Polish Studies Newsletter

New release

Added on: 14.03.2023
Literature studies

Wizerunek wiedźmy w piśmiennictwie staropolskim XVI i XVII wieku

ISBN:
978-83-242-3917-7

Autorka monografii, Sabina Kowalczyk, pracuje w Katedrze Literatury Polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jej zainteresowania badawcze skupiają się na przejawach słowiańskich i chrześcijańskich wierzeń opisanych w dawnym piśmiennictwie, a także na staropolskich zielarstwie i przekazach dotyczących sytuacji ekstremalnych oraz dwudziestowiecznej autobiograficznej twórczości kobiet żyjących na terenie Warmii i Mazur.

Książka Wizerunek wiedźmy w piśmiennictwie staropolskim XVI i XVII wieku jest pierwszą na polskim rynku literaturoznawczą monografią w pełni poświęconą konstruktowi czarownicy w tekstach I Rzeczpospolitej. Wspomniane w tytule stulecia to czas, kiedy w dawnej Polsce rozkwitła fascynacja postacią czarownicy z uwagi na ferment religijny wzbudzany przez ruchy reformacyjne i kontrreformacyjne oraz wzrost zainteresowania literaturą demonologiczną, co znajduje odbicie w tekstach tego okresu. Autorka gruntownie przeanalizowała wiele gatunków literackich i na podstawie obszernej literatury podmiotu (między innymi romansów, eposów, nowel, pieśni, kazań, satyr, kronik, diariuszy, pamiętników, traktatów, zielników, poradników gospodarczych) odtworzyła portret czarownicy, w tym preferowane przez nią miejsca pobytu i aktywności, jej wygląd, osobowość oraz zakres mocy. Zbadała ponadto powtarzające się na kartach dawnej literatury wątki kobiet władających magią, znane z mitologii i Biblii. Książka prezentuje wielowymiarowy obraz staropolskiej wiedźmy, a przy tym uzupełnia dokonania badaczy innych dyscyplin zajmujących się problematyką czarów.

List of contents

Wstęp

Rozdział pierwszy. Uwarunkowania kształtujące postrzeganie postaci czarownicy w wiekach dawnych

1. Determinanty ogólnoeuropejskie

2. Czynniki rodzime

Rozdział drugi. Wizerunek wiedźmy w świetle procesów o czary w Rzeczpospolitej w XVI–XVII wieku

1. Procesy o czary w Polsce – zarys problematyki

2. Charakterystyka potencjalnych wiedźm na podstawie dokumentacji sądowej

2.1. Wygląd, osobowość i sytuacja społeczno-ekonomiczna

2.2. Rodzaje magicznej działalności i wypowiadane zaklęcia

2.3. Miejsca pobytu i typowe atrybuty

Rozdział trzeci. Twórcy XVI i XVII wieku o kobietach parających się magią – charakterystyczne cechy wizerunku

1. Czarownica – od figury stylistycznej do głównej bohaterki

2. Staropolska wiedźma – typowe elementy postaci

2.1. Między wcielonym złem a anielską dobrocią

2.2. Piękna dziewczyna i odpychająca starucha

2.3. Odludne, dzikie, obce – terytoria wiedźmy

2.4. Magiczne atrybuty i rekwizyty

Rozdział czwarty. Moc staropolskiej wiedźmy

1. Spoglądanie w przyszłość

2. Czary w służbie Erosa

3. Wiedźma – persona non grata w życiu codziennym

4. „Przymawianie” staropolskich bab, czyli magia słowa

Zakończenie

Bibliografia

Streszczenie

Summary

Spis ilustracji

Indeks osób

Information

Year of publication:
2023
Pages:
276
Added on:
14 March 2023; 13:20 (Grzegorz Igliński)
Edited on:
14 March 2023; 13:20 (Mariola Wilczak)

See also

14.09.2021
Linguistics

Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, tom 2

Author/Editor: Stanisław Borawski, Marzanna Uździcka

Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego to dwutomowe dzieło, które powstało w ramach mecenatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, tj. Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, jako projekt nr 0063/FNiTP/H11/80/2012 pod nazwą: Historia języka i wspólnot komunikatywnych polskich w 50. wykładach. 

14.09.2021
Linguistics

Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego, tom 1

Author/Editor: Stanisław Borawski, Marek Kazimierz Cybulski

Historia języka polskiego jako doświadczenia wspólnotowego to dwutomowe dzieło, które powstało w ramach mecenatu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, tj. Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, jako projekt nr 0063/FNiTP/H11/80/2012 pod nazwą: Historia języka i wspólnot komunikatywnych polskich w 50. wykładach. 

30.10.2020
Linguistics

Przełomowe dwudziestolecie. Lata 1918–1939 w dziejach języka polskiego

Author/Editor: Ewa Woźniak

Książka stanowi głos w dyskusji nad periodyzacją dziejów polszczyzny, zwłaszcza nad umiejscowieniem w niej lat 1918-1939.

05.10.2018
Literature History

Od Galicji po Amerykę. Literackim tropem XIX-wiecznych podróży

Author/Editor: Tadeusz Budrewicz, Magdalena Katarzyna Sadlik

Niniejsza monografia ukazała sie w 2018 r. Jest to interesująca opowieść o XIX-wiecznych peregrynacjach. Autorzy odkrywają przed Czytelnikiem barwny, wieloaspektowy obraz polskiej kultury końca XIX stulecia.

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.