Kronika polska Galla Anonima – pokaz z cyklu Pierwsze/Najstarsze

"Kronika polska" to pierwsza, najstarsza książka napisana przez Polaka. Mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem, stworzył na przełomie wieków XII i XIII barwną, erudycyjną opowieść o dziejach naszego kraju i przeszedł do historii jako pierwszy twórca polskiej literatury. Rękopis "Kroniki" zobaczyć będzie można w sobotę 24 września w Pałacu Rzeczypospolitej (Warszawa, pl. Krasińskich 3/5) na specjalnym, jednodniowym pokazie z cyklu Pierwsze/Najstarsze. Wydarzeniu towarzyszy wykład prof. Henryka Samsonowicza i rozmowa Włodzimierza Kalickiego z prof. Jackiem Banaszkiewiczem oraz możliwość zwiedzenia zamkniętego na co dzień Pałacu.

Kolejny pokaz z organizowanego przez Bibliotekę Narodową cyklu Pierwsze/Najstarsze poświęcony jest "Bogurodzicy". Pieśń ta, tradycyjnie uważana za nasz pierwszy hymn narodowy, otwiera jednocześnie historię polskiej literatury. To najstarszy zachowany w całości spójny tekst w języku polskim. Jednodniowemu pokazowi rękopisu, który odbędzie się w sobotę 19 listopada, towarzyszą dwa wykłady i krótki koncert.

Kolejny pokaz z cyklu Pierwsze/Najstarsze to niepowtarzalna okazja, żeby zobaczyć na własne oczy "Mszał" Erazma Ciołka – bezcenna, bogato zdobiona księga opuści na jeden dzień skarbiec Biblioteki Narodowej, a zamknięte na co dzień wnętrza Pałacu Rzeczypospolitej zostaną udostępnione zwiedzającym.  Erazm Ciołek, biskup i królewski dyplomata, był nie tylko niezwykle sprawnym politykiem, ale również znanym w Europie mecenasem sztuki. Znajdujący się w zbiorach Biblioteki Narodowej "Mszał" został przygotowany właśnie na jego zlecenie i pod wieloma względami wyprzedzał swoją epokę. Chociaż przyjmuje się, że gdy powstawał (1514-1518) w Polsce panowało jeszcze średniowiecze, to jego zdobienia są typowe dla włoskiego renesansu. Wykonało je przynajmniej trzech różnych iluminatorów, wśród których znajdował się prawdopodobnie Stanisław Samostrzelnik – jeden z najwybitniejszych polskich malarzy książkowych.

Już 23 kwietnia w warszawskim Pałacu Rzeczypospolitej będzie można zobaczyć na własne oczy "Psałterz floriański" – jeden z najstarszych i najbardziej zagadkowych zabytków języka polskiego. Bezcenna księga opuści na jeden dzień skarbiec Biblioteki Narodowej, a pałacowe wnętrza, na co dzień zamknięte, zostaną udostępnione zwiedzającym. "Psałterz floriański" został odkryty w XIX wieku w austriackim opactwie Sankt Florian – od razu stał się naukową sensacją, a do dziś pozostaje wielką, nierozwikłaną zagadką polskiego średniowiecza. Sprowadzony do Polski w 1931 roku, następnie, w obliczu II wojny światowej, wywieziony do Kanady, powrócił do Warszawy dopiero po dwudziestu ośmiu latach. Od tego czasu jest jedną z najcenniejszych ksiąg w skarbcu Biblioteki Narodowej. Naukowcy nadal toczą spory o to, gdzie "Psałterz floriański" powstał, kto go używał i co oznaczają zdobiące go miniatury. Tekst "Psałterza" został spisany na przełomie XIV i XV wieku w trzech językach: łacinie, polskim i niemieckim. Bardzo możliwe, że księga miała być darem dla królowej Jadwigi, a po jej śmierci była używana przez kolejne polskie monarchinie. Poza trójjęzycznym przekładem tekstu "Psalmów", na kartach "Psałterza" namalowano tajemnicze miniatury, w których jedni chcą widzieć astrologiczne symbole, inni mnemotechniczne schematy ułatwiające zapamiętywanie tekstu, a zdaniem niektórych znajdują się tam… Mistrz Yoda, Nosferatu i Gandalf Szary. Podczas pokazu "Psałterza" jego treść, dzieje i tajemnice przybliżą wystąpienia specjalistów. O 15.00 dr Marcin Kuźmicki z Zakładu Historii Języka Polskiego UAM wygłosi wykład "Wywiad z Psałterzem floriańskim – czyli historia małomównego manuskryptu", a o 16.30 odbędzie się dyskusja" Yoda czy Nosferatu? Świat na marginesach Psałterza floriańskiego". Wraz z udziałem publiczności dyskutować będą dr Kamil Kopania z Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej Instytutu Historii Sztuki UW i Łukasz Kozak – redaktor Polony – Cyfrowej Biblioteki Narodowej i autor popularnego przeglądu średniowiecznej ikonografii "Discarding Images". Pokaz "Psałterza floriańskiego" to jednocześnie wyjątkowa okazja, żeby zwiedzić barokowe wnętrza Pałacu Rzeczypospolitej, po których oprowadzi warszawski przewodnik Jacek Karwat. PIERWSZE/NAJSTARSZE to cykl prezentacji z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa prezentuje w Pałacu Rzeczypospolitej pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego. Udział we wszystkich wydarzeniach związanych z cyklem PIERWSZE/NAJSTARSZE jest bezpłatny. Na oprowadzanie po Pałacu Rzeczypospolitej z przewodnikiem obowiązuje rejestracja. Wydarzenie na Facebooku: www.facebook.com/events/1716025545334937/