Katedra Języków Słowiańskich (Filozofická fakulta, Katedra slovanských jazykov), Uniwersytet Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy

Polonistyka na Uniwersytecie Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy powstała 1997 roku na Wydziale Filologicznym, gdzie wraz z białorusycystyką, ukrainistyką, serbistyką, kroatystyką, bułgarystyką i rusycystyką tworzyła Katedrę Języków Słowiańskich. Po fuzji wydziałów Katedra funkcjonowała na Wydziale Filozoficznym i składała się wyłącznie z rusycystyki i polonistyki. Studenci, specjalizujący się w przekładzie i tłumaczeniu, mogli studiować tylko język polski lub język polski w kombinacji z językiem angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpańskim, włoskim i rosyjskim. Program nauczania obejmował blok przedmiotów językoznawczych, kulturowych i tłumaczeniowych. Studenci UMB jako jedyni spośród polonistów na Słowacji mieli dostęp do specjalistycznych pracowni do nauczania tłumaczenia konferencyjnego, konsekutywnego i symultanicznego.

Koordynatorami programu „Język polski i kultura” byli prof. dr hab. Józef Kąś, prof. dr hab. Urszula Żydek-Bednarczuk, prof. dr hab. Władysław Śliwiński.

Pracownikami polonistyki byli: dr Anita Račáková, dr hab. Gabriela Olchowa i lektorka dr Bożena Kotuła. Wykładowcy polonistyki współpracowali z polonistykami Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu Zielonogórskiego, i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. 

Z inicjatywy pracowników polonistyki powstało Centrum Kultury i Języka Polskiego, które uroczyście otwarto w 2012 r. Jednostka ma swoją siedzibę i działa na Uniwersytecie Mateja Bela, ale ściśle współpracuje z Instytutem Polskim w Bratysławie. Stanowi forum, na którym dochodzi do nawiązania kontaktów, spotkań, współpracy i wymiany doświadczeń między polską i słowacką społecznością. Do zadań Centrum należy między innymi współpraca ze słowackimi i polskimi ośrodkami naukowymi i kulturalnymi, realizacja badań naukowych dotyczących dialogu międzykulturowego; szerzenie wiedzy z języka i kultury polskiej, a także  promowanie studiów polonistycznych.

Do dalszego rozwoju Centrum przyczyniło się otwarcie w grudniu 2018 roku Biblioteki im. Danuty i Jozefa Marušiaków.   

Obecnie na Wydziale Filozoficznym UMB istnieje lektorat języka polskiego. Zajęcia z języka polskiego są oferowane na wszystkich kierunkach i programach realizowanych na uniwersytecie jako punktowane kursy fakultatywne albo nadobowiązkowe trwające jeden semestr. Studenci mogą zapisać się na jeden z siedmiu kursów (od poziomu progowego do B1). Zajęcia prowadzą lektorka dr hab. Gabriela Olchowa i dr Anita Račáková.

Publikacje:

monografie:

• G. Olchowa, „System adresatywny języka polskiego i słowackiego na początku XXI wieku” (2018)
• G. Olchowa, „Przejawy perswazji w strukturze siedemnastowiecznych kazań Szymona Starowolskiego” (2007)
• tomy naukowe: „Języki słowiańskie w procesie przemian” pod red. G. Olchowej i M. Balowskiego (2015)
• „Słowiański dialog kulturowy. Studia leksykalne i gramatyczne” pod red. W. Śliwińskiego, A. Račákovej i G. Olchowej (2014)
• tom pokonferencyjny „Výučba slovanských jazykov ako cudzích v slovanskom prostredí - súčasnosť a perspektívy” pod red. G. Olchowej (2009)
• podręcznik „Dvojjazyčná učebnica jazykovej komunikácie pre integrovaný záchranný systém v poľsko-slovenskom pohraničí: Dwujęzyczny podręcznik komunikacji językowej dla służb ratowniczych pogranicza polsko-słowackiego”, A. Račáková, G. Olchowa, A, Majewska-Wójcik, M. Smoleń-Wawrzusiszyn (2016) 
• „10 rokov polonistiky na Univerzite Mateja Bela v Banskej Bystrici” pod red. A. Račákovej (2008).

Ponadto z serii „Język Polski i Kultura” ukazały się:

• „Język Polski i Kultura 3. W stronę analizy tekstów użytkowych i artystycznych” red. A. Račáková (2017)
• „Język Polski i Kultura 2. Między dawnymi a nowymi czasy. Język –   Literatura – Kultura – Media” red. G. Olchowa (2012)
• „Język Polski i Kultura 1. Język, literatura i kultura w dydaktyce języka polskiego jako obcego”, red. G. Olchowa (2010).

Zob. także:

• Jolanta Pasterska, Otwarcie Centrum Języka i Kultury Polskiej w Uniwersytecie Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy (Słowacja), "Tematy i Konteksty" 2012, nr 2 (7), s. 462-464.
• A. Račáková, Historia polonistyki na Uniwersytecie Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy, "Postscriptum Polonistyczne" 2015, nr 1 (15), s. 105-111.
• Jerzy Staszewski, O twórczą i wzajemnie pożyteczną współpracę. [Wywiad z docentem Sergiejem Makarą, prodziekanem Wydziału Filologicznego, kierownikiem Katedry Slawistyki Uniwersytetu Mateja Bela w Bańskiej Bystrzycy nt. polonistyki na Słowacji], "Gazeta Uniwersytecka" 1999, nr 6 (62), s. 15.