Artykuł / wywiad
Co humanistyka może dać architektom? Rozmowa o przestrzeni, społeczeństwie i literaturze
Czy w działaniach związanych z przekształcaniem i projektowaniem przestrzeni można stosować metody literaturoznawcze i historyczne, wykorzystywać badania z zakresu kulturoznawstwa oraz analizy prowadzonej przez pryzmat zapisów tekstowych? Badacze i wykładowcy studiów podyplomowych "Humanistyka architektoniczna" przekonują, że jest to nie tylko możliwe, ale również inspirujące i potrzebne.
O zależności polityki i przestrzeni, o reprezentacji i praktyce, typie źródeł i metodach ich wykorzystania, o ekologii, emocjach, rozwiązaniach systemowych, pracy architekta i działaniach na styku przestrzeni fizycznej i wyobrażonej, a także od przejściu od literaturoznawstwa architektonicznego do humanistyki architektonicznej usłyszycie w odcinku podcastu z udziałem dr arch. inż. Krystyny Ilmurzyńskiej, dr. hab. Włodzimierza Pessela i dr. Andrzeja Skalimowskiego, z którymi rozmawia dr Aleksandra Wójtowicz, ekspertka w zakresie literaturoznawstwa architektonicznego w projekcie „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata”, kierowniczka studiów "Humanistyka architektoniczna" w IBL PAN.
***
Kilka słów o Rozmówcach:
- dr arch. inż. Krystyna Ilmurzyńska - adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, specjalistka w zakresie integracji architektury i urbanistyki w kontekście życia społecznego i przyrodniczego. Autorka oraz współautorka projektów architektonicznych, zrealizowanych wspólnie z Markiem Budzyńskim i Zbigniewem Badowskim.
- dr hab. Włodzimierz Pessel - kulturoznawca, skandynawista, badacz kultury miejskiej i urbanomarginaliów (należy zaznaczyć, iż jest to jego autorski koncept) z Instytutu Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Studiów Miejskich przy Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych UW.
- dr Andrzej Skalimowski - historyk specjalizujący się w dziejach społecznych, historii architektury, urbanistyki oraz tematyce związanej z przestrzennym rozwojem przemysłowym, adiunkt w Instytucie Historii Nauki PAN oraz kierownik Działu naukowego Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.
- dr Aleksandra Wójtowicz - adiunkt w Instytucie Badań Literackich PAN; kierownik studiów podyplomowych Humanistyka architektoniczna oraz projektu Humanistyka architektoniczna jako propozycja w ramach humanistyki obywatelskiej, członkini Zespołu Nazewnictwa Miejskiego m.st. Warszawy. Sformułowała założenia literaturoznawstwa architektonicznego. Autorka m.in. książki "The Staszic Palace as Affective Heterotopia: New Category of Spatial Description" (Peter Lang 2024).
***
Publikacje wymienione w rozmowie:
- Marek Budzyński, "Przekształcanie przestrzeni dla trwania Życia", Warszawa 2021,
- Aleksandra Wójtowicz, "Literaturoznawstwo architektoniczne. Wstępne rozpoznania", Warszawa 2019,
- Andrzej Skalimowski, "Sigalin. Towarzysz odbudowy", Warszawa 2023,
- Bolesław Stelmach, "Teatr w budowie. Dziennik podróży", Lublin 2016,
- A. Wójtowicz, M. Budzyński, Krystyna Ilmurzyńska, Bohdan Jałowiecki, Ryszard Mączewski, Krzysztof Mordyński, Anna Kronenberg, Dawid Maria Osiński, Jacek Paulinek, Igor Piotrowski, A. Skalimowski, B. Stelmach, Wojciech Tomasik, Zbigniew Tucholski, "Miejsca trudne - transdyscyplinarny model badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Defilad", pod kier. naukowym A. Wójtowicz, Warszawa 2019,
- Marta Zielińska, "Warszawa - dziwne miasto", Warszawa 1995.
***
Za wsparcie w realizacji odcinka dziękujemy Towarzystwu Literackiemu im. Adama Mickiewicza w Warszawie.
Za pomoc w edycji podziękowania składamy również Mateuszowi Franczakowi.
***
Seria podcastu "Spotkania Biuletynu", zatytułowana “Polonistyka zaangażowana”, realizowana jest w ramach projektu "Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata". Dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” (numer projektu: NdS-II/SP/0264/2024/01).
