Retromania jako stan kultury: źródła – formy – następstwa

Retromania jako stan kultury: źródła – formy – następstwa

Pragniemy zaprosić Państwa do Olsztyna na konferencję Retromania jako stan kultury: źródła – formy – następstwa, która odbędzie się w dniach 11–12 kwietnia 2019 roku. Zwieńczeniem naszych poprzednich olsztyńskich spotkań wokół popkultury są publikacje: Mody w kulturze i literaturze popularnej (Universitas, Kraków 2011), Tropy literatury i kultury popularnej (Wyd. IBL PAN, Warszawa 2014), Tropy literatury i kultury popularnej II (Wyd. IBL PAN, Warszawa 2016), Popkulturowe formy pamięci (Wyd. IBL PAN, Warszawa 2018). Celem obecnego – piątego – sympozjum jest ożywienie badań nad popkulturą w kontekście obserwowanego współcześnie powrotu do historii/przeszłości.

Marek Krajewski w pracy Kultury kultury popularnej (2003) wśród typów kultury wyodrębnił kulturę repetycji. Najnowsze opracowania Zygmunta Baumana (Retrotopia: jak rządzi nami przeszłość) oraz Simona Reynoldsa (Retromania: jak popkultura żywi się własną przeszłością?) przywołują pojęcia retrotopii i retromanii, rozwijając znacząco odpowiedź na pytanie: dlaczego nurt powrotu do przeszłości we współczesnej kulturze jest tak rozległy i jaką rolę w niej pełni?

Popkulturowy obraz przeszłości sam w sobie może się wydawać pozbawiony refleksyjnego wymiaru, skoro np. regułą stosowaną przez media jest posługiwanie się gotowymi schematami historii, które zamykane są w wyobrażonej współcześnie stylizacji dawności. Ale wiele nam może powiedzieć o aktualnej kondycji kultury, jej twórcach i odbiorcach.

W kinach i telewizji rządzi remake. Nieżyjących już artystów, jak np. Ronniego Jamesa Dio czy Tupaca wskrzesza się jako hologramy i organizuje ich koncerty, co wydaje się bliższe utopii niż retro. Na kanale You Tube ogląda się archiwalne programy telewizyjne i stare teledyski – a z tej mody na dawność korzystają młodzi, nowi artyści.

Czy rzeczywiście – jak twierdzi Simon Reynolds w książce Retromania: jak popkultura żywi się własną przeszłością? – czynnik retro działa dopiero na ludzi, którzy są na tyle dorośli, że mają za czym tęsknić? Czy każdy modernizm jest skazany na przetrwanie jako klasyka? Czy wszystko wokół zwolniło, a cała popkultura zaczęła tonąć w nostalgii? Nostalgia w popkulturze istniała zawsze – co zatem zrobiła z nią technologia? Czy odebrała osobisty charakter wspomnieniom?; unieważniła znaczenie mechanizmu rozwoju kultury, jaki stanowił konflikt pokoleń?

Za Simonem Reynoldsem chcielibyśmy powtórzyć kilka ważnych pytań, które dotyczą kondycji współczesnej kultury, diagnozują jej stan z perspektywy powrotów do przeszłości. Czy zwrot ku temu, co już było, oznacza koniec wyobraźni? Jak może wyglądać przyszłość awangardy? Czy w ogóle przyszłość w popkulturze istnieje? Czy, jak zapytuje Zygmunt Bauman w Retrotopii: jak rządzi nami przeszłość, „wyobraźnia przeszłości ma wciąż potencjał kreowania teraźniejszości”? Czy żyjąc w kulturze retro powiemy jeszcze kiedyś: „Jeszcze w życiu czegoś takiego nie słyszałem/nie widziałem!” zamiast: „Zagraj to jeszcze raz, Sam”.

Nasze zaproszenie kierujemy do lingwistów, literaturoznawców, historyków, kulturoznawców, medioznawców, socjologów, filozofów oraz przedstawicieli innych dyscyplin naukowych zainteresowanych między innymi poniższymi zagadnieniami:

• Moda na staempunk (literatura, film, muzyka)
• Retrofuturyzm – powrót do dawnych wyobrażeń przyszłości
• Historia alternatywna
• „Artefakty” dzieciństwa – drugie życie zapomnianych gadżetów
• 8-bitowa nostalgia – gry i konsole z przeszłości
• Kryminał retro – waloryzowanie XIX wieku, dwudziestolecia międzywojennego, powojnia i epoki PRL
• Serial historyczny jako zabawa/gra z historią
• Powroty gatunków i konwencji w kinie, literaturze, malarstwie
• Zjawisko coverów w muzyce i kulturze (kultura coverów)
• Rekonstrukcje i gry historyczne
• Moda (ubiór) i jej flirt z historią
• Hipster i nerd jako kluczowe figury retromanii
• Moda na PRL (design, meble, motoryzacja)
• Kultura kolekcjonowania (mechanizmy nadawania wartości kolekcjonerskiej)
• Retropraktyki w muzyce rockowej (style, gatunki, brzmienia, rytuały sceniczne, instrumentarium, ubiór, konwencje, autorzy)
• Mechanizmy konstruowania oraz przyczyny ponownej popularności gatunku/fabuły/bohatera w opowieściach o historii/przeszłości
• Sposoby i wymiary zadomowienia w przeszłości (rzeczywistości epok dawnych, wieku XIX, dwudziestolecia międzywojennego, świata PRL)
• Co kryje się pod hasłem retromania? – ideologie i aksjologie popkulturowych ujęć przeszłości
• Zamieszkać w świecie z przeszłości – mechanizmy i narzędzia wyrażania tożsamości w kulturze retro
• Podzwonne dla historii: popkultura i przeszłość – zagrożenia i szanse
• Historia przez pryzmat kiczu (czasy prehistoryczne, wieki średnie, I i II wojna światowa, Holocaust, epoka powojenna i PRL)
• Teorie spiskowe jako żywotny nurt dyskursu o przeszłości

Planujemy opłatę konferencyjną w wysokości 300 zł. Opłata pokrywa koszt dwóch posiłków obiadowych oraz druk wybranych materiałów pokonferencyjnych w postaci książkowej.

Na zgłoszenia od Państwa czekamy do 15 lutego 2019 roku. Prosimy o pobranie formularza zgłoszeniowego z internetowej strony konferencji Instytutu Polonistyki i Logopedii UWM. Zgłoszenie prosimy przesłać wraz z abstraktem (rozmiar abstraktu – maksymalnie 1200 znaków) na adres mailowy popkulturowe_formy@wp.pl.

Informację o przyjęciu zgłoszenia otrzymają Państwo pocztą elektroniczną do 10 marca. Organizatorzy zastrzegają sobie prawo wyboru referatów.

Organizatorzy konferencji:

Prof. zw. dr hab. Sławomir Buryła

Dr Danuta Ossowska

Dr Piotr Przytuła

Sekretarz konferencji:

Dr Lidia Gąsowska