Prof. Andrzej Dąbrówka: Gdzie jest tekst? / z cyklu "Rozmowy nieedytowane"

Tytułowe pytanie postawiłem w szkicu o humanistyce cyfrowej ("Nowe Media" 7/2014). Zająłem się tam filozoficzną stroną istnienia kodów językowych w spektrum analogowości i cyfrowości, oraz w perspektywie trzech medialnych form podawczych: ustności, ikoniczności i piśmienności. Wskazuję tam na ich wzajemne przenikanie w piśmienności cyfrowej.
Możliwe typy form autorstwa we wczesnej piśmienności przedstawiłem w szkicu Autorstwo a piśmienność, [w:] Kultura pisma w średniowieczu: znane problemy, nowe metody (2013).
Uwarunkowania autorstwa w szczególnym paradygmacie cyfrowym omówiłem w rozdziale Autorstwo uczestniczące [s. 303-328, w:] Teksty kultury uczestnictwa (2016).

W spotkaniu z adeptami edytorstwa UKSW chciałbym porozmawiać o kilku aspektach istnienia tekstu. Wychodząc od moich już znanych rozważań na ten temat, dodam nowe dobitne sformułowanie mojego stanowiska tekstologicznego "tekstu nie ma". Oto jego ilustracje:

- „Utwory nie wyczerpują się w realizacji tekstowej i zmysłowej, tylko istnieją mentalnie i podlegają cały czas w umyśle procesom obróbki.”
Konstruktywizm w badaniach literatury dawnej, „Nauka” nr 3/2009: 151.

- „Oto bowiem w konstruktywizmie kognitywnym odbiorca okazuje się uczestnikiem aktu kreacji znaczeń, które nigdy nie są dane w systemie języka, i nie mogą być bez strat przeniesione z umysłu nadawcy do umysłu odbiorcy, ale muszą być wciąż i w umyśle każdego uczestnika wymiany na nowo tworzone z wyjściowych składników.
Wewnętrzne formy pobożności w kaznodziejstwie [s. 237-248, w:] Kaznodziejstwo średniowieczne. Teksty, atrybucje, audytorium. Polska na tle Europy, pod red. K. Brachy (wsp. A. Dąbrówka), 2014, tu s. 238.

- „Dyktat ścisłego materializmu w tekstologii wynika z redukcji tekstu do tego, co widać na powierzchni, przy ignorowaniu wszystkiego w tej górze lodowej, na czym ten widoczny segment spoczywa. Jest to podejście z gruntu błędne: tekstu nie ma materialnie, istnieją tylko jego zapisy”.
Ars sine scientia nihil est. Respons na koreferat dra Łukasza Cybulskiego – „Teksty Drugie” 2019/2: 108-116.

Jak widać, głoszę to stanowisko tekstologiczne od ładnych paru lat, natomiast teraz zastosowałem je do interpretacji fraszki Jana Kochanowskiego O Łázárzowych księgách (2.52). Zaprezentuję ją po raz pierwszy publicznie 18 listopada 2020.

---