New release
Cnoty główne w dyskusjach publicznych
Autorka stawia pytanie, o jakich cnotach mówią użytkownicy języka, kiedy dyskutują na temat moralności społecznej.
„Trzeba zaznaczyć, że w dyskusjach słowo cnota prawie wcale nie występuje lub jest świadomie unikane przez biorących udział w debatach. Można również przypuszczać, że dyskutujący wiedzą, o czym mówią, gdy w swoich wypowiedziach nawiązują do trwałych sprawności moralnych osób, dobrych nawyków, których obecność lub potrzebę zauważają w przestrzeni społecznej. (…) Cnoty główne w dyskusjach publicznych zrodziły się z refleksji i bacznego śledzenia dyskusji publicznych, w których bierze się pod uwagę respektowanie lub pomijanie umiejętności, nawyku i dyspozycji do rozumnego czynienia dobra. W książce przywołuję programy telewizyjne, artykuły prasowe. Staram się nie oceniać ich, lecz jedynie za ich pomocą ukazuję dylematy, zalety moralne lub ich brak w dyskusjach, które mają charakter publiczny”.
(fragment wstępu)
„Paul Valéry, niezwykle wrażliwy obserwator swoich czasów i dokonujących się przemian, pisał sto lat temu, że słowo „cnota” pojawia się jeszcze w kabaretach i w operetkach, gdzie jest uparcie ośmieszane, co oznaczało dla niego, że utraciło swoją podstawową wymowę etyczną i formacyjną. Autorka zaprezentowanej pracy dowodzi, że można na poważnie potraktować cnotę i zająć się analizą, w jaki sposób i w jakiej mierze należy ona do dzisiejszego języka i jak kształtuje się świadomość, która ją uwzględnia. Chodzi w tym przypadku o cnoty nazywane za starożytnymi „kardynalnymi”, czyli „głównymi”, ponieważ stanowią one filar życia etycznego ujmowanego zarówno w perspektywie indywidualnej, jak i społecznej. Okazuje się […], że o cnotach najpierw się mówi, a następnie – że mówi się rozmaicie, lepiej lub gorzej, nie zawsze zdając sobie sprawę z wagi zagadnienia. Można jednak wysnuć wniosek ogólny, że „dziedzictwo cnoty”, jak określił to zjawisko A. MacIntyre, jest rzeczywistością żywą oraz bardziej lub mniej wyraźnie występuje jakaś potrzeba ożywienia tego dziedzictwa.
W zakresie podjętej pracy Autorka na podstawie przeprowadzonych wnikliwych analiz współczesnych wypowiedzi na temat cnót kardynalnych potwierdza taki kierunek formowania się zjawiska kulturowego dotyczącego cnót w życiu społecznym. Czy poziom prowadzonej debaty i zakres uwzględniania cnót kardynalnych w życiu społecznym jest wystarczający? – na takie pytanie będzie musiał odpowiedzieć sobie Czytelnik. Autorka dyskretnie podpowiada, w jakim kierunku mogłaby pójść odpowiedź, ale jej nie narzuca. Jest to dużą zaletą przedstawionej rozprawy!”
(fragment recenzji ks. prof. dra hab. Janusza Królikowskiego)