Издательская новинка
Cztery szlachetne prawdy: Motywy buddyjskie w literaturze polskiej do czasów pozytywizmu
Prezentowana praca jest pomyślana jako jeden z aktów budowania wypowiedzi literaturoznawczej i polonistycznej. Przez termin „motyw buddyjski” rozumie się tutaj analizę podstawowej cząstki świata przedstawionego utworu literackiego, taką jak zdarzenie, przedmiot, cecha, sytuacja lub przeżycie, które wynikają ze światopoglądu buddyjskiego. Przy czym należy podkreślić, że w przywoływanych w pracy utworach większość autorów nie wiedziała o istnieniu buddyzmu lub miała o nim bardzo mgliste wyobrażenie. To zrozumiałe, jeśli przypomnieć, że wnikliwa recepcja buddyzmu w Europie to kwestia dopiero drugiej połowy XIX w.
W publikowanej tutaj pracy pojawiają się analizy bardzo różnych tekstów polskojęzycznych, tak dojrzałych artystycznie (bajki, poematy, dramaty, proza, kompilacje naukowe) jak i zgoła niewyrafinowanych (relacje z podróży, wspomnienia czy pamiętniki), tak wśród klasyków literatury polskiej (np. Piotr Skarga, Ignacy Krasicki, Juliusz Słowacki), jak u literatów znanych raczej fachowcom (np. Sebastian Piskorski, Stanisław Kostka Potocki, Agaton Giller). Stało się tak, aby dostrzec fakt jak bardzo różnymi kanałami komunikacyjnymi motywy buddyjskie trafiały do kultury polskiej i zostawały rozpoznawane w swej inności, a potem umieszczane w wyobrażeniu świata i w systemie wartości. Mimo specyfiki obrazu fragmentarycznego, szeregu chrześcijańskich i europocentrycznych wyobrażeń, a także idealistycznych lub negatywnych projekcji, buddyzm odkrywał się w literaturze staropolskiej, oświeceniu i romantyzmu w coraz to nowych aktach poznania.
Содержание
Wstęp. Wokół czterech szlachetnych prawd w literaturze polskiej....................7
Historia o Buddzie trafia na ziemie polskie.........................................................23
Pustelnicy buddyjsko-chrześcijańscy w staropolskiej prozie i poezji.......................35
W teatrze staropolskim............................................................................................44
Polskie odkrycia nauk Buddy...............................................................................51
Najstarsze sygnały...................................................................................................51
Misje chrystianizacyjne i pierwsze spory z buddyzmem......................................... 59
Literackie projekcje Ignacego Krasickiego o Chinach........................................73
Bajki, czyli wariacje na tematy wschodnie................................................................75
Idealistyczne Chiny...................................................................................................81
Jana Potockiego system azjatycki........................................................................89
Jeden z portretów................................................................................................... ..89
Szanujący się badacz.............................................................................................. .92
Pochlebstwa i podróżomania....................................................................................103
Franciszka Karpińskiego i Stanisława Kostki Potockiego obrazy Wschodu... 113
Karpiński i religijne Indie...........................................................................................116
Chiny w kompilacyjnym ujęciu Stanisława Kostki Potockiego................................. 123
Kulturowe mury.........................................................................................................133
Przez Syberię ku duchowej inności i buddyzmowi..............................................137
Z perspektywy żołnierza............................................................................................140
Perspektywa zesłańców.............................................................................................146
Potęga natury.............................................................................................................153
Zniewoleni czy/i dzicy?...............................................................................................160
Kim są szamani?........................................................................................................170
Syberyjska świętość...................................................................................................178
Oceny kulturowe Gillera.............................................................................................184
Tymkowskiego projekt europeizacji Wschodu............................................................189
Orientalne religie w oczach romantyków................................................................199
Mit, marzenie, Orientträume........................................................................................199
Romantyczne chrześcijaństwo a Wschód....................................................................205
Misjonarze i kolonizatorzy........................................................................................... 211
Dharma Juliusza Słowackiego..................................................................................223
Makata-jantra................................................................................................................223
Orientalizm Słowackiego i literaturoznawstw o.......................................................... .228
Gród słoneczny i kraina Sukhawati...............................................................................233
Córka Słowa i matka Buddów........................................................................................241
Kto się inkarnuje i dlaczego? Orientalna lektura Króla-Ducha................................. .248
Ja-Duch, ja-bodhisattwa................................................................................................256
Wyznanie wiary w Królu-Duchu.....................................................................................263
Dalekowschodnie treści a mitotwórstwo Słowackiego............................................. .275
Sposoby osiągania Niczego...........................................................................................279
Norwida podróż na Wschód?......................................................................................285
Norwid jedzie do Chin....................................................................................................285
Orient w Norwidowskim systemie wartości....................................................................289
Literatura Norwida a kultura Orientu..............................................................................299
Heroizm niepodróżowania..............................................................................................309
Otwarte zamknięcie......................................................................................................313
Bibliografia....................................................................................................................319
Summary. The Four Noble Truths. Buddhist Motifs in Polish Literature until the Period of Positivism.................................................................................................... .................355
Spis ilustracji..................................................................................................................359
Indeks osobowy.............................................................................................................363
Информация
Смотреть также
UNIVERSUM SŁOWACKIEGO
Автор/Редактор:
Studia o wyobraźni Rok wydania: 2020 Liczba stron: 395 ISBN: 978-836-644-84-90
Sacrum w doświadczeniu kobiet. Kulturowe perspektywy. Polska i światowa
Автор/Редактор: Emilia Juchniewicz, Daniel Kalinowski
W naszej monografii zajmujemy się głównie wyrażaniem sacrum przez kobiety używające języka polskiego. To bardzo rozległa i długa tradycja, od średniowiecza związana z chrześcijaństwem, najczęściej w jego monastycznej formie.
Studia o "Królu-Duchu" pod red. nauk. Michała Kuziaka i Jarosława Ławskiego
Автор/Редактор:
Kraków 2020 ISBN: 978-83-7624-155-595
Z troski o Rzeczpospolitą. Wybrane kazania staropolskie i oświeceniowe. Edycja tekstów
Автор/Редактор: Marek Skwara
Tom zawiera wybór kazań staropolskich i oświeceniowych oprac. przez Marka Skwarę.