Nowość wydawnicza
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2022:Bliskie otoczenie człowieka. Leksyka, teksty, dyskursy
Oddawany do rąk Czytelników tom gromadzi artykuły powiązane motywem bliskiego otoczenia człowieka, rozumianego zarówno w wymiarze przestrzennym, jak i społecznym.
Doświadczenie przestrzeni jest codziennym i powszechnym składnikiem ludzkiego świata. Szczególne znaczenie ma najbliższe otoczenie człowieka: przestrzeń zamknięta, oswojona, centrum ustalonych wartości, czyli to, co Yi-Fu Tuan określa jako miejsce. Rozróżnienie na miejsce i przestrzeń pozwala zwrócić uwagę nie tylko na ich fizykalne aspekty, ale także na wynikające z tej opozycji kategorie, jak bezpieczeństwo – groza, stabilność – ruch, separacja – wspólnota, prywatne – publiczne, bliski – daleki, tu – tam. Oczywiste jest też, że różne kultury (a zatem i języki) inaczej dzielą przestrzeń, inaczej ją mierzą, inne wartości przypisują jej częściom. Najbliższe otoczenie człowieka można zatem uznać za historycznie i kulturowo uwarunkowaną rzeczywistość konstruowaną rozmaicie przez określone społeczności. Nie sposób też zapomnieć o społecznym wymiarze najbliższego otoczenia człowieka, czyli wspólnot różnego rodzaju, w tym wspólnot wirtualnych.
Postrzegane w tej perspektywie zagadnienie bliskiego otoczenia człowieka daje okazję, by przyjrzeć się istotnemu wycinkowi codzienności człowieka i sposobom jego ujęzykowienia na różnych etapach dziejów polszczyzny (i innych języków) w odmiennych (kon)tekstach kultury. (...)
(fragment "Wstępu")
Spis treści
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze
Bliskie otoczenie człowieka. Leksyka, teksty, dyskursy
pod red. Magdaleny Hawrysz, Magdaleny Jurewicz-Nowak, Irminy Kotlarskiej
Wstęp, s. 7
I. Bliskie otoczenie człowieka – w kręgu nazw osób i miejsc
Agnieszka Piela, O domaku, gniazdoszu, zapiecniku… Zapomniane synonimy leksemu domator w polszczyźnie, s. 13
Irmina Kotlarska, To, co dalekie, i to, co bliskie – nazwy własne i ich funkcje w materiałach do nauki języka angielskiego dla emigrantów wojennych z czasów drugiej wojny światowej, s. 29
Jarosław Pacuła, „Blisko domu”. Z historii określeń typu dom dziecka, dom wariatów, dom starców, s. 45
Nataliia Zotova, Koncept domu w powieściach dla młodzieży autorstwa Anny Łaciny, s. 71
Iwona Żuraszek-Ryś, O najbliższym otoczeniu człowieka na przykładzie zielonogórskich urbanonimów, s. 83
II. Bliskie otoczenie człowieka – w kręgu relacji międzyludzkich
Joanna Przyklenk, Kiedy obcy jest blisko. Obcy w relacjach świadków historii na przykładzie Powstania Warszawskiego, s. 97
Michał Szczyszek, Dyskurs parlamentarny jako przykład wspólnoty komunikatywnej? Obraz parlamentu oczami parlamentarzystów na tle przemian kulturowych (na podstawie "Korpusu Dyskursu Parlamentarnego" z lat 1918-2021), s. 113
Iwona Pałucka-Czerniak, Mechanizmy kształtowania się języka urzędowego w dokumentach małej wspólnoty cechowej (na materiale Regestru pogłównego jako też i składki różnej z lat 1757–1779), s. 127
Maria Trawińska, Determinanty prawne człowieka w średniowieczu z perspektywy historycznojęzykowej, s. 141
III. Bliskie otoczenie człowieka – w kręgu przyrody
Dominik Judek, Porównania przyrodnicze w powieści Olgi Tokarczuk Prowadź swój pług przez kości umarłych, s. 151
Magdalena Jurewicz-Nowak, Leksyka zwierzęca w prawnej odmianie języka na materiale Speculum Saxonum Pawła Szczerbica (XVI w.), s. 169
Agnieszka Urniaż, Toponimy w nazwach roślin polikonforntatywnie, s. 187
Monika Kaczor, „Szary łabędź”. Kilka uwag na temat słownictwa tematycznego związanego z koronawirusem (na przykładzie „Tygodnika Powszechnego”), s. 195
Informacje
Zobacz także
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2024: Słowo - forma, treść, użycie
Autor/Redaktor: Magdalena Hawrysz, Magdalena Jurewicz-Nowak, Irmina Kotlarska
„Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze” ukazują się od 2009 roku. Najnowszy tom Słowo - forma, treść, użycie został poświęcony pamięci Profesora Stanisława Borawskiego, wybitnego badacza dziejów używania języka, który był Inicjatorem tej serii wydawniczej.
"Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze" 2019
Autor/Redaktor: Magdalena Hawrysz, Magdalena Jurewicz-Nowak, Irmina Kotlarska
Oddawany do rąk Czytelników tom gromadzi artykuły, dla których pojęciem kluczowym jest dyskurs. Ta pojemna kategoria pozwala skupić się na różnorodnych aspektach zachowań językowych, akcentując nie tylko samą formę przekazu, lecz także jej właściwości i strategie wytwarzania w odniesieniu do sytuacji użycia w szeroko rozumianym kontekście komunikacyjnym. Znajduje to odzwierciedlenie w prezentowanych tu studiach, których autorzy na podstawie różnorodnych źródeł przyglądają się zarówno dyskursom w przeszłości, jak i wielorakim sposobom mówienia o przeszłości.
Wartości językowe i kulturowe obecne w czasopiśmiennictwie polskim po roku 1989
Autor/Redaktor: Monika Katarzyna Kaczor, Anastazja Beata Seul
Aksjologia, pozostając domeną filozofii, budzi zainteresowanie przedstawicieli różnych dyscyplin – zwłaszcza humanistycznych i społecznych. Świat wartości obecny był w kulturze od zarania dziejów – obecny jest także i dziś. Świadectwem tej obecności jest także współczesne czasopiśmiennictwo.
Cnoty główne w dyskusjach publicznych
Autor/Redaktor: Monika Katarzyna Kaczor
Autorka stawia pytanie, o jakich cnotach mówią użytkownicy języka, kiedy dyskutują na temat moralności społecznej. „Trzeba zaznaczyć, że w dyskusjach słowo cnota prawie wcale nie występuje lub jest świadomie unikane przez biorących udział w debatach. Można również przypuszczać, że dyskutujący wiedzą, o czym mówią, gdy w swoich wypowiedziach nawiązują do trwałych sprawności moralnych osób, dobrych nawyków, których obecność lub potrzebę zauważają w przestrzeni społecznej. (…) Cnoty główne w dyskusjach publicznych zrodziły się z refleksji i bacznego śledzenia dyskusji publicznych, w których bierze się pod uwagę respektowanie lub pomijanie umiejętności, nawyku i dyspozycji do rozumnego czynienia dobra. W książce przywołuję programy telewizyjne, artykuły prasowe. Staram się nie oceniać ich, lecz jedynie za ich pomocą ukazuję dylematy, zalety moralne lub ich brak w dyskusjach, które mają charakter publiczny”. (fragment wstępu)