Doctoral thesis
Intymne tematy wyobraźni w dramatach Juliusza Słowackiego
Rozprawa poświęcona jest twórczości Juliusza Słowackiego. Przedmiotem badania są w szczególności dramaty romantycznego poety, począwszy od pierwszego - "Mindowe", poprzez znane i popularne - "Kordian", "Balladyna" aż do jednego z ostatnich - "Zawiszy Czarnego".
Ostatni z dramatów Słowackiego, "Samuel Zborowski" nie jest przedmiotem interpretacji. Składa się na to kilka przyczyn: specyficzny, amorficzny i dziwny kształt tego dzieła, luźno powiązany z gatunkiem dramatycznym oraz dominacja mistycznej ideologii. Wymaga ono osobnego i odmiennego podejścia naukowego.
Głównym celem badań było opisanie specyfiki przestrzeni intymnej w romantycznej dramaturgii, na przykładzie twórczości Juliusza Słowackiego. Kobieca przestrzeń w dramatach jest znacząca ze względu na napięcie, jakie tworzy z tym, co spoczywa poza nią. Owa "inna przestrzeń", inna niż kobieca czy intymna, może być rozumiana jako męska, lecz jest to uproszczenie. Należy ją pojmować na wiele sposobów: jako publiczną (w przeciwieństwie do domowej), jako sferę wojny i zniszczenia (w opozycji do pokojowej przestrzeni kobiecej kreacji), jako miejsce, gdzie dominuje wielka, głośna, oparta na przemocy ideologia w kontraście do matczynego szeptu, gdzie miłość macierzyńska jest głównym tonem. Owo napięcie zarysowało się jako prawdziwe wyzwanie. Pokazało swój potencjał interpretacyjny w każdym dziele, jako ich "wspólny mianownik".
Klucz do opisu napięcia i zmagań między tymi dwiema sferami leżał właśnie w sferze intymnej, w jej wyjątkowo mocnej pozycji w wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego. Stąd też metoda krytyki tematycznej okazała się najbardziej stosowna jako narzędzie badań.
Ośrodkiem wyobraźni intymnej Słowackiego jest figura matki, która buntuje się przeciwko Bogu, jeśli ten zamierza zabić jej dziecko (ten temat przeszedł z listów Słowackiego i jego matki, Salomei Becu, do literatury). Poeta rozumie tę postawę jako synonim prowadzonej do końca walki przeciwko każdej potędze, walki toczonej w imię absolutnej, macierzyńskiej miłości. Jedynie to uczucie ma w sobie siłę, by wywrócić zastany porządek społeczny.
Ogólnie, rozprawa składa się z 12 rozdziałów, każdy z nich poświęcony jest jednemu dramatowi (poza jednym, poświęconym "Fantazemu", "Krakowi" i "Złotej Czaszce" - są to dramaty nieukończone). Wszystkie utwory omówione są w porządku chronologicznym.
Information
See also
Dramaturgia Tadeusza Micińskiego: problematyka i poetyka
Cel pracy: określenie ideowo-artystycznego nowatorstwa dramaturgii T. Micińskiego, ukazanie jej jako ucieleśnienia ontologicznego punktu widzenia pisarza, jako całości, jako rozwijającego się systemu filozoficznego i artystycznego, wyprzedzającego poszukiwania i odkrycia literatury XX wieku.
Eleonory Kalkowskiej (1883-1937) polsko-niemiecka twórczość i jej recepcja
Rozprawa jest pierwszą monografią poświęconą całokształtowi twórczości i recepcji Eleonory Kalkowskiej: polsko-niemieckiej pisarki, istotnej, choć zapoznanej agentki sieci transnarodowego modernizmu.
Realizm ekologiczny: perspektywa ekokrytyczna w literaturze
Celem pracy jest zaprezentowanie perspektywy ekokrytycznej i wprowadzenie jej do polskiego literaturoznawstwa na przykładach polskich i zagranicznych literatury nowoczesnej. Dzięki zwróceniu uwagi na potencjał literacki i intelektualny 2 połowy XIX wieku, okazuje się, że w tym okresie w Polsce mamy do czynienia z narodzinami nowowczesnego realizmu ekologicznego, dzięki m.in twórczości Dygasińskiego. Istotną figurą umocowania wyobraźni estetycznej ekokrytyki okazuje się zwierzę i narracje, które uwzględniają "zwierzęcy punkt widzenia". Tym sposobem w znaczenie ekokrytyczne wpisują się już teksty Sienkiewicza, Prusa czy Konopnickiej. Od Reymonta poprzez Gombrowicza do Leśmiana następuje otwarcie modernizmu na ekokrytyczną interpretację, by móc poszukać ich kontynuacji w literaturze współczesnej, przede wszystkim u Olgi Tokarczuk.
"Rewolucja zaczęła się od kobiet…". O tożsamości Polek w literaturze kobiecej i dyskursie feministycznym po 1989 roku
Celem rozprawy jest analiza procesów przemian tożsamości płciowej (gender) i narodowej kobiet w Polsce po 1989 roku, zarejestrowanych w tekstach kultury (literatura piękna, (auto)biografistyka, kultura popularna) powstałych po przełomie ustrojowym.