Издательская новинка
Miasto potencjalne. Warszawa w latach 1945-1980 w wybranych utworach prozy polskiej
Publikacja została poświęcona powojennej Warszawie z lat 1945–1980 oraz temu w jaki sposób uobecniła się ona w wybranych utworach Leopolda Tyrmanda, Stefana Kisielewskiego, Mirona Białoszewskiego, Pawła Hertza, Marii Dąbrowskiej, Tadeusza Konwickiego i Edmunda Niziurskiego.
W centrum uwagi Piotra Prachnio są obrazy Warszawy w latach 1945-1980 omawiane na podstawie wybranych utworów prozy polskiej. Krytyk skupił się na gatunkach, dziełach i autorach mniej do tej pory zbadanych. Dotyczy to w szczególności eseistyki Pawła Hertza, dzienników intymnych Marii Dąbrowskiej, Leopolda Tyrmanda i Stefana Kisielewskiego, powieści kryminalnych dwu ostatnich, a wreszcie... Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa Edmunda Niziurskiego. W rozprawie utwory te pojawiają się obok dzieł niejako klasycznych w ramach badań nad Warszawą, bo tak należy traktować analizowane przez autora małe prozy Mirona Białoszewskiego czy Małą apokalipsę Tadeusza Konwickiego, ale i one czytane są oryginalne lub zjawiają się w nowym kontekście (Białoszewski obok Hertza), co daje efekt odkrywczy [...].
Po lekturze książki pozostaje przekonanie, iż Warszawa, o której opowiadają prozaicy, to przestrzeń złożona, skomplikowana i niejednorodna. Składają się na nią budynki, ulice, miejsca, ale też ludzie, ubrania, idee, władza, gastronomia. To także miejsce, które żyje na przecięciu kilku czasów, zwłaszcza tego utraconego i tego projektowanego utopijnego. To przestrzeń negatywna i niestabilna, to miasto wykorzenione i wykorzeniane, ale też potencjalne, żyjące w cieniu minionej i wciąż możliwej zagłady. To wreszcie przestrzeń szczególnie etycznej odpowiedzialności, którą zdradzają prozaicy, troski o dzieje stolicy, o jej dawne oblicze, z którymi wiążą oni takie wartości jak różnorodność czy wolność.
(Z recenzji wydawniczej prof. dra hab. Macieja Urbanowskiego)
Sięgając po temat Warszawy i jej różne prezentacje w wybranych utworach prozy polskiej Piotr Prachnio pokazał, że miasto – czy to jako przedmiot refleksji w dziele literackim, czy też jako składnik jego świata przedstawionego, miejsce akcji i tło opisywanych zdarzeń – jest ważnym obszarem badań, a ich podjęcie i umiejętne przeprowadzenie może zaowocować dotarciem do ukrytych treści literatury.
(Z recenzji wydawniczej dra hab. Andrzeja Karcza, prof. IBL PAN)
Содержание
- WPROWADZENIE
- LITERATUROZNAWCZE BADANIA PRZESTRZENI
Badania przestrzeni w czasie specjalizacji poetyk
Geopoetyka
Idea urbanaliów
Topopoetyka
Ekopoetyka
- WARSZAWA POWOJENNA W WYBRANYCH PRACACH LITERATUROZNAWCZYCH
Mit utraconego starego miasta
Utracona wielokulturowość
Miasto na ruchomych piaskach
Skażenie materiału faktycznego
- DWA MIASTA. DOŚWIADCZENIE UTRATY RZECZY W MAŁYCH NARRACJACH MIRONA BIAŁOSZEWSKIEGO I ESEISTYCE PAWŁA HERTZA
Utraty rzeczy – inkorporacja czy introjekcja?
Pamięć historyczna
Warszawa – przestrzeń potencjalna
- GEOWŁADZA. ZARYS PROBLEMATYKI NA PODSTAWIE DZIENNIKÓW MARII DĄBROWSKIEJ, LEOPOLDA TYRMANDA I STEFANA KISIELEWSKIEGO
Władza
Warszawa
Mieszkańcy
Geowładza a warszawski wariabilizm
- BUDOWAĆ I RZĄDZIĆ. POWOJENNA ODBUDOWA I ROZBUDOWA WARSZAWY
Peryferia. Rozbudowa Warszawy w latach 70.
- ETYKA WOBEC PRZESTRZENI. ZARYS PROBLEMATYKI NA PODSTAWIE TEKSTÓW PROZATORSKICH MIRONA BIAŁOSZEWSKIEGO, PAWŁA HERTZA, LEOPOLDA
Pamięć o historii i różnorodności
Prawda i wolność. Miejska historia i różnorodność
- NIEPRZENIKNIONE OCZYWISTOŚCI. WARSZAWA W WYBRANYCH POWIEŚCIACH KRYMINALNYCH
- JESZCZE JEDEN LIST? WIARYGODNE I NIEWIARYGODNE W WARSZAWSKICH PRZYGODACH MARKA PIEGUSA
- MODA WARSZAWSKA. INDYWIDUALIZOWANIE PRZEZ UBIÓR W PROZIE LEOPOLDA TYRMANDA
- AHASWERUS. MIESZKANIEC PRZESTRZENI POTENCJALNYCH
„Wniebowstąpienie”
„Mała apokalipsa”
Ahaswerus. Warszawska legenda przybrana?
- ZAKOŃCZENIE