Strona projektu: https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/polonistyka-wobec-wyzwan-wspolczesnego-swiata,1851/details
* * *
Intro i outro
- Muzyka Piotr Lakwaj, czyta: Aldona Brycka-Jaskierska
- Producent: Torba reportera i podcastera
Identyfikacja wizualna i projekt okładki: Klaudia Węgrzyn
Link do transkrypcji odcinka (w formacie pdf): https://biuletynpolonistyczny.pl/media/articles/files/2024/12/Transkrypcja.pdf
Informacje
Otrzymała stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców.
Autorka trzech monografii i współautorka pracy przygotowanej pod jej kierownictwem oraz redaktor i współredaktor naukowy siedmiu tomów zbiorowych.
Autorka książek: Metamorfozy Pałacu Staszica (2017), Literaturoznawstwo architektoniczne. Wstępne rozpoznania (2019), współautorka książki Miejsca trudne – transdyscyplinarny model badań. O przestrzeni placu Piłsudskiego i placu Defilad (2019), przygotowanej pod jej kierunkiem naukowym.
Jedna z jej książek w wersji anglojęzycznej ukaże się w międzynarodowym wydawnictwie naukowym Peter Lang.
W ramach grantu NPRH MNiSW kierowała interdyscyplinarnym i międzyinstytucjonalnym zespołem badawczym i wypracowała ścieżkę literaturoznawstwa architektonicznego.
Jako kierownik grantu Narodowego Centrum Nauki zrealizowała inny autorski projekt, którego efektem jest propozycja nowej kategorii badawczej stosowanej obecnie przez przedstawicieli różnych dyscyplin.
Zobacz także
Humanistyka architektoniczna – studia podyplomowe i inne inicjatywy
O studiach podyplomowych Humanistyka architektoniczna, organizowanych przez Instytut Badań Literackich PAN i Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, z wykładowcami dr. Andrzejem Skalimowskim, kierownikiem Działu Naukowego NIAiU i dr Aleksandrą Wójtowicz, autorką programu i kierownikiem studiów z IBL PAN rozmawia redaktor naczelna "Biuletynu Polonistycznego" Mariola Wilczak.
Podcast "Polonistyka zaangażowana"
Polonistyka daje narzędzia, by odnaleźć się w świecie, pomóc go zrozumieć, zapobiec wykluczeniu i osamotnieniu, dlatego Zespół projektu „Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata” postanowił włączyć się w szukanie odpowiedzi na problemy współczesności i skoncentrować się na indywidualności człowieka, na odzyskaniu więzi, kontaktów międzyludzkich i poczuciu tożsamości, na poszanowaniu zasad otwartości i dostępności, a także inkluzywności w otaczającym nas świecie.
"Spotkania Biuletynu" - podcast "Biuletynu Polonistycznego"
Podcast "Spotkania Biuletynu" to przestrzeń dla spotkań z ludźmi, którzy tworzą historię badań nad językiem polskim, literaturą i kulturą polską, którzy te badania uprawiają i stwarzają im warunki rozwoju. Pierwszy cykl tematyczny dotyczy "Geopolonistyki" oraz projektu „Geopolonistyka – wirtualny most pomiędzy kulturami”, finansowanym przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej w ramach programu "Promocja Języka Polskiego". Premierowy odcinek nagrano 10 listopada 2022 roku, ostatniego dnia „Jesiennych warsztatów z Geopolonistyką” w Warszawie. Jest on zapisem wrażeń uczestników spotkania: studentek i studentów z Rzymu i Łucka oraz ich mentorek, Profesor Moniki Woźniak i Profesor Switłany Suchariewy. Zachęcamy do słuchania, zadawania pytań i dzielenia się przemyśleniami: spotkaniabiuletynu@gmail.com.
O kompetencjach polonisty inaczej (rozmawiają Piotr Bordzoł i Karolina Malinowska)
Od wielu lat słyszymy, że świat przyspiesza, a zmiany są nieuniknione. Nowe zjawiska i trendy - technologia, sztuczna inteligencja, social media - idą w parze z odwiecznymi pytaniami o sens i kierunek egzystencji, niepewnością jutra, nienadążaniem za zmianami, potrzebą zachowania pierwiastka ludzkiego w świecie algorytmów i procedur.