Konferencja 'Góry w wyobraźni literackiej, kulturalnej, społecznej i politycznej na przełomie XIX i XX wieku'

we współpracy z  Muzeum Tatrzańskim  im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem

oraz Tatrzańskim Parkiem Narodowym 

W imieniu Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Redakcji rocznika "Góry-Literatura-Kultura" oraz Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie mamy zaszczyt zaprosić Państwa do wzięcia udziału w III.  edycji konferencji naukowej poświęconej problematyce górskiej.  W zamierzeniu organizatorów głównym tematem tegorocznego sympozjum będą znaczenie i funkcja tematyki górskiej w twórczości literackiej i artystycznej u schyłku XIX i na początku XX w.  

Celem konferencji będzie odtworzenie i interpretacja  sposobu widzenia gór w perspektywie istotnych zmian zachodzących w tym czasie w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym w Europie, szczególnie zaś Europie Środkowej. 

Po sentymentalnym i romantycznym przełomie w sposobie widzenia i rozumienia natury, zwłaszcza natury dzikiej i nieujarzmionej, kolejne wyraźne zmiany  w tym zakresie nastąpiły w dekadach lat ok. 1900 roku. Były one nie tylko konsekwencją pojawienia  się nowych prądów filozoficznych i kierunków artystycznych (naturalizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm). W sposób szczególny wiązały się także z kształtowaniem się nowoczesnych narodów i towarzyszącym temu procesowi dyskursem terytorialnym oraz nowym sposobem rozumienia pojęcia „ojczyzna”, narastającą krytyką postępu technicznego i cywilizacji industrialnej oraz rozwojem kultury masowej, poniekąd także upowszechnieniem kultury fizycznej, sportu i turystyki.

 W związku z powyższym jako punkt wyjścia do dyskusji na tegorocznym sympozjum organizatorzy proponują zespół następujących zagadnień:

a.) Jaką rolę odgrywały góry w przełomowym okresie rozwoju cywilizacji i kultury europejskiej, postrzeganym jako czas narodzin nowoczesnej „Europy narodów”?

b.) Na czym polegały zmiany w sposobie widzenia oraz artystycznej i literackiej kreacji gór w świetle kształtowania się nowatorskich idei filozoficznych,  estetycznych   i  społecznych w obliczu spektakularnych przemian cywilizacyjnych.

c. ) W jakim zakresie  typowe dla pokolenia przełomu XIX i XX w. zmiany w sposobie postrzegania i rozumienia kulturotwórczych walorów gór zostały zapoczątkowane przez prądy filozoficzne i artystyczne epok wcześniejszych takich jak np. sentymentalizm i romantyzm?

d.) Jakie przemiany cywilizacyjne zaszły w tym czasie  w regionach i znanych miejscowościach  górskich, na czym polegały zmiany ich znaczenia w życiu społecznym, kulturalnym i politycznym i jak zmieniał się w związku z tymi przemianami styl życia mieszkańców obszarów górskich?

e.) W jaki sposób wskazane wyżej przemiany wpłynęły na kształt turystyki górskiej i alpinizmu oraz taternictwa?

Ten profil tematyczny przygotowywanej przez nas konferencji wyrasta z przekonania i wiedzy o tym, że góry jako obszar wyróżniający się formą i strukturą geologiczną, specyfiką przyrodniczą oraz odrębną kulturą materialną i duchową ich mieszkańców, z różnym natężeniem  inspirowały wyobraźnię społeczną i artystyczną wielu pokoleń. Jak się wydaje, wyraźny wzrost zainteresowania górami często następował i następuje w szczególnych momentach historycznych i w okresach przełomów. Znakomitym tego przykładem jest fascynacja górami  na przełomie XIX. i XX. w. ale sygnalizowane zjawisko wydaje się o wiele szersze.

Konferencji podobnie jak w latach ubiegłych patronuje idea interdyscyplinarności i duch komparatystyki i w związku z tym nasze przesłanie adresowane jest do badaczy reprezentujących różne środowiska i różne dyscypliny naukowe (historię, literaturoznawstwo, kulturoznawstwo, socjologię, inne -), którym bliska jest problematyka percepcji gór.

Tegoroczna konferencja zostanie włączona do cyklu spotkań w ramach większego projektu o wymiarze festiwalu realizowanego z okazji obchodów „Roku Witkiewiczów” we współpracy z Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem i Tatrzańskim Parkiem Narodowym.  

Ze względu na międzynarodowy zasięg konferencji obrady będą się odbywać w językach: polskim, niemieckim, czeskim, słowackim w sali konferencyjnej pensjonatu „Pan Tadeusz” w Zakopanem oraz w obiektach Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.

Do programu konferencji prosimy zgłaszać referaty w wyżej wskazanych językach. Czas wystąpienia nie może przekraczać 30 min. Organizatorzy przewidują opublikowanie materiałów konferencyjnych w osobnym tomie.

Zgłoszenia udziału w konferencji wraz z podaniem tematu oraz krótkim abstraktem w jednym z trzech wskazanych języków prosimy nadsyłać najpóźniej do dnia 30 kwietnia 2015 r. na jeden z podanych niżej adresów mejlowych:

ewagrzeda@o2.pl

malgloboz@o2.pl

reznik@dhi.waw.pl

O zakwalifikowaniu zgłoszonego referatu organizatorzy poinformują do 15 maja 2015 r.

Program konferencji zostanie rozesłany do uczestników drogą mejlową najpóźniej do 20 września 2015 r.