Artykuł / wywiad
Kościół Świętych Piotra i Pawła
Budowę katedry Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Łucku rozpoczęto w 1616 roku pod kierownictwem architekta Giacomo Briano, od 1627 budowę prowadzono pod nadzorem innego architekta – Macieja Maika, a w 1637 zakończono budowę kopuły kościoła. Budownictwem tej świątyni zajmował się zakon jezuitów, który wcześniej (w 1604) wybudował kolegium jezuickie. Kościół został konsekrowany w 1639 ku czci Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Ta majestatyczna budowla jest żywym przykładem architektury renesansowej, zbudowana na podstawie wpisanego w kwadrat greckiego krzyża, uważana jest za najwyższą wśród wschodnich świątyń zakonu jezuitów, jej wysokość sięga 42 m, a piwnice są pogłębione o kolejne 6 m. Świątynia doświadczyła pożarów, więc jej wygląd ciągle się zmieniał. Najpierw został zbudowany w stylu renesansowym, następnie przebudowany w typie klasycystycznym i barokowym, więc łączy w sobie różne style. Budynek sakralny to trójnawowa bazylika z galeriami obejściowymi i dwiema wieżami znajdującymi się w narożach fasady głównej. Generalnie budynek składa się z trzech kondygnacji, przy wejściu głównym i na rogach nawy głównej znajdują się pilastry, między którymi pola podzielone są na podkondygnacje. Dolna kondygnacja zakończona jest gzymsem, środkową reprezentuje nawa główna, a górną kopuły zwieńczone katolickimi krzyżami. Zachodnia wieża kościoła ma kształt czworokąta, a wