Zeszyt 1

Dział Rozprawy i artykuły otwiera artykuł Jarosława Bedyniaka, który traktuje o zapożyczonej przez Jana Kochanowskiego z języka włoskiego nazwie genologicznej „fraszka” i jest próbą odpowiedzi na pytanie o literacką motywację nazwy zbioru. Michał Kuziak z kolei podejmuje refleksję nad sensualnością i reprezentacjami doświadczeń zmysłowych w korespondencji Zygmunta Krasińskiego. Przedstawione zostały związane z tymi zjawiskami jej tematy, zaprezentowano hierarchię zmysłów – z wyraźnym wzrokocentryzmem. Piotr Matywiecki podejmuje próbę interpretacji poematu Cypriana Norwida Fortepian Szopena. Wybór naczelnych kategorii tej interpretacji, „ujecia” i „rzutu”, inspirowany jest teoretycznoliterackim terminem Jana Mukařovský’ego „gest semantyczny”. Stosując kategorie „ujęcia” i „rzutu”, zaczerpnięte z wnętrza poematu, a także z dzieł filozofów, Emmanuela Lévinasa, Alfreda Northa Whiteheada, Maurice Merleau-Ponty’ego, autor artykułu zajmuje się Norwidowskim mitem polskości, mitem artysty, filozofią tworzenia, filozofią muzyki. W tekście Ewy Małgorzaty Wierzbowskiej Szkic do portretu literackiego Marie Krysinskiej prezentowany jest wkład intelektualny pisarki, kompozytorki i śpiewaczki w filozofię i estetykę XIX wieku. Celem artykułu Jadwigi Jęcz jest próba omówienia motywu obecności istot pozaziemskich (diabłów, czarownic, duchów) w wierszach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Postacie duchów, demonów i czarownic – stwierdza autorka artykułu – przybierają u poetki różne formy, a każda z nich zasługuje na bliższe poznanie. W artykule Dotkliwe wiersze Aleksandra Wata Patryk Szaj podejmuje namysł nad jednym z najważniejszych tematów powojennej twórczości Aleksandra Wata – cierpieniem, wpisując je w kontekst hermeneutyki radykalnej Johna D. Caputo. znaczenie i motywy ciała w twórczości Adama Ważyka jest tematem rozważań Jakuba Skurtysa. Rekonstruując symboliczną figurę poety na podstawie kontekstów biograficznych i wspomnień, autor artykułu próbuje dokonać ucieleśnienia twórcy i pokazać, w jaki sposób tematyzowana (nie)obecność ciała przełożyła się na refleksje poetyckie i krytycznoliterackie autora Poematu dla dorosłych. Paweł Dybel w artykule Poezja paradoksów ontologicznych Stanisława Czerniaka wskazuje na oryginalny sposób, w jaki Czerniak – poeta i krytyk literacki - podchodzi w swojej poezji do szeregu klasycznych toposów filozoficznych. Na przykładzie interpretacji wybranych wierszy Czerniaka i ich fragmentów Dybel pokazuje, w jaki sposób poeta ujmuje poetycko kluczowe kwestie filozoficzne dotyczące pojęć czasu, nicości, hierarchii bytów, relacji kultura–natura, istnienia Boga, fenomenu śmierci itd. Artykuł Kamila Nolberta przedstawia próbę lektury wierszy Piotra Sommera, w której szczególny nacisk został położony na interpretację przedstawianej i/lub odgrywanej przez te wiersze rozmowy jako pewnej kategorii hermeneutycznej. Szerokie ujęcie problemu (nie tylko jako rozmowy o samym mówieniu i języku w ogóle, ale również prywatnej rozmowy dwojga bliskich ludzi), dla którego kontekst stanowi myśl filozoficzna Hansa-Georga Gadamera oraz Emmanuela Lévinasa, pozwala wykazać istnienie nierozerwalnego związku między dwoma typami wierszy – autotematycznych i prywatnych – oraz ich podporządkowanie celowi, którym byłaby chęć stworzenia lub utrzymania wspólnoty komunikacyjnej.

W Materiałach i notatkach pomieszczono dwa artykuły. Przedmiotem rozważań Izabeli Kotlarskiej są bajki ludowe Oskara Kolberga, przedstawiane tu jako złożony, wielowarstwowy palimpsest kulturowy, który łączy w sobie oralność i piśmienność, twórczość ludową oraz konwencje kultury wysokiej uwidaczniające się w pracy folklorysty – zbieracza i edytora. Podjęta tu zostaje problematyka różnego rozumienia zagadnienia wierności rejestracji tekstów folkloru w XIX wieku – na podstawie analiz w zapisów terenowych rekonstruowane są efekty transkrypcji słowa mówionego. Ryszard Zajączkowski omawia wojenne i powojenne losy Józefa Wittlina i jego rodziny. Omówione są perypetie pisarza od momentu wyjazdu do byłego opactwa w Royaumont pod Paryżem w czerwcu 1939 aż do odpłynięcia do Stanów Zjednoczonych z Lizbony w styczniu 1941. Wspomnienia Wittlina ukazują Stany Zjednoczone jako kraj nieprzyjazny emigrantom, pisarz pomija jej pozytywne strony. Wielu polskich pisarzy – jak podkreśla autor artykułu – pozostawiło jednak inny obraz Ameryki.

Recenzje i przeglądy przynoszą omówienie 5 książek. Numer zamyka dział Dyskusje i korespondencja.