Tekstografie. Edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu / Vol 17, No 1 (2020)

Według Eugeniusza Smolińskiego na początku była litera i właśnie to stwierdzenie stało się niejako pretekstem do przyjrzenia się, jak – w najbardziej bezpośrednim wymiarze – mówi książka. Powołany z tego powodu Komitet Organizacyjny zaprojektował więc spotkanie, którego celem było podjęcie próby opisu zasad, norm i praktyk w kształtowaniu edytorskiej korelacji między literą (nośnikiem znaczenia) a tworzywem przekazu. Obrady prowadzone w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego 13 i 14 maja 2019 roku z udziałem specjalistów reprezentujących różne dziedziny badawcze udowodniły, z jak wieloaspektowym, obiecującym i przede wszystkim aktualnym zagadnieniem mamy w tym wypadku do czynienia.
Szczególny charakter konferencji zapewniły przygotowane przez studentów i pracowników wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych wydarzenia towarzyszące, w tym tak dobrze wpisująca się w założenia obrad i jednocześnie wskazująca szersze ich perspektywy
wystawa „Słowo i obraz”.
Pod wspólnym hasłem „Tekstografie – edytorskie przestrzenie tekstu i obrazu” zebrano więc m.in. refleksję na temat znaczenia i granic cytatu, wagi imiesłowów i interpunkcji czy ukształtowania typograficznego w rękopisach i starodrukach, cyfryzacji i edytorstwa naukowego, książki artystycznej oraz relacji słowa i obrazu w różnego rodzaju publikacjach. Należy zwrócić przy tym uwagę, jak silnie obecne są w namyśle badaczy elementy wizualne, towarzyszące literze i stanowione przez nią: od semantyki typografii i ilustracji począwszy, przez (współ)pracę tekstu i obrazu w komiksie, książce artystycznej i akcydensie, skończywszy na okładkach i obwolutach. Wśród tych, a także innych poruszanych wątków nierzadko pojawiały się głosy o niedoskonałości dostępnej aparatury, braku regulacji czy charakterystycznych dla pism z następnych epok, a nadal nierozstrzygniętych problemach, z którymi nieustannie mierzą się edytorzy.
Ubiegłoroczne obrady oraz artykuły zebrane w nowym numerze „Sztuki Edycji” w naszym odczuciu są jedynie rodzajem prolegomeny do rozważań nad najbardziej palącymi problemami dotyczącymi miejsca i roli szeroko rozumianego znaku w przestrzeni różnego rodzaju przekazów. Chcielibyśmy myśleć o nich jako o początku pewnej tradycji spotkań i dyskusji, które w dalszej perspektywie pozwolą być może część z już postawionych problemów rozwiązać, a nawet wypracować standardy i normy postępowania
w sytuacjach najbardziej dyskusyjnych.
Opisane wyżej zagadnienia podejmuje gros pomieszczonych w prezentowanym numerze „Sztuki Edycji” artykułów. Uzupełniają je teksty materiałowe, skoncentrowane wokół zagadnień bliskich idei tekstograficznej. Oddając je wszystkie w ręce Czytelnika, liczymy, że otworzą one drogę do szerszej dyskusji i dalszych poszukiwań na wyznaczonym w ten sposób gruncie.

Marcin Czerwiński
Inez Kropidło
Olga Taranek-Wolańska