Poe, Grabiński, Ray, Lovecraft. Współzależności, paralele, przenikanie

„Poe, Grabiński, Ray, Lovecraft. Współzależności, paralele, przenikanie”.

Edgar Allan Poe (1809–1849), Stefan Grabiński (1887–1936), Jean Ray (1887–1964), Howard Phillips Lovecraft (1890–1937) to czterej twórcy fantastyki grozy, horroru, opowieści z dreszczykiem, czy „weird fiction”. Do dziś wywierają oni olbrzymi wpływ na literaturę i kulturę popularną, inspirując nie tylko współczesnych pisarzy, ale i twórców gier, muzyków heavy i doom metalowych, kina grozy etc.

Krytycy literatury fantastycznej często znajdują liczne dowody fascynacji, przenikania się, tajemniczych korespondencji, jakie łączyły twórczość tych czterech pisarzy. Grabiński jest określany jako „polski Poe” lub „polski Lovecraft”, Ray nazywany jest „flamandzkim Lovecraftem”, zaś Lovecraft i Grabiński podkreślają inspirację, jaką stanowiła dla nich twórczość Edgara Allana Poego. Grabińki jest autorem eseju o fantastyce Poego zatytułowanego „Książę fantastów”. Lovecraft poświęca Poemu odrębny rozdział w swoim dziele pt. „Supernatural horror in literaturę”, a w jednym z jego opowiadań („The Shunned house”) pojawia się postać Poego.

W latach trzydziestych XX wieku ukazały się w Polsce pierwsze tłumaczenia tekstów Lovecrafta sygnowane przez osobę posługującą się pseudonimem Żalny, a warto przypomnieć, że Stefan Grabiński pod tym pseudonimem opublikował swoje pierwsze utwory.

U każdego z czterech twórców możemy znaleźć identyczne motywy, mroczne obsesje powracające z tekstu na tekst, podobne filozoficzne wizje świata i człowieka. Od Poego pozostali zapożyczają opisy makabry, wszechobecną śmierć z jej fizycznymi oznakami, skutkami rozkładu, wpływ narkotyków i alkoholu na percepcję rzeczywistości, obrazy szaleństwa, przenikanie się jawy i snu. Lovecraft do perfekcji doprowadza własną mitologię z panteonem niewyobrażalnych istot o boskich mocach pochodzących z innych światów. Ich ewentualny powrót (we śnie i w rzeczywistości) staje się źródłem „kosmicznego horroru”, irracjonalnego strachu przed nieznanym, niewyobrażalnym i nienazwanym, gdy człowiek spotyka się ze zjawiskami, których nie jest w stanie objąć umysłem, a które często przyprawiają go o obłęd. Grabiński również rozwija swoją koncepcję mitologii kosmicznego, wielkiego ruchu z centralną figurą Demona Ruchu oraz mitologii ognia z postaciami żywiołaków, Czerwonej Magdy, czyli duchów zrodzonych z ognia.

Motywy światów równoległych (obecne u Raya i Lovecrafta), demoniczne kobiety (odsyłające do galerii postaci kobiecych Poego: Ligei, Morelli, Eleonory, Bereniki) są charakterystyczne dla twórczości polskiego fantasty. Wreszcie zakazane księgi przypominające lovecraftowski Necronomicon, tajemnicze kulty (tak istotne dla fantastyki Lovecrafta i Grabińskiego), czarna magia, okultyzm, demonologia i kosmiczny strach przed nieznanym cechują fantastykę Jeana Ray’a.

Celem konferencji będzie próba zbadania tajemniczych paraleli łączących tych czterech pisarzy, specyfiki ich fantastyki. Możliwe są wybrane ujęcia komparatywne ich twórczości, ale również prace poświęcone jednemu z nich.

Zgłoszenia (i ewentualne pytania) w językach angielskim, francuskim, polskim należy przesyłać drogą elektroniczną na adres e-mail:

adj.loska@gmail.com

oraz w języku włoskim na adres e-mail: clasalmeri@gmail.com do 20 kwietnia 2016 r.

Propozycje dotyczące fantastyki Grabińskiego zwłaszcza (choć nie tylko) należy przesyłać w języku polskim, zaś abstrakty o fantastyce Poego, Ray’a, Lovecrafta w jednym z języków kongresowych: angielskim, francuskim, włoskim.        

Organizatorzy udzielą odpowiedzi o przyjęciu zgłoszenia do 30 kwietnia 2016 r.

Opłata konferencyjna, która wynosi 100 euro, pokrywa koszty publikacji (po uzyskaniu pozytywnej recenzji), przerwy kawowe oraz materiały konferencyjne, natomiast nie obejmuje kosztu przejazdów, wyżywienia oraz noclegów uczestników. Osoby zainteresowane wzięciem udziału w bankiecie są proszone o wpłatę dodatkowych 25 euro.