Inteligenckie rozrachunki lat 1914–1921

Tym razem chcemy ją poświęcić różnego rodzaju inteligenckim dyskursom prowadzonym zarówno w powstającej wówczas literaturze, jak i publicystyce i krytyce literackiej, w przełomowych dla polskiej kultury i historii latach I wojny światowej (do których chcemy włączyć również czas kształtowania się granic II Rzeczypospolitej).

W świetle tezy, którą postawił Zdzisław Dębicki, pisząc w szkicu  „Kryzys inteligencji polskiej" (1918), że inteligencja polska, którą naznaczyło wojenne doświadczenie, „stanęła wobec niego oszołomiona”, gdyż „żadnej zdecydowanej orientacji, żadnego programu, zbudowanego na trwałych i mocnych podstawach, nie miała”, warto zastanowić się nad problemem inteligenckiej tożsamości w latach konfrontacji zbrojnej oraz okresie tworzenia się niepodległego państwa polskiego. Ponadstuletni podział kraju na trzy odrębne organizmy kulturowe i ekonomiczne, podział owocujący w latach wojny trzema orientacjami politycznymi, w sytuacji konfliktu mocarstw zaborczych i wypływających z niego nadziei na zjednoczenie polskich ziem tworzył obszar licznych wyzwań, wśród których jednym z najistotniejszych stawało się wypracowanie wspólnej płaszczyzny ideowej i społecznej identyfikacji dla polskiego inteligenta. Utrwalanie i jednoczesne weryfikowanie inteligenckiego etosu, wszystkie przewartościowania w obrębie inteligenckiej świadomości, a także – co niezwykle istotne – dokonywana z ich perspektyw ocena wojennych realiów i kształtujących ją mechanizmów, stały się integralną częścią przemian tego czasu, których uchwycenie i opisanie jest tak bardzo ważne dla określenia procesów tożsamościowych na progu II Rzeczypospolitej.

• wojenne rozważania o historii, roli i zadaniach inteligencji (inteligencki etos tworzony w perspektywie wojny światowej),
• inteligencka autorefleksja w pamiętnikach i wspomnieniach wojennych,
• wojenne projekty kulturowe i literackie jako obszar ujawniania się inteligenckiej tożsamości,
• wojenne losy inteligentów (w tym żołnierska biografia inteligenta) jako doświadczenie tożsamościowe,
• inteligencki etos wobec różnic politycznych (orientacji politycznych),
• inteligenccy bohaterowie wojennej prozy – głos w dyskusji na temat inteligenckiego etosu,
• instytucje inteligenckiej tożsamości w wojennej refleksji (np. Uniwersytet Warszawski, Towarzystwo Naukowe Warszawskie itd.).

Na zgłoszenia oczekujemy do 10 maja 2017 r. Prosimy kierować je na adres katedramodernizmupolskiego@gmail.com Opłata konferencyjna wynosi 400 zł. W pierwszym dniu konferencji zapraszamy na uroczystą kolację. Czas wygłaszania referatu nie powinien przekroczyć 20 min. Materiały zostaną opublikowane w księdze pokonferencyjnej, która ukaże się jako trzeci tom w serii  „Modernistyczne przełomy".

prof. UKSW dr hab. Dorota Kielak

mgr Joanna Niewiarowska (sekretarz konferencji)