Holokaust w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i dla dorosłych XXI wieku. Nowe perspektywy porównawcze

Zakres i cele konferencji

Wraz zpojawieniem się tak zwanego „czwartego pokolenia” obserwujemy obecnie koniec tego, co Esther JIlovsky (2015, 24) nazwała „pierwszą fazą pamięci o Holokauście” (ucieleśnioną przez długość życia ocalałych). Jednocześnie jesteśmy świadkami globalnego rozprzestrzeniania się praktyk pamięci związanych z Zagładą (a także nowych wyzwań dla tej pamięci). To, co jest potrzebne w tej nowej konstelacji –  zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę ciągłą dominację anglo-amerykańskich perspektyw w literaturoznawczych badaniach Holokaustu – to porównawcze i wielojęzyczne podejście, które uwzględnia kulturową, socjologiczną i biograficzną wielość pozycji zajmowanych przez współczesnych – żydowskich i nieżydowskich – pisarzy i ich wielogłosowe zaangażowanie w Holokaust.

Czerpiąc dalej z podejmowanych przez badaczy wysiłków, aby wyjść poza ramy narodowe i otworzyć perspektywy dwustronne, regionalne, a nawet międzykontynentalne, na współczesne piśmiennictwo żydowskie w ogóle, a na literaturę Holokaustu w szczególności (Liska i Nolden 2008; Marszałek i Molisak 2010; Rosen 2013; Ibler 2014; Żurek i von der Lühe 2019; Artwińska i Tippner 2022), konferencja w Antwerpii będzie służyć podwójnemu celowi. Przede wszystkim będzie dążyć do podsumowania najważniejszych wyników i ustaleń badań porównawczych przeprowadzonych przez członków zespołu badawczego CoHLit-21 w ciągu ostatnich dwóch lat (w dziedzinie współczesnej literatury dziecięcej, młodzieżowej i dla dorosłych). Przedsięwzięcia konsorcjum zostały zorganizowane wokół osi Wschód-Zachód, która obejmuje trzy główne (niemiecki, rosyjski i angielski) i trzy mniejsze języki (polski, holenderski i hebrajski), oraz sześć odpowiadających im obszarów geograficznych (Niemcy, Rosja, USA, Polska, Niderlandy i Izrael). Oprócz odzwierciedlenia różnych stopni przestrzennej, kulturowej i historycznej bliskości rzeczywistych wydarzeń Holokaustu, zasięg geograficzny projektu pozwolił połączyć wyraźne ukierunkowanie eurocentryczne z podwójną perspektywą międzykontynentalną (ukierunkowaną na Izrael i USA jako najważniejsze centra współczesnego życia żydowskiego).

Jednocześnie kolejnym kluczowym celem konferencji podsumowującej  CoHLit-21  będzie otwarcie – dalszych i szerszych – perspektyw porównawczych  na produkcję literacką XXI wieku i Holokaust, poza językami i obszarami geograficznymi, które zostały objęte wspomnianym projektem komparatystycznym. W ramach konferencji szeroko rozumiana jest twórczość literacka związana z Holokaustem nie tylko jako zjawisko tekstowe (tj. zbiór artefaktów przeznaczonych dla czytelników dorosłych, młodych dorosłych i dzieci), ale także jako praktyka społeczna (osadzona w szczególnych kontekstach i ramach instytucjonalnych i ideologicznych). W związku z tym z zadowoleniem przyjmiemy zarówno tekstowe, jak i kontekstowe propozycje, które zaoferują wielojęzyczne, transnarodowe, międzykulturowe – lub w inny sposób porównawcze – spojrzenie na produkcję literacką po 2000 r. w odniesieniu do jej zaangażowania w namysł nad Holokaustem.

Sugerowane tematy

Tematy i obszary, które proponujemy, obejmują:

• transnarodowe i międzykulturowe podziały w literackim przedstawieniu Holokaustu od 2000 roku;
• pamięć o Holokauście we współczesnej twórczości literackiej (rodzinnej, narodowej, drugiej/trzeciej/czwartej generacji, postpamięci, pamięci wielokierunkowej, pamięci kosmopolitycznej);
• rola lokalnych i narodowych instytucji pamięci w tworzeniu, promocji i upowszechnianiu literatury o tematyce Holokaustu;
• funkcja tłumaczeń i adaptacji w transnarodowym obiegu pamięci o Holokauście;
• satyra, parodia i bluźnierstwo we współczesnej literaturze Holokaustu
• formy przenikania się i związek badań historiograficznych z twórczością literacką;
• popkulturowa realizacja pamięci o Holokauście;
• wykorzystanie literatury Holokaustu w programach edukacyjnych dla dzieci i młodzieży;
• genderowe doświadczenia i reprezentacje Holokaustu;
• czasowość i przestrzenność w literackich przedstawieniach Zagłady;
• rola obiektów i non-human aktorów we współczesnej literaturze Holokaustu;
• język (języki) Holokaustu;
• diasporyczne przemiany pamięci o Holokauście;
• związek między tym, co lokalne, a tym, co globalne, we współczesnej literaturze Holokaustu;
• literacka pamięć o Holokauście na tle innych historii traumy i przemocy.

Informacje organizacyjne

Propozycje wystąpień należy przesłać w formie elektronicznej nie później niż do 31 grudnia 2022 r. na adres cohlit.21@gmail.com. Zgłoszenia powinny zawierać abstrakt (do 300 słów) i krótkie CV (do 50 słów). Abstrakty powinny zawierać następujące informacje: autor(-rzy) z afiliacją(ami), tytuł i tekst wniosku, wybrana bibliografia z 3-5 odniesieniami naukowymi i pięcioma słowami kluczowymi.

Powiadomienia o akceptacji zostaną wysłane na początku stycznia. Więcej informacji na temat rejestracji i zakwaterowania zostanie udostępnionych na stronie konferencji nie później niż 1 marca 2023 roku. Zaakceptowane zgłoszenia zostaną pogrupowane przez organizatorów w odpowiednie sesje tematyczne. Każdego dnia konferencji odbędzie się wykład programowy uznanego na całym świecie eksperta w tej dziedzinie.

Literatura

Artwińska, Anna i Anja Tippner, wyd.  2022.  The Afterlife of the Shoah in Central and Eastern European Cultures: Concepts, Problems, and the Aesthetics of Postcatastrophic Narration, Nowy Jork - Londyn : Routledge.

Ibler, Reinhard. 2014. Holokaust w literaturze i kulturach Europy Środkowej od 1989 roku: Der Holocaust in den mitteleuropäischen Literaturen und Kulturen seit 1989.  Nowy Jork: Columbia University Press.

Jilovsky, Estera. 2015. Pamięć o Holokauście: pokolenia, świadek i miejsce.  Nowy Jork - Londyn: Bloomsbury Academic.

Liska, Vivian i Thomas Nolden, red. 2008. Współczesne pismo żydowskie w Europie: przewodnik. Bloomington: Indiana University Press.

Marszałek, Magdalena i Alina Molisak, red. 2010. Nach dem Vergessen. Odwołanie się do Holokaustu w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku. Berlin: Kulturverlag Kadmos.

Rosen, Alan, red. 2013. Literatura Holokaustu. Cambridge - Nowy Jork: Cambridge University Press.

Żurek, Sławomir Jacek, and Irmela von der Lühe, eds. 2019. Pamięć o Zagładzie / Das Gedächtnis an die Shoah. Lublin: TN KUL.