Nowość wydawnicza
Nowe, nowsze, najnowsze. O zmianach we współczesnej polszczyźnie
Książka zawiera teksty autorstwa Ewy Kołodziejek opublikowane w latach 2008–2016 w rożnych czasopismach i tomach zbiorowych.
Książka, którą Czytelnicy trzymają w ręku, zawiera teksty mojego autorstwa opublikowane w latach 2008–2016 w rożnych zasopismach i tomach zbiorowych. Opisuję w nich współczesną polszczyznę przeobrażającą się pod wpływem przemian społecznych
i kulturowych. Perspektywa badawcza, jaką przyjęłam w swoich artykułach, ma charakter opisująco-oceniający, nie tylko bowiem ejestruję zmiany w języku, lecz także poddaję je ocenie normatywnej. Nie jest to jednak ocena jednoznaczna, ujęta w kategoriach: poprawne – niepoprawne. Refleksja ma głębszy charakter, skupiam się bowiem na analizie kierunków i przyczyn przeobrażeń języka, stawiam także pytanie, w jakim stopniu owe zmiany są efektem potrzeb użytkowników polszczyzny i czy jest możliwe ich normatywne usankcjonowanie.
W części I, zatytułowanej „Obraz współczesnej polszczyzny”, zgromadzone są teksty opisujące niektóre właściwości naszego języka w początkach XXI wieku. Chodzi o wzmożony wpływ języka angielskiego, o obniżające się znaczenie polszczyzny kulturalnej, o dominację potoczności w sytuacjach komunikacyjnych zarezerwowanych dla języka oficjalnego, a także o nobilitowanie polszczyzny slangowej i wulgaryzowanie języka publicznego.
Część II, zatytułowana „Norma a praktyka językowa”, zawiera artykuły analizujące zmiany w polszczyźnie w kontekście obowiązującej normy językowej. Stawiam w nich pytania o rolę językoznawców w kodyfikowaniu normy, o konsekwencje wyodrębnienia
dwupoziomowej normy językowej, a także o to, czy utrwalające się w uzusie konstrukcje składniowe i formy gramatyczne, uznane za błąd językowy, zasługują na normatywną aprobatę. Analizuję też jakość polszczyzny urzędowej i skutki językowej niefrasobliwości
w konstruowaniu tekstów prawnych. Możliwość zaprezentowania Czytelnikom tekstów już publikowanych stwarza też okazję, by się do opisywanych zjawisk ponownie ustosunkować, pogłębić refleksję albo zweryfikować wcześniejsze sądy. Nowe komentarze
i dopiski są umieszczone w przypisach w nawiasach kwadratowych.
Ze wstępu
Spis treści
Słowo wstępu. O językowych i kulturowych zyskach i stratach
Część I. Obraz współczesnej polszczyzny
Nowa jakość polszczyzny: zagrożenie czy szansa?
Festiwal radosnych zakupów – moda językowa na tle współczesnych zmiankulturowych
Nowe czasy, nowe wartości, nowe znaczenia – o niektórych nowościach semantycznych w polszczyźnie medialnej
O zmianach znaczeniowych, ich przyczynach i skutkach
O językowych barbarzyńcach
Część II. Norma a praktyka językowa
Po co społeczeństwu językoznawcy? Uwagi o zadaniach współczesnej normatywistyki
Co nam dało zróżnicowanie normy językowej?
„Czy growy jest morowy”? Nowe słowa w polszczyźnie a kryteria poprawności językowej
Zabiegi na twarz – o nowej konstrukcji składniowej w polszczyźnie
Krem dla komfortu Twojej skóry – o (nie)nowej konstrukcji składniowej rozpowszechnianej przez reklamy
Przed i po, dwa i więcej – o nienormatywnych, chociaż żywotnych, konstrukcjach składniowych
Osiemnastka, czterdziestka, sześćdziesiątka czy 18-ka, 40-ka, 60-ka? Dylemat ortograficzno- normatywny
Kompetencja językowa a „szczęście komunikacyjne”. Refleksje biegłego językoznawcy
Kultura komunikacji urzędowej
Literatura