Article / interview
Co humanistyka może dać architektom? Rozmowa o przestrzeni, społeczeństwie i literaturze
Czy w działaniach związanych z przekształcaniem i projektowaniem przestrzeni można stosować metody literaturoznawcze i historyczne, wykorzystywać badania z zakresu kulturoznawstwa oraz analizy prowadzonej przez pryzmat zapisów tekstowych? Badacze i wykładowcy studiów podyplomowych "Humanistyka architektoniczna" przekonują, że jest to nie tylko możliwe, ale również inspirujące i potrzebne.
O zależności polityki i przestrzeni, o reprezentacji i praktyce, typie źródeł i metodach ich wykorzystania, o ekologii, emocjach, rozwiązaniach systemowych, pracy architekta i działaniach na styku przestrzeni fizycznej i wyobrażonej, a także od przejściu od literaturoznawstwa architektonicznego do humanistyki architektonicznej usłyszycie w odcinku podcastu z udziałem dr arch. inż. Krystyny Ilmurzyńskiej, dr. hab. Włodzimierza Pessela i dr. Andrzeja Skalimowskiego, z którymi rozmawia dr Aleksandra Wójtowicz, ekspertka w zakresie literaturoznawstwa architektonicznego w projekcie „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata”, kierowniczka studiów "Humanistyka architektoniczna" w IBL PAN.
***
Kilka słów o Rozmówcach:
- dr arch. inż. Krystyna Ilmurzyńska - adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, specjalistka w zakresie integracji architektury i urbanistyki w kontekście życia społecznego i przyrodniczego. Autorka oraz współautorka projektów architektonicznych, zrealizowanych wspólnie z Markiem Budzyńskim i Zbigniewem Badowskim.
- dr hab. Włodzimierz Pessel - kulturoznawca, skandynawista, badacz kultury miejskiej i urbanomarginaliów (należy zaznaczyć, iż jest to jego autorski koncept) z Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Studiów Miejskich przy Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych UW.
- dr Andrzej Skalimowski - historyk specjalizujący się w dziejach społecznych, historii architektury, urbanistyki oraz tematyce związanej z przestrzennym rozwojem przemysłowym, adiunkt w Instytucie Historii Nauki PAN oraz kierownik Działu naukowego Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.
- dr Aleksandra Wójtowicz - adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN; kierownik studiów podyplomowych Humanistyka architektoniczna oraz projektu Humanistyka architektoniczna jako propozycja w ramach humanistyki obywatelskiej, członkini Zespołu Nazewnictwa Miejskiego m.st. Warszawy. Sformułowała założenia literaturoznawstwa architektonicznego. Autorka m.in. książki "The Staszic Palace as Affective Heterotopia: New Category of Spatial Description" (Peter Lang 2024).
***
Publikacje wymienione w rozmowie:
- "Kulturoznawstwo – dyscyplina bez dyscypliny," red. W. Burszta, M. Januszkiewicz, Warszawa 2010,
- Barbara Bańkowska, Maciej Nowakowski, "Sto lat planowania przestrzeni polskich miast (1910-2010)", Warszawa 2013,
- Błażej Brzostek, "Za progiem. Życie codzienne w przestrzeni publicznej Warszawy lat 1955-1970", Warszawa 2007,
- Marek Budzyński, "Przekształcanie przestrzeni dla trwania Życia", Warszawa 2021,
- Michał Cichy, "Pozwól rzece płynąć", Wołowiec 2017,
- Zbigniew Karpiński, "Wspomnienia", Warszawa 2018,
- Aleksandra Wójtowicz, "Literaturoznawstwo architektoniczne. Wstępne rozpoznania", Warszawa 2019,
- Andrzej Skalimowski, "Sigalin. Towarzysz odbudowy", Warszawa 2023,
- Bolesław Stelmach, "Teatr w budowie. Dziennik podróży", Lublin 2016,
- A. Wójtowicz, M. Budzyński, Krystyna Ilmurzyńska, Bohdan Jałowiecki, Ryszard Mączewski, Krzysztof Mordyński, Anna Kronenberg, Dawid Maria Osiński, Jacek Paulinek, Igor Piotrowski, A. Skalimowski, B. Stelmach, Wojciech Tomasik, Zbigniew Tucholski, "Miejsca trudne - transdyscyplinarny model badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Defilad", pod kier. naukowym A. Wójtowicz, Warszawa 2019,
- Marta Zielińska, "Warszawa - dziwne miasto", Warszawa 1995.
Treść rozmowy dostępna jest również w formie wywiadu W stronę Humanistyki architektonicznej.
***
Za wsparcie w realizacji odcinka dziękujemy Towarzystwu Literackiemu im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
Za pomoc w edycji podziękowania składamy również Mateuszowi Franczakowi.
***
Seria podcastu "Spotkania Biuletynu", zatytułowana “Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata". Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01).
Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro
- Muzyka Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
- Producent: Torba reportera i podcastera
Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
Praca dofinansowana ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01), całkowita kwota dofinansowania projektu: 618 218,00 zł.

Link do transkrypcji odcinka (w formacie pdf): https://biuletynpolonistyczny.pl/media/articles/files/2024/12/Transkrypcja.pdf. Pliki z transkrypcją w innych formatach (.doc, .odt, .sbv oraz .srt) dostępne są w załącznikach poniżej.
Information
Otrzymała stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców.
Autorka trzech monografii i współautorka pracy przygotowanej pod jej kierownictwem oraz redaktor i współredaktor naukowy siedmiu tomów zbiorowych.
Autorka książek: Metamorfozy Pałacu Staszica (2017), Literaturoznawstwo architektoniczne. Wstępne rozpoznania (2019), współautorka książki Miejsca trudne – transdyscyplinarny model badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Defilad (2019), przygotowanej pod jej kierunkiem naukowym.
Jedna z jej książek w wersji anglojęzycznej ukaże się w międzynarodowym wydawnictwie naukowym Peter Lang.
W ramach grantu NPRH MNiSW kierowała interdyscyplinarnym i międzyinstytucjonalnym zespołem badawczym i wypracowała ścieżkę literaturoznawstwa architektonicznego.
Jako kierownik grantu Narodowego Centrum Nauki zrealizowała inny autorski projekt, którego efektem jest propozycja nowej kategorii badawczej stosowanej obecnie przez przedstawicieli różnych dyscyplin.