UNESCO: połowa języków świata jest zagrożona wyginięciem

Corocznie 21 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego.  Główną ideą obchodów jest podkreślenie znaczenia różnorodności językowej dla ochrony różnorodności kulturowej świata, a także dla rozwoju zrównoważonego społeczeństw. Hasłem tegorocznych obchodów jest „Znaczenie języków rdzennych dla rozwoju, budowania pokoju na świecie i pojednania”.

Naukowcy szacują, że obecnie 97 proc. mieszkańców naszej planety komunikuje się za pośrednictwem tylko 4 proc. dostępnych na świecie języków, podczas gdy zaledwie 3 proc. ludzi używa pozostałych 96 proc. istniejących języków. Promocja wielojęzyczności i ochrona języków ojczystych jest od dawna na liście zagadnień priorytetowych UNESCO.

„Zagadnienie to staje się szczególnie istotne w sytuacji rosnącej co roku liczby języków ginących. Szacuje się, że spośród ponad 6 tysięcy istniejących obecnie języków, połowa zagrożona jest wyginięciem. Zaledwie kilka procent istniejących języków reprezentowanych jest w Internecie – największym powszechnym środku komunikacji. Z najnowszych danych wynika, że co dwa tygodnie znika bezpowrotnie jeden język, a 40 procent populacji świata nie ma obecnie dostępu do edukacji w swoim ojczystym języku. Jednocześnie, wraz z językiem ginie cały zasób wiedzy tradycyjnej i niejednokrotnie także związana z nim kultura rdzenna małych, lokalnych społeczeństw” – alarmuje UNESCO.

UNESCO definiuje edukację wielojęzyczną jako „wykorzystywanie dwóch lub większej liczby języków jako narzędzi uczenia się i zdobywania wiedzy”. Termin „edukacja wielojęzyczna” powstał w 1999 roku dla określenia zjawiska posługiwania się co najmniej trzema językami w procesie edukacji: rodzimym dialektem (językiem społeczności lokalnej, do której się przynależy), językiem ojczystym oraz językami komunikacji międzynarodowej.

„Dwa pierwsze mają decydujące znaczenie w edukacji, natomiast języki obce niezbędne są dla zrozumienia problemów globalnych, pełnią więc ważną rolę w dorastaniu człowieka do globalnego obywatelstwa” – podkreśla UNESCO.

W dokumentach i programach odnoszących się do edukacji wielojęzycznej, UNESCO podkreśla wagę edukacji w lokalnych językach na wczesnych etapach nauczania, ponieważ pozwala to zbudować silny fundament dla późniejszych, wyższych etapów nauki, częstokroć w innym już języku, którym może być na przykład literacki język ojczysty.

Najpopularniejsze języki ojczyste to: chiński (nazywany mandaryńskim), angielski, hiszpański, hindi i arabski. Najbardziej zagrożone wyginięciem są języki używane przez małe społeczności – języki te często są porzucana przez użytkowników na rzecz innego, np. urzędowego lub używanego przez większość ludzi na danym obszarze.

W czwartek w siedzibie UNESCO w Paryżu we współpracy z Międzynarodową Organizacją Frankofonii odbędą się seminarium i debata na temat znaczenia języków rdzennych w rozwoju społeczeństw.