Kaszuby i Górny Śląsk. Opowiedzieć nieoczywiste. Spotkanie ze Zbigniewem Rokitą i Tomaszem Słomczyńskim

Obaj autorzy wydali w ubiegłym roku książki, w których przybliżają swoje lokalne ojczyzny oraz ich zawiłości. Rokita w Kajś. Opowieści o Górnym Śląsku pisze o ojczyźnie „z urodzenia” – o Śląsku, gdzie się wychowywał, zaś Słomczyński w Kaszëbë jako „napływowy” Kaszub z Trójmiasta, opowiada o swoim miejscu na ziemi z wyboru, choć może jako sopocianin od zawsze był Kaszubem? Czym śląskość i kaszubskość różnią się od polskości? A może wcale nie różnią? Jakie są ich wyznaczniki? Opowiedzą o tym Tomasz Słomczyński, dziennikarz, założyciel portalu magazynkaszuby.pl oraz Zbigniew Rokita, laureat Nagrody Literackiej „Nike" 2021.  Spotkanie poprowadzi Stasia Budzisz. 

Kajś. Opowieści o Górnym Śląsku  

Przez większość życia uważałem Ślązaków za jaskiniowców z kilofem i roladą. Swoją śląskość wypierałem. W podstawówce pani Chmiel grała nam na akordeonie Rotę, a ja nie miałem pojęcia, że ów plujący w twarz Niemiec z pieśni był moim przodkiem.   

O swoich korzeniach wiedziałem mało. Nie wierzyłem, że na Śląsku przed wojną odbyła się jakakolwiek historia. Moi antenaci byli jakby z innej planety, nosili jakieś niemożliwe imiona: Urban, Reinhold, Lieselotte.  

Później była ta nazistowska burdelmama, major z Kaukazu, pradziadek na „delegacjach” w Polsce we wrześniu 1939, nagrobek z zeskrobanym nazwiskiem przy kompoście. Coś pękało. Pojąłem, że za płotem wydarzyła się alternatywna historia, dzieje odwrócone na lewą stronę. Postanowiłem pokręcić się po okolicy, spróbować złożyć to w całość. I czego tam nie znalazłem: blisko milion ludzi deklarujących „nieistniejącą” narodowość, katastrofę ekologiczną nieznanych rozmiarów, opowieści  o polskiej kolonii, o separatyzmach i ludzi kibicujących nie tej reprezentacji co trzeba. Oto nasza silezjogonia.   

Zbigniew Rokita – reporter, redaktor, specjalizuje się w problematyce Europy Wschodniej i Górnego Śląska. Autor książek reporterskich „Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku” (podwójna Nagroda Literacka „Nike” oraz nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, nagrody Ambasador Nowej Europy i Międzynarodowej Nagrody im. Witolda Pileckiego) oraz „Królowie strzelców. Piłka w cieniu imperium” (książka została przełożona na język ukraiński, a spektakl na jej podstawie wystawiono w Teatrze Nowym w Zabrzu). Autor sztuki teatralnej „Nikaj” (Teatr Zagłębia, reż. Robert Talarczyk). Pochodzi z Gliwic.   

Kaszëbë    

Kaszuby, podobnie jak Śląsk, są na tle pozornie monolitycznej tożsamościowo Polski regionem wyjątkowym. Przez lata traktowane z podejrzliwością – dla jednych zbyt polskie, dla drugich zbyt niemieckie. Rozpięte pomiędzy Wschodem a Zachodem, z własnym językiem, świadome swej odrębności, mocno zanurzone w historii, otoczone wspaniałą przyrodą.   

Dla Tomasza Słomczyńskiego Kaszuby od kilku lat są domem, ale także wyzwaniem. Uczy się języka, opisuje lokalne historie zbierane podczas wędrówek. Ta kaszubska wanoga daje mu możliwość spojrzenia z bardzo bliska, a spotkania z miejscowymi i przyjezdnymi stają się punktem wyjścia do opowieści o złożonej tożsamości Kaszubów, ich burzliwej przeszłości i współczesnych problemach.   

Powtarzane tu przez kolejne pokolenia hasło „Ni ma Kaszëb bez Pòlonii, a bez Kaszëb Pòlsczi”, raz brzmiące niczym pochwała jedności, to znów podkreślające odrębność, jest także zachętą, by wraz z autorem dowiedzieć się więcej o tym niezwykłym kawałku naszego kraju.   

Tomasz Słomczyński – dziennikarz, współpracuje m.in. z portalami TVN24 i Wirtualna Polska, publikował w „Dużym Formacie”, „Plusie Minusie”, „Magazynie Świątecznym Gazety Wyborczej”, a także w prasie regionalnej, głównie w „Dzienniku Bałtyckim”. Autor książek „Zapytaj jeża i inne historie”, „Miejsca przeklęte” oraz „Kaszëbë”, współautor książki „Pogrzebani nocą. Ofiary Grudnia ’70 na Wybrzeżu Gdańskim”. W 2016 roku przeprowadził się z Trójmiasta do Kartuz. Założył i prowadzi portal Magazyn Kaszuby (www.magazynkaszuby.pl).   

Źródło opisów: Wydawnictwo Czarne    

Stasia Budzisz – reporterka i tłumaczka języka rosyjskiego. Współpracuje m.in. z „Przekrojem”, Krytyką Polityczną i Nową Europą Wschodnią. Prowadzi WPodcast, czyli literacki podcast Wydawnictwa Poznańskiego. Autorka „Pokazuchy. Na gruzińskich zasadach", aktualnie pracuje nad książką reporterską o rodzinnych Kaszubach.   

Spotkanie odbędzie się we wtorek 1 marca 2022 r. o godzinie 18.00 w sieni Instytutu Kultury Miejskiej.  

Link do wydarzenia: https://www.facebook.com/events/1131902714220957/  

(informacja organizatorów)