Biuletyn Polonistyczny

Artykuł / wywiad

12.10.2024

Między językiem a medycyną. Marta Chojnacka-Kuraś o medycynie narracyjnej i humanistyce medycznej

W opowieści pacjenta kryje się diagnoza. Czyj głos przez niego przemawia? Jakie jest miejsce narracji w komunikacji między lekarzem i personelem medycznym a pacjentem i jego rodziną?

Medycyna narracyjna to podejście, które pomaga w uzyskaniu odpowiedzi na te pytania i doskonaleniu naszych kompetencji komunikacyjnych. Odgrywa coraz większą rolę w systemach ochrony zdrowia na całym świecie (na Uniwersytecie Columbia stanowi już odrębny kierunek studiów, zob. Academics | Master's Degrees Narrative Medicine | Columbia University School of Professional Studies). Ma ona ogromny potencjał już dzięki temu, że uczy podmiotowego podejścia do pacjenta, zakładającego postawę uważności i szacunku do jego narracji o bólu, cierpieniu, o osobistym doświadczeniu.

Twórczynią medycyny narracyjnej jest Rita Charon, która w 1978 roku ukończyła studia medyczne na Harvard Medical School, a po kilku latach praktyki klinicznej podjęła studia literaturoznawcze na Uniwersytecie Columbia, gdzie obroniła doktorat na temat twórczości Henry’ego Jamesa. Charon zdefiniowała medycynę narracyjną jako „wykorzystanie w praktyce medycznej kompetencji narracyjnej, która umożliwia rozpoznanie i zinterpretowanie opowieści o chorobie, a zarazem wchłonięcie ich i pozwolenie, aby nas poruszyły wewnętrznie” (R. Charon, Narrative Medicine: Honoring the Stories of Illness, New York 2006).
 
O medycynie narracyjnej i szerzej, o humanistyce medycznej, związkach polonistyki i językoznawstwa z medycyną rozmawiają Mariola Wilczak, redaktor naczelna „Biuletynu Polonistycznego” i kierowniczka projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata”, oraz dr Marta Chojnacka-Kuraś, językoznawczyni w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego, absolwentka Wydziału Polonistyki UW i Pomagisterskich Studiów Logopedycznych UW, członkini i sekretarz Zespołu Języka w Medycynie Rady Języka Polskiego PAN oraz Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej; autorka prac o tematyce lingwistycznej oraz interdyscyplinarnej, dotyczących m.in. semantyki bólu we współczesnej polszczyźnie, językowych reprezentacji doświadczenia choroby, medycyny narracyjnej i komunikacji medycznej.


Publikacje wymienione w rozmowie:


Za wsparcie w realizacji odcinka dziękujemy Towarzystwu Literackiemu im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
 
Nowa seria podcastu "Spotkania Biuletynu", zatytułowana “Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata". Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01). 

Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro 

  • Muzyka Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
  • Producent: Torba reportera i podcastera

Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
* * *
Zachęcamy do zadawania pytań i dzielenia się przemyśleniami na temat naszego podcastu: biuletyn.polonistyczny@ibl.waw.pl. 
* * *
Media społecznościowe "Biuletynu Polonistycznego": 


Logotypy: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Nauka dla Społeczeństwa

 

 

 

 

 

 

Informacje

Rozmówca:
Mariola Dorota Wilczak

Autorka m.in. edytorskiego opracowania Krytyki literackiej i artystycznej oraz studiów historycznoliterackich Jana Kasprowicza (t. 8 cz. 1 Pism zebranych pod red. Romana Lotha, Warszawa 2016), Listów Julii Dickstein-Wieleżyńskiej do Adolfa Chybińskiego. Wokół biografii Mieczysława Karłowicza, „Pamiętnik Literacki” 2016, zesz. 3 s. 199-234 oraz rozpraw o twórczości Julii Dickstein-Wieleżyńskiej.

Interesuje się biografistyką, edytorstwem, epistolografią, humanistyką cyfrową, promocją humanistyki i związkami medycyny i humanistyki.

Pod kierunkiem prof. Ewy Głębickiej przygotowała w IBL PAN rozprawę doktorską Julia Dickstein-Wieleżyńska (1881-1943). Monografia życia i twórczości.

ORCID ID: 0000-0001-8079-0732

Kontakt: mariola.wilczak@ibl.waw.pl

Rozmówca:
Marta Hanna Chojnacka-Kuraś

Członkini i sekretarz Zespołu Języka w Medycynie Rady Języka Polskiego PAN oraz Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej. Należy do Polskiego Towarzystwa Językoznawstwa Kognitywnego. Od 2019 r. współpracuje z Fundacją Języka Polskiego (robi audyty i prowadzi szkolenia z zakresu prostego języka i efektywnej komunikacji), od 2022 r. jest członkinią zarządu FJP.


Udział w projektach:

  • od 2024 – Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata
  • 2023-2024 – Seed 4EU+ Naming for Othering in a Diversified Europe across Selected European Languages
  • 2021-2022 – Choroba w ujęciu semantyki ramowej
  • 2016-2018 – SYNAMET – mikrokorpus metafor synestezyjnych. Formalizacja opisu i wypracowanie efektywnych metod analizy metafor w dyskursie

Wybrane publikacje:

  • Semantyka bólu we współczesnej polszczyźnie, Wydawnictwa Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2016.
  • Medycyna narracyjna. Opowieści o doświadczeniu choroby w perspektywie medycznej i humanistycznej, red. M. Chojnacka-Kuraś, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2019. https://www.wuw.pl/product-pol-11547-Medycyna-narracyjna-Opowiesci-o-doswiadczeniu-choroby-w-perspektywie-medycznej-i-humanistycznej-EBOOK.html
  • Językowe, prawne i dydaktyczne aspekty porozumiewania się z pacjentem, red. M. Kulus, A. Doroszewska, M. Chojnacka-Kuraś, Wydawnictwo PAN, Warszawa 2019. https://publikacje.pan.pl/dlibra/journal/136632
  • Komunikacja medyczna – wyzwania i źródła inspiracji, red. A. Doroszewska, M. Chojnacka-Kuraś,  A.K. Jankowska, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023. https://www.wuw.pl/product-pol-18462-Komunikacja-medyczna-wyzwania-i-zrodla-inspiracji-PDF.html
  • Cele i metody kształcenia kompetencji narracyjnej w ujęciu Rity Charon (na przykładzie opowiadania Alice Munro „Wiszący most”), „Teksty Drugie” 1/2021, s. 81-100.
  • Wyrażenie „Certyfikat Super HoSpa” i jego rola w kształtowaniu obrazu opieki paliatywnej we współczesnym dyskursie medycznym, „Poradnik Językowy” 8/2021, s. 69-83.
  • Kiedy WALKA staje się PODRÓŻĄ. O przeobrażeniach metafor opisujących doświadczenie chorowania z uwzględnieniem typu i fazy choroby, „Prace Filologiczne” LXXIII, 2019, s. 33-48.
Data dodania:
12 października 2024; 19:42 (Mariola Wilczak)
Data edycji:
11 listopada 2024; 19:33 (Mariola Wilczak)

Zobacz także

03.10.2024

Podcast "Polonistyka zaangażowana"

Polonistyka daje narzędzia, by odnaleźć się w świecie, pomóc go zrozumieć, zapobiec wykluczeniu i osamotnieniu, dlatego Zespół projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata” postanowił włączyć się w szukanie odpowiedzi na problemy współczesności i skoncentrować się na indywidualności człowieka, na odzyskaniu więzi, kontaktów międzyludzkich i poczuciu tożsamości, na poszanowaniu zasad otwartości i dostępności, a także inkluzywności w otaczającym nas świecie. 

28.10.2024

O kompetencjach polonisty inaczej, cz. 2 (rozmawiają Karolina Malinowska i Barbara Smoczyńska)

Zapraszamy do wysłuchania wyjątkowej rozmowy, między matką a córką. Karolina Malinowska - psycholożka, badaczka, analizująca w ramach projektu "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata" ścieżki karier osób o wykształceniu polonistycznym, rozmawia z mamą - Barbarą Smoczyńską - dr nauk humanistycznych, nauczycielką akademicką i trenerką umiejętności psychospołecznych. 

12.02.2023

Nowy odcinek podcastu "Nauka XXI wieku": "Prehistoria języka"

"Nauka XXI wieku" to podcast, w którym poruszane są tematy związane z fizyką, matematyką, kosmologią, astrofizyką, ale także z medycyną, kulturą, filozofią i naukami społecznymi. W poprzednich odcinkach rozmówcami byli m.in. dr hab. Nicole Dołowy-Rybińska (Instytut Slawistyki PAN), dr Anna Jelec (Zakład Językoznawstwa UAM), dr hab. Katarzyna Kłosińska (Obserwatorium Języka Polskiego, UW), dr Maciej Maryl (Centrum Humanistyki Cyfrowej IBL PAN). W 170. odcinku o prehistorii języka opowiada dr Marta Sibierska.

28.10.2024

O kompetencjach polonisty inaczej (rozmawiają Piotr Bordzoł i Karolina Malinowska)

Od wielu lat słyszymy, że świat przyspiesza, a zmiany są nieuniknione. Nowe zjawiska i trendy - technologia, sztuczna inteligencja, social media - idą w parze z odwiecznymi pytaniami o sens i kierunek egzystencji, niepewnością jutra, nienadążaniem za zmianami, potrzebą zachowania pierwiastka ludzkiego w świecie algorytmów i procedur.

Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywanena Twoim dysku, zmień ustawienia swojej przeglądarki. Sprawdź informacje o plikach cookies.