wskazanie najczęściej popełnianych przez cudzoziemców błędów powodujących naruszenie więzi spójnościowych.
Podstawę rozprawy stanowi analiza materiałów egzaminacyjnych (prac sprawdzających umiejętność formułowania wypowiedzi pisemnej) z lat 2007 i 2008 zgromadzonych w archiwum Państwowej Komisji Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego w Warszawie.
Pierwsza część pracy ma charakter teoretyczny. Zostały w niej omówione kluczowe pojęcia z zakresu lingwistyki tekstu, takie jak: tekst, dyskurs, spójność, a także zagadnienia mieszczące się w obszarze badań glottodydaktycznych: egzaminy certyfikatowe z języka polskiego jako obcego, sprawność pisania.
Rozdział I ukazuje różnorodność mechanizmów językowych służących budowaniu spójnego tekstu. Rozdział II poświęcony został analizie wybranych elementów ograniczających przestrzeń wypowiedzi, znakom początku i końca – tzw. delimitatorom tekstu. W rozdziale III pracy przedstawiono przykłady zaburzeń spójności wypowiedzi pisemnych autorstwa obcokrajowców. Celem analizy było ustalenie przyczyn niedostatków spójności tekstu oraz wskazanie, w jaki sposób błędy spójności wpływają na odbiór tekstu. Rozdział IV pracy stanowi egzemplifikację tego, w jaki sposób przeanalizowane w poprzednich częściach pracy wykładniki spójności funkcjonują w konkretnych tekstach.
Przedstawiona analiza dotyczy spójności zarówno na płaszczyźnie semantycznej wypowiedzi (jest to tzw. spójność linearna – kohezja), jak i spójności jako fenomenu globalnego występującego w całym tekście (koherencja).