Artykuł / wywiad
Tłumaczenie literackie i jego światy. Premiera towarzysząca festiwalowi „Odnalezione w tłumaczeniu”
Podstawowym zadaniem tłumaczy jest poszukiwanie porozumienia przy zachowaniu różnic - pisze Tadeusz Sławek w swojej nowej książce „Na okrężnych drogach. Tłumaczenie literackie i jego światy”. Premiera publikacji towarzyszy tegorocznej edycji festiwalu „Odnalezionego w tłumaczeniu”. To inspirujący esej, w którym autor udowadnia, że refleksja nad przekładem może być użytecznym narzędziem myślenia o świecie. Spotkanie z autorem podczas festiwalu: 16 kwietnia o godz. 15.15 (online, na kanale YouTube IKM).
– Polityka przekładu jest polityką wielogłosowości; nie może zgodzić się na wizję świata, w którym relacje z innym/obcym są równoznaczne z „zanieczyszczeniem” tego, co rodzime i „czyste” – pisze Tadeusz Sławek w inspirującym eseju, w którym udowadnia, że refleksja nad przekładem może być użytecznym narzędziem myślenia o świecie.
Odwołując się dziesiątków przykładów z historii literatury – od Homera po Joyce’a, od Biblii po Baudelaire’a i Kafkę – autor zastanawia się nad filologicznymi, ale także filozoficznymi, etycznymi i politycznymi implikacjami postaw tłumaczek i tłumaczy.
Osnowę książki stanowią wykłady, które prof. Sławek wygłosił w Centrum Badań Przekładoznawczych przy Wydziale Polonistyki UJ na przełomie lat 2019/ 2020. Książka ukazuje się w koedycji wydawnictwa Karakter z Instytutem Kultury Miejskiej w Gdańsku.
Dotychczas w ramach serii o przekładzie towarzyszącej Gdańskim Spotkaniom Literackim „Odnalezione w tłumaczeniu” ukazały się: „Pięć razy o przekładzie” Małgorzaty Łukasiewicz, komiks „W głowie tłumaczy” Tomasza Pindla z ilustracjami JackaŚwidzińskiego, Daniela Chmielewskiego, Roberta Sienickiego, Bereniki Kołomyckiej, Fanny Vaucher oraz rozmowy Adama Pluszki z tłumaczami literatury „Wte i wewte”. Publikacje są dostępne na www.sklepikm.pl.
Rozmowa Magdaleny Heydel z Tadeuszem Sławkiem „Przekład i inne światy” odbędzie się podczas festiwalu „Odnalezionego w tłumaczeniu” 16 kwietnia o godz. 15.15. Transmisja na kanale YouTube IKM oraz Facebooku IKM i Odnalezionego w tłumaczeniu.
Więcej informacji na temat programu Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu”, które odbędą się online 15-17 kwietnia oraz Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T.Boya-Żeleńskiego na: http://odnalezionewtlumaczeniu.pl/.
Tadeusz Sławek. Poeta, tłumacz, eseista, profesor nauk humanistycznych. Specjalizuje się w historii literatury angielskiej i amerykańskiej oraz teorii literatury. Jest tłumaczem z języka angielskiego (Wendell Berry, William Blake, Allen Ginsberg, Seamus Heaney, Robinson Jeffers, Thomas Merton, Jerome Rothenberg; tłumaczył także teksty Johna Lennona, Jima Morrisona i Pete’a Sinfielda). Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN. Stały publicysta „Tygodnika Powszechnego”, publikował też m.in. w pismach: „Brulion”, „Gazeta Wyborcza”, „Odra”, „Res Publica Nowa”. Od ponad dwudziestu pięciu lat współpracuje z kontrabasistą i kompozytorem muzyki Bogdanem Mizerskim.
Opublikował m.in.: U-bywać. Człowiek, świat, przyjaźń w twórczości Williama Blake’a (2001), Antygona w świecie korporacji. Rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych (2002), Żaglowiec, czyli Przeciw swojskości (2006), Ujmować. Henry David Thoreau i wspólnota świata (2009), U-chodzić (2015), Nie bez reszty. O potrzebie niekompletności (2018), Śladem zwierząt. O dochodzeniu do siebie (2020), Umysł rozstrojony. Próby o trylogii księżycowej Jerzego Żuławskiego (2020).
(tekst: Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku)
Informacje
Zobacz także
Anna Przedpełska-Trzeciakowska oraz Teresa Tyszowiecka blasK! z Nagrodami Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego
Nagrodę Translatorską za całokształt twórczości otrzymała Anna Przedpełska-Trzeciakowska, tłumaczka literatury angielskiej i amerykańskiej, do której najświetniejszych dokonań należą przekłady powieści Jane Austen, Josepha Conrada, George Eliot czy Williama Faulknera. Teresa Tyszowiecka blasK! otrzymała Nagrodę za przekład z języka angielskiego książki Afrykańskie korzenie UFO Anthony’ego Josepha. Nagrody to odpowiednio 50 000 zł w kategorii za całokształt twórczości oraz 30 000 zł za przekład dzieła. Statuetki Nagrody wręczone zostały symbolicznie, w formule online, podczas organizowanego przez Instytut Kultury Miejskiej festiwalu „Odnalezione w tłumaczeniu”.
Znamy laureatkę i nominowanych do Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego
Anna Przedpełska-Trzeciakowska, tłumaczka literatury angielskiej i amerykańskiej, została laureatką Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego za całokształt twórczości. Za przekład jednego dzieła do Nagrody nominowani zostali: Wawrzyniec Brzozowski, Olga Czernikow, Leszek Engelking, Hanna Igalson-Tygielska, Maciej Płaza, Teresa Tyszowiecka, Ryszard Wojnakowski.
Kosmos pachnie ziemią. Gdańsk dla Białorusi
Instytut Kultury Miejskiej jest instytucją, która program działań literackich konstruuje wokół uniwersalnych wartości, ze szczególnym uwzględnieniem wolności. W Gdańsku pielęgnujemy postawę zgodnie z którą wolność i solidarność stanowią podstawę rozwoju, twórczości i wspólnoty. Jako ludzie solidaryzujemy się z Białorusinami i Białorusinkami, jako instytucja – z twórcami. Od 2020 roku staramy się wspierać białoruskich artystów, zapraszając ich do prezentacji swojej twórczości w Gdańsku oraz do udziału w programach rezydencjalnych. Jednym z działań jest też popularyzacja poezji białoruskich poetów i poetek. Nagrania z udziałem Uładzimiera Arłou, Julii Cimafiejewej, Artura Klinau, Maryji Martysiewicz, Dmitrija Strocewa i Ewy Wieżnawiec znajdziemy od 18 maja na YouTube festiwalu Europejski Poeta Wolności: https://www.youtube.com/poetawolnosci. Nie wolno nam być obojętnymi.
Rezydencje literackie 2024
Znamy kolejnych rezydentów mieszkania Wisławy Szymborskiej! Są nimi: Anna Zotova, która skupi się na tłumaczeniu debiutu powieściowego Małgorzaty Lebdy "Łakome" z języka polskiego na ukraiński oraz Miłosz Waligórski, który przygotuje wstęp do tłumaczonego przez siebie tomu bałkańskich opowiadań.