Artykuł / wywiad
Olga Tokarczuk laureatką Nagrody Nobla
Olga Tokarczuk otrzymała Nagrodę Nobla za 2018 rok! W uzasadnieniu Komitet wskazał „wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia”. Tegoroczną nagrodę otrzymał austriacki pisarz Peter Handke.
Nobel dla Olgi Tokarczuk jest piątą nagrodą przyznaną dla pisarza tworzącego w języku polskim.
Tokarczuk zadebiutowała w 1979 r. opowiadaniami wydanymi pod pseudonimem Natasza Borodin. Kilkanaście lat później, w 1993 r. wydała swoją pierwszą powieść „Podróż ludzi Księgi”. Po dwóch latach ukazała się jej kolejna powieść „E.E”. Jednak pierwszym dużym sukcesem okazał się dopiero wydany w 1996 r. „Prawiek i inne czasy”.
W kolejnych latach Tokarczuk opublikowała m.in. powieści „Dom dzienny, dom nocny”, „Bieguni”, „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, „Księgi Jakubowe”. Cechą charakterystyczną prozy Tokarczuk jest łączenie realizmu z poetyckością oraz podejmowanie motywu wewnętrznej przemiany i poszukiwania tożsamości. Pisarka chętnie zwraca się w stronę mitu, poetyki snu, odwołuje się do tradycji biblijnej i baśniowej fantastyki.
„Może to zabrzmi nieco ekscentrycznie w naszych bardzo pragmatycznych czasach, ale starałam się zawsze tak ustawić moją pracę, żeby miała jakiś rodzaj sensu, żeby mnie budowała, i żeby przynosiła choćby odrobinę dobra dla innych. Nic wielkiego, ale wtedy rzeczywiście praca staje się praktyką. […] Właściwie nie umiem już robić nic jak tylko pisać, i to jest wyjątkowa praca, właściwie ukochane hobby, które stało się pracą. Najlepsza z możliwości” – mówiła Tokarczuk w 2014 r. w wywiadzie dla „Tygodnika Powszechnego”.
Tokarczuk za swoją twórczość była wielokrotnie nagradzana. Otrzymała m.in. nagrodę Fundacji im. Kościelskich, dwukrotnie - w latach 2007 i 2015 – otrzymała Literacką Nagrodę Nike, a w 2018 r. została uhonorowana Międzynarodową Nagrodą Bookera.
Nobel dla Tokarczuk nie jest zaskoczeniem, o jej dużych szansach na tę nagrodę mówiło się już od kilku lat. W ostatnich dniach o możliwym Noblu dla polskiej pisarki donosiły media na całym świecie, a największy szwedzki dziennik „Dagens Nyheter” w weekend poprzedzający ogłoszenie nagród Nobla opublikował obszerny wywiad z Tokarczuk.
Retransmisję z ogłoszenia laureatów można obejrzeć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=T4osurAgmjQ.
Od jesieni 2017 r. Akademia Szwedzka pogrążona była w kryzysie, po tym, jak fotografik i reżyser Jean-Claude Arnault, mąż członkini Akademii Katariny Frostenson, został oskarżony o gwałty oraz o to, że był źródłem przecieków o laureatach literackiego Nobla. Otrzymywał także od Akademii Szwedzkiej hojne dotacje na klub kulturalny, do którego zapraszał jej członków. W związku z kryzysem Akademia zdecydowała opóźnić o rok przyznanie literackiego Nobla za rok 2018.
W czwartek ogłoszono także, że laureatem literackiej Nagrody Nobla za rok 2019 został austriacki pisarz i dramaturg Peter Handke za „pracę, która z lingwistycznym geniuszem eksploruje peryferie i specyfikę ludzkiego doświadczenia”.
Wartość Nagrody Nobla w każdej dziedzinie to 9 mln koron (ok. 780 tys. euro). Ceremonia wręczenia nagród odbywa się 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.