Wydarzenie
Biografie i polityka. Udział Żydów i osób pochodzenia żydowskiego w ruchach lewicowych w XIX i XX wieku w Polsce
Zaangażowanie Żydów w działalność lewicowych ruchów politycznych na ziemiach polskich w XIX i XX wieku to temat trudny i złożony. Żydzi działali zarówno w żydowskich, jak i w nie-żydowskich ruchach lewicowych i organizacjach politycznych. Jedną z grup stanowili bundowcy czy też członkowie syjonistycznych ruchów robotniczych, którzy otwarcie łączyli tożsamość żydowską z lewicową ideologią.
Sytuacja jest bardziej skomplikowana w przypadku działaczy pochodzenia żydowskiego aktywnych w ugrupowaniach nie-żydowskich, którzy sami często nie uważali się za Żydów, ale byli postrzegani jako Żydzi przez innych. Dodatkowym problemem jest fakt, że w odniesieniu do XIX wieku pojęcia „polscy Żydzi” czy nawet „Polska” są mylące. Żydzi zamieszkujący ziemie przedrozbiorowej Polski wiązali się z nie tylko polskimi ruchami lewicowymi, ale także niemieckimi, rosyjskimi czy austro-węgierskimi.
Zaangażowanie Żydów lub osób pochodzenia żydowskiego w ruchy lewicowe (socjalistyczne, komunistyczne, lewicowo-syjonistyczne itd.), a w szczególności piastowanie przez niektórych z nich wysokich stanowisk w latach rewolucji czy potem w państwach bloku sowieckiego, jest nieustającym przedmiotem debat i publicznego zainteresowania. Z jednej strony mit żydowskich komunistów jako "żydowskich sprawców" był i jest używany jako narzędzie do wzbudzania nastrojów antykomunistycznych lub nacjonalistycznych. Z drugiej strony historiografia, zwłaszcza zachodnia, przedstawia zaangażowanie „Żydów” w ruchy lewicowe jako przykład walki – często nieudanej – o polityczną i społeczną równość. Prezentujący tę perspektywę badacze kładą nacisk głównie na niepowodzenia żydowskich rewolucjonistów, czyniąc żydowskich komunistów ofiarami stalinizmu i reżimów komunistycznych w Europie Wschodniej i Środkowo-Wschodniej. Trwałość tych sprzecznych poglądów zasługuje na dyskusję i głębszą refleksję naukową.
Celem naszej konferencji jest wyjście poza ten schemat. Zamiast tego chcielibyśmy nakreślić obraz rzeczywistego zaangażowania Żydów i osób pochodzenia żydowskiego w działalność ruchów lewicowych na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. W celu prześledzenia dróg indywidualnych wyborów ideowych proponujemy ujęcie tematu z perspektywy biograficznej. Zachęcamy zatem badaczy do nadsyłania zgłoszeń opartych na analizie egodokumentów, takich jak dzienniki, korespondencja, wspomnienia czy wywiady.
Na konferencji chcielibyśmy przedyskutować m.in. następujące kwestie:
. czy żydowskie pochodzenie odgrywało istotną rolę w wyborze drogi politycznej?
. czy inne czynniki, poza pochodzeniem, wpływały na przynależność do konkretnego ugrupowania politycznego?
. w jaki sposób zaangażowanie lewicowe kształtowało stosunek Żydów i osób pochodzenia żydowskiego do państw zaborczych, ruchów międzynarodowych, jak również wobec Polski i polskiej tożsamości narodowej?
. jak oceniano własne lewicowe zaangażowanie z perspektywy czasu?
Odpowiedzi na te i inne pytania pozwolą rzucić nowe światło na charakter zaangażowania polskich Żydów w ruchach lewicowych.
Proponowane zagadnienia:
1. Biografie: losy indywidualne i zbiorowe żydowskich lewicowców; okoliczności zaangażowania społeczne i polityczne w ruchy i organizacje lewicowe; autoidentyfikacja; alternatywy dla zaangażowania lewicowego; splątane ideologie (np. lewicowi syjoniści); międzypokoleniowy przekaz wartości.
2. Metodologie: wykorzystanie metody biograficznej, kategorii płci kulturowej, historii mówionej itp.
3. Ideologie: atrakcyjność idei lewicowych dla polskich Żydów (socjalizm, komunizm, lewicowy syjonizm itd.).
4. Polityka historyczna i historia kulturowa: odbiór i instrumentalizacja biografii „żydowskich” lewicowców.
Chętnie odpowiemy na pytania związane z konferencją: geopconference@polin.pl.
Komitet Naukowy:
Dr François Guesnet, UCL
Prof. Yvonne Kleinmann, Centrum Studiów Polonoznawczych im. Aleksandra Brücknera
Dr Agnieszka Mrozik, PAN
Dr hab. Joanna Nalewajko-Kulikov, PAN
Prof. Antony Polonsky, Muzeum POLIN
Prof. David Rechter, Oxford University
Dr Stephan Stach, Muzeum POLIN (sekretarz)
Dr Michał Trębacz, Muzeum POLIN
Organizatorzy:
Konferencja jest możliwa dzięki wsparciu Taube Philanthropies, William K. Bowes, Jr. Foundation oraz Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Informacje
Zobacz także
Book launch „Piętno Zagłady: Wojenna i powojenna historia oraz pamięć żydowskich dzieci ocalałych w Polsce”, by Joanna Beaty Michlic.
Prof. Michael Fleming and dr Wojciech Rappak invite on 8th December 2021 at 6.15 PM GMT, as part of the seminar in cycle “Twentieth Century Polish History”, a book launch by Joanna Beata Michlic
Cultural dissent in Central and Eastern Europe / Wiosenny cykl wykładów online w ramach Forum Badań Literackich (Forum in Literary Studies) Instytutu Literatury Czeskiej CAS
Wiosenny cykl wykładów online w ramach Forum Badań Literackich (Forum in Literary Studies) Instytutu Literatury Czeskiej CAS zaprasza do przyjrzenia się aktualnym tematom badawczym dotyczącym kulturowego sprzeciwu przed 1989 rokiem w Europie Środkowej i Wschodniej, zwłaszcza kwestiom gender, kultury alternatywnej, medialności, transnarodowości i myśli lewicowej.
THE 1ST BIAŁYSTOK CONFERENCE ON THEORETICAL AND APPLIED LINGUISTICS
In recent years linguistic conferences organized by the Białystok circle of neophilologists have established a strong tradition in terms of providing a forum for the exchange of views on the nature of language. It all started almost fifteen years ago, in 2002. The main aim of the conferences was to provide a meeting ground for a wide range of scholars: linguists, literary scholars, foreign language teaching methodologists, to mention but a few groups of researchers participating in the events. The conferences explored the relationship between language, culture, and social interaction. They were often organized in co-operation with French language scholars.
Cultures of Dissent in Eastern Europe (1945-1989): Research Approaches in the Digital Humanities
This 7-day seminar in digital humanities research methods is designed to expose a new generation of scholars in Cold War history and culture to methods of analysis and discovery involving computational techniques. Designed and run by NEP4DISSENT (New Exploratory Phase in Research on East European Cultures of Dissent), COST Action 16213, the inspiration for the course is built around the transfer of knowledge from technologists and data scientists to humanists.