Polish Studies Newsletter

Doctoral thesis

Added on: 25.06.2019

Eleonory Kalkowskiej (1883-1937) polsko-niemiecka twórczość i jej recepcja

Author:
Anna Dżabagina
Field:
Literaturoznawstwo
Institution:
Wydział Polonistyki UW
City or town:
Warszawa
Supervisors:
Lena Magnone
Reviewers:
Joanna Krakowska-Narożniak, Schamma Schahadat

Rozprawa jest pierwszą monografią poświęconą całokształtowi twórczości i recepcji Eleonory Kalkowskiej: polsko-niemieckiej pisarki, istotnej, choć zapoznanej agentki sieci transnarodowego modernizmu.

W dotychczasowych badaniach historycznoliterackich Kalkowska funkcjonowała przede wszystkim jako autorka paru sztuk (głównie napisanych w latach 1929-1932 „Sprawy Jakubowskiego” i „Doniesień drobnych”), które przyporządkowały jej dorobek do nurtu politycznego Zeittheater okresu Republiki Weimarskiej. Niniejsza rozprawa dowodzi, że był to jeden z powodów marginalizacji Kalkowskiej zarówno w niemieckiej, jak i polskiej historii literatury. Nie bez znaczenia była też kwestia niejednoznacznej, wielopozycyjnej przynależności narodowej pisarki, która na różnych płaszczyznach interferowała z recepcją jej twórczości i wpłynęła na wymazanie autorki z unarodowionych kanonów literackich. Do najważniejszych zadań niniejszej rozprawy należało zatem – z jednej strony – zaprezentowanie przypadku Kalkowskiej jako autorki tekstów znacznie wykraczających poza wąskie ramy kategorii Zeittheater (takich jak  m.in. młodopolski zbiór opowiadań „Głód życia" z 1904, feministyczno-pacyfistyczny tom poezji „Der Rauch des Opfers" z 1916, „herstoryczna" sztuka poświęcona carycy Katarzynie [„Katharina", ok. 1926] czy „L’Arc de Triomphe", który zaświadcza o zainteresowaniu pisarki tematyką egzystencjalną). Zaś z drugiej strony, opisanie mechanizmów interferencji pomiędzy kategoriami przynależności narodowej, narzucanymi Kalkowskiej (która określała siebie jako „ucieleśniony skrawek Paneuropy"), a recepcją jej twórczości (i ostatecznie: marginalizacją jej dorobku w obrębie unarodowionych historii literatury).
 
Główne metodologiczne inspiracje, patronujące rozprawie, są zaczerpnięte ze studiów rozwijanych w ramach tak zwanego "zwrotu przestrzennego". Autorka wykorzystuje koncepcje z takich nurtów jak geopoetyka, studia nad modernizmem transnarodowym i uchodźczym (exile studies), a także z zakresu feminizmu umiejscawiania. Istotną dla rozprawy jest również idea „światowej republiki literatury" Pascale Casanovy, która opisała  m.in. mechanizmy rządzące transnarodowym polem literackim oraz wymagania, stawiane pisarzom języków o „niższej" pozycji w hierarchii „światowego" literackiego prestiżu.
 
Rozprawa jest podzielona na trzy części, których granice podyktowane zostały przez biograficzno-chronologiczne ramy. Część pierwsza ("Migracje") obejmuje lata 1883-1918 i etap nomadycznych poszukiwań Kalkowskiej (zarówno artystycznych, jak i geograficznych). W drugiej ("Zamek i poetka") zrekonstruowana została działalność pisarki w modernistycznym, kosmopolitycznym Berlinie okresu weimarskiego (1919-1933): jej starania o trafienie na scenę oraz punkt szczytowy kariery, gwałtownie przerwany przez dojście NSDAP do władzy. Część trzecia ("Exodus") dotyczy uchodźczych lat Kalkowskiej (1933-1937), spędzonych w Paryżu i Londynie pomiędzy tysiącami innych wygnańców, którzy w późniejszej historii literatury nazwani zostali formacją "modernizmu uchodźczego". W tym świetle przypadek Kalkowskiej jawi się jako ważne ogniwo w historii różnych „geomodernizmów".

Information

Start date of the doctoral assessment procedure:
20.02.2018
End date:
19.02.2019
Download:
Key words:
Added on:
25 June 2019; 13:37 (Mariola Wilczak)
Edited on:
29 June 2019; 13:30 (Olga )

Related to the work

29.06.2019
Event

Publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Anny Dżabaginy

Dziekanat Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie zawiadamia, że w dniu 2 lipca 2019 roku o godz. 16.00 w sali  nr 4 w Gmachu Polonistyki ul. Krakowskie Przedmieście 26/28 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Anny Dżabaginy.  


See also

15.11.2015

Polskie pisarki w Izraelu. Z zagadnień autobiografizmu w literaturze

Rozprawa zatytułowana "Polskie pisarki w Izraelu. Z zagadnień autobiografizmu w literaturze" poświęcona jest twórczości pisarek, które łączy podobieństwo biografii oraz tematyki podejmowanej w utworach Idy Fink, Haliny Aszkenazy-Engelhard, Haliny Birenbaum, Miriam Akavii, Irit Amiel, Marii Lewińskiej, Renaty Jabłońskiej i Violi Wein.

25.10.2016

Arystokratka i biedermeier. Rzecz o Gabrieli z Güntherów Puzyninie (1815-1869), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015

Książka jest pierwszą monografią wileńskiej pisarki 1. połowy XIX wieku, Gabrieli Puzyniny –  autorki kojarzonej zazwyczaj z pamiętnikami "W Wilnie i w dworach litewskich". Praca przedstawia zarówno życie Puzyniny na tle przemian społeczno-kulturowych ówczesnej Litwy, jak również przynosi omówienie jej zaskakująco licznych utworów, reprezentujących przy tym rozmaite gatunki i style literackie. Ponadto ewolucja twórczości „Litwinki” rozpatrywana jest tu jako część dziewiętnastowiecznych narracji emancypacyjnych, w których rezultacie wileńska arystokratka, a zarazem reprezentantka nowo rodzącej się inteligencji polskiej, staje się też zawodową literatką. Książkę uzupełnia obszerny aneks zawierający wybrane poezje, listy i niepublikowany dotąd obrazek dramatyczny literatki.

20.02.2016

Intymne tematy wyobraźni w dramatach Juliusza Słowackiego

Rozprawa poświęcona jest twórczości Juliusza Słowackiego. Przedmiotem badania są w szczególności dramaty romantycznego poety, począwszy od pierwszego - "Mindowe", poprzez znane i popularne - "Kordian", "Balladyna" aż do jednego z ostatnich - "Zawiszy Czarnego".

13.03.2016

Julia Dickstein-Wieleżyńska (1881-1943). Monografia dokumentacyjna

Rozprawa o charakterze dokumentacyjnym powstała m.in. w oparciu o wyniki grantu badawczego Narodowego Centrum Nauki, zakończonego w grudniu 2015 roku (nr 2011/01/N/HS2/03305). Obejmuje: kronikę życia i twórczości Julii Dickstein-Wieleżyńskiej oraz szkice problemowe, oparte na jej pracach literackich, publicystycznych i translatorskich oraz działalności społecznej w kraju i na forach międzynarodowych, także na polu emancypacji.

Browse theses
We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.