New release
Język w epoce antropocenu: ujęcie ekolingwistyczne
Językoznawstwo jako dyscyplina naukowa było w swej długiej historii sytuowane głównie w obrębie humanistyki, ale traktowano je czasem jako naukę ścisłą, a czasem przynależną przyrodoznawstwu.
Najogólniejszym tego powodem jest oczywiście to, że język – różnie zresztą pojmowany na przestrzeni stuleci – bywa przedmiotem zainteresowania różnych dziedzin, choćby dlatego, że są one w nim wyrażane; od czasu zwrotu językowego powszechnie uświadamiana jest także jego rola w poznaniu wszechrzeczy. Poza tym językoznawstwo rozwija się w kontakcie z szerszą wiedzą interdyscyplinarną i wielotorowymi nurtami myślenia kreującymi „aurę intelektualną”, która nie sprzyja współcześnie jego integralności: „Lingwistę może m.in. zastanowić, jak to się stało, iż jego dyscyplina z roli przewodniej tzw. dyscypliny pilotującej (lata 30.-60. XX wieku) spadła do rangi jednej – i to być może nie najważniejszej – z nauk o języku (lata 70.-90. XX wieku)” – zauważa Stanisław Gajda, charakteryzując skomplikowaną sytuację poznawczą lingwistyki w XXI wieku. Wzrost heterogeniczności został zapoczątkowany w latach siedemdziesiątych XX wieku, gdy paradygmat strukturalny utracił status jedynej naukowej formy uprawiania językoznawstwa. (...)
[fragment wstępu]
List of contents
I. Językoznawstwo w dobie antropocenu: ekolingwistyczne koncepcje języka
Przełamywanie antropocentryczności języka (inspiracje fizyczne) I 21
1. Mechanistyczne struktury myślenia i mówienia w języku I 22
2. „Skwantowana” materia języka I 25
3. Gramatyka doświadczenia: dynamizacja czy nominalizacja? I 29
4. Zasada nielokalności języka I 34
Problematyzowanie natury języka (inspiracje biologiczne) I 37
1. Znaturalizowany model języka I 41
2. Hipoteza ekologii rozszerzonej I 44
3. Lingua fracta: modus communicandi interaktywności rozszerzonej I 47
Wnioski I 53
II. Ekolingwistyczne żywioły: metafory języka w ekolingwistyce „Języki ognia”: glottodydaktyka w ujęciu ekolingwistycznym I 59
1. Kształtowanie modeli glottodydaktycznych: od układów zamkniętych do złożonych systemów adaptacyjnych I 61
2. Od ujęć krytycznych do ekologicznych I 65
3. Ekolingwistyczna krytyka dogmatów nauczania języków obcych I 69
4. Kto się uczy języków obcych? Dynamiczna koncepcja „ja” I 74
Wnioski I 78 Panta rhei: przepływ języków i płynność granic w warunkach wielojęzyczności I 80
1. Wielojęzyczna komunikacja receptywna w perspektywie europejskiej I 82
2. Ekolingwistyczne konteksty w badaniu wielojęzyczności receptywnej I 85
3. Lingua receptiva na mapie Europy I 91
Wnioski I 98