Event
Pierwszy polski pisarz, pierwsza polska książka – pokaz "Kroniki" Wincentego Kadłubka
"Kronika polska" to pierwsza, najstarsza książka napisana przez Polaka. Mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem, stworzył na przełomie wieków XII i XIII barwną, erudycyjną opowieść o dziejach naszego kraju i przeszedł do historii jako pierwszy twórca polskiej literatury. Rękopis "Kroniki" zobaczyć będzie można w sobotę 24 września w Pałacu Rzeczypospolitej (Warszawa, pl. Krasińskich 3/5) na specjalnym, jednodniowym pokazie z cyklu Pierwsze/Najstarsze. Wydarzeniu towarzyszy wykład prof. Henryka Samsonowicza i rozmowa Włodzimierza Kalickiego z prof. Jackiem Banaszkiewiczem oraz możliwość zwiedzenia zamkniętego na co dzień Pałacu.
Powstała na przełomie XII i XIII w. "Kronika polska" nie jest suchym opisem wydarzeń - mistrz Wincenty nadał jej kształt błyskotliwego dialogu pomiędzy dwoma biskupami: gnieźnieńskim Janem i krakowskim Mateuszem. Epizody z polskiej historii opowiada Jan, a Mateusz komentuje je analogiami ze starożytności i Biblii. Napisana po łacinie "Kronika" jest dowodem erudycji autora – prof. Brygida Kürbis we wstępie do wydanego w serii „Biblioteka Narodowa” polskiego przekładu dzieła nazwała ją europejskim pomnikiem umysłowości i uczoności dwunastowiecznego humanisty. Dzieło to jest także znakomitym świadectwem bogactwa i dojrzałości średniowiecznej polskiej myśli polityczno-prawnej w kontekście europejskim. Co ciekawe, na kartach tej drugiej (po dziele Anonima, zwanego Gallem), a pierwszej spisanej przez Polaka kroniki naszego kraju, Wincenty Kadłubek opisał nie tylko dokonania władców historycznych, ale także postaci legendarne: Kraka, Wandę, Popiela czy „całożercę” – potwora znanego dziś jako smok wawelski.
"Kronika"Wincentego Kadłubka w Polonie – Cyfrowej Bibliotece Narodowej: http://polona.pl/item/264647/38/
Sam magister Wincenty to postać bardzo tajemnicza: jeden z najwybitniejszych intelektualistów swoich czasów, kształcony prawdopodobnie w Paryżu lub Bolonii. Przez 10 lat piastował godność biskupa krakowskiego, a później – w nieznanych okolicznościach - zrezygnował z tej funkcji i ostatnie lata życia spędził w klasztorze cystersów w Jędrzejowie, umierając w opinii świętości w roku 1223. W XVIII wieku został ogłoszony błogosławionym Kościoła rzymskokatolickiego.
Wstęp wolny.
Wykłady towarzyszące pokazowi:
• 15.00 „O mistrzu Wincentym zwanym Kadłubkiem i jego kronice”. – prof. Henryk Samsonowicz
• 16.30 „Wszystkie baśnie Wincentego Kadłubka, czyli o pochodzeniu najbardziej znanych polskich podań”. Z profesorem Jackiem Banaszkiewiczem rozmawia Włodzimierz Kalicki
Pałac Rzeczypospolitej – zwiedzanie z przewodnikiem:
Bezpłatne oprowadzanie po Pałacu Rzeczypospolitej z warszawskim przewodnikiem Jackiem Karwatem. Obowiązuje rejestracja: http://pierwszenajstarsze.bn.org.pl/wydarzenia/13-kronika.html Pałac można zwiedzać również we własnym zakresie, w godzinach trwania pokazu (11.00-19.00).
PIERWSZE/NAJSTARSZE to cykl prezentacji z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski. Co miesiąc Biblioteka Narodowa prezentuje w Pałacu Rzeczypospolitej pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego.
Kontakt dla mediów:
Biblioteka Narodowa, Grzegorz Mazurowski, tel. 604 266 290, g.mazurowski@bn.org.pl
Information
See also
Kronika polska Galla Anonima – pokaz z cyklu Pierwsze/Najstarsze
Pałac Rzeczypospolitej, Warszawa, pl. Krasińskich 3/5
Pokaz "Mszału" Erazma Ciołka – Pierwsze/Najstarsze
Kolejny pokaz z cyklu Pierwsze/Najstarsze to niepowtarzalna okazja, żeby zobaczyć na własne oczy "Mszał" Erazma Ciołka – bezcenna, bogato zdobiona księga opuści na jeden dzień skarbiec Biblioteki Narodowej, a zamknięte na co dzień wnętrza Pałacu Rzeczypospolitej zostaną udostępnione zwiedzającym. Erazm Ciołek, biskup i królewski dyplomata, był nie tylko niezwykle sprawnym politykiem, ale również znanym w Europie mecenasem sztuki. Znajdujący się w zbiorach Biblioteki Narodowej "Mszał" został przygotowany właśnie na jego zlecenie i pod wieloma względami wyprzedzał swoją epokę. Chociaż przyjmuje się, że gdy powstawał (1514-1518) w Polsce panowało jeszcze średniowiecze, to jego zdobienia są typowe dla włoskiego renesansu. Wykonało je przynajmniej trzech różnych iluminatorów, wśród których znajdował się prawdopodobnie Stanisław Samostrzelnik – jeden z najwybitniejszych polskich malarzy książkowych.
Recepcja wyobrażeń Mistrza Wincentego Kadłubka o Polsce w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności
Serdecznie zapraszamy do udziału w konferencji „Recepcja wyobrażeń Mistrza Wincentego Kadłubka o Polsce w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności”, organizowanej w Warszawie w dniach 4–5 czerwca 2025 w ramach projektu NPRH „Państwo i wspólnota narodowa w Kronice polskiej Wincentego Kadłubka. Wizja i recepcje” (NPRH/F/SP/0017/2024/13) realizowanego w Instytucie Historii PAN.
"Bogurodzica" – rękopis. Pokaz w Pałacu Rzeczypospolitej z cyklu Pierwsze/Najstarsze
Kolejny pokaz z organizowanego przez Bibliotekę Narodową cyklu Pierwsze/Najstarsze poświęcony jest "Bogurodzicy". Pieśń ta, tradycyjnie uważana za nasz pierwszy hymn narodowy, otwiera jednocześnie historię polskiej literatury. To najstarszy zachowany w całości spójny tekst w języku polskim. Jednodniowemu pokazowi rękopisu, który odbędzie się w sobotę 19 listopada, towarzyszą dwa wykłady i krótki koncert.