Zjawa. Niesamowity Reymont

Lato roku 1894. Dwudziestosiedmioletni Władysław Reymont, w towarzystwie lekarza homeopaty Józefa Drzewieckiego, wyrusza w podróż do Londynu, by uczestniczyć w zjeździe Towarzystwa Teozoficznego. Dekadę później wspomnienia z tej podróży staną się kanwą dla publikowanej, w odcinkach na łamach „Kuriera Warszawskiego”, noweli We mgłach, która w roku 1911, wzbogacona o kilka rozdziałów i wątków, w tym nowe, bardziej otwarte zakończenie, wydana zostanie pod tytułem Wampir.

Narracja Wampira wpisuje się w lęki i niepokoje przełomu wieków, schyłkowy nastrój epoki i poczucie kryzysu wartości ówczesnej cywilizacji. Jest też wyrazem zainteresowań polskich i zagranicznych modernistów, zajmujących się zagadnieniami takimi jak spirytyzm, psychiatria, psychologia, okultyzm czy oniryzm.

Aspekty te wydobywa wystawa Zjawa. Niesamowity Reymont, która rozgrywa się na kilku poziomach. Pierwsza warstwa przywołuje bohaterów i bohaterki powieści: pisarza Zenona miotającego się między demoniczną Daisy, niewinną Betsy i dawną miłością Adą, jego córeczkę Wandzię, a także tajemniczą panterę Bagh i londyńską Mgłę. Kolejną tworzą dzieła sztuki, pochodzące z okresu zbliżonego do momentu premiery powieści i komentujące główne jej wątki. Znajdziemy wśród nich obrazy Wojciecha Weissa, Bolesława Nawrockiego, Meli Muter i Jacka Malczewskiego, rzeźby Konstantego Laszczki i Henryka Kunzeka, a także historyczne meble pochodzące z warszawskiego mieszkania Reymonta.

Trzecią i ostatnią warstwą są obiekty artystyczne oraz działania performatywne adaptujące powieść Reymonta do współczesności. Odpowiadają za nią artyści – Rafał Dominik oraz Marta Ziółek, którzy specjalnie na wystawę przygotowali prace graficzne i rzeźbiarskie oraz cykl choreograficznych występów, odbywających się w przestrzeniach ekspozycji. Artyści i performerzy przejmują powieściowy świat i tworzą na jego kanwie odrębną rzeczywistość, w której ruch, obiekt i teksty wchodzą ze sobą w nieoczekiwane relacje.

Wystawa zrealizowana w ramach obchodów, objętej patronatem UNESCO, 100. rocznicy przyznania Literackiej Nagrody Nobla Władysławowi Reymontowi za powieść Chłopi. Dofinansowano ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Program Weekendu Otwarcia wystawy „Zjawa. Niesamowity Reymont”

13 czerwca (czwartek)

• godz. 19:00 wernisaż wystawy
• godz. 19:30 performans „Zjawa” (wykonanie: Tamara Olga Briks, Anna Kuszarecka, Oskar Malinowski, Olga Mysłowska, Marta Ziółek)

14 czerwca (piątek)

• godz. 18:00 performans „Zjawa” (wykonanie: Tamara Olga Briks, Anna Kuszarecka, Oskar Malinowski, Olga Mysłowska, Marta Ziółek)

15 czerwca (sobota)

• godz. 16:00 performans „Zjawa” (wykonanie: Tamara Olga Briks, Anna Kuszarecka, Olga Mysłowska)

16 czerwca (niedziela)

• godz. 14:00 oprowadzanie kuratorskie (Anna Lebensztejn, Janek Owczarek, Iza Zychowicz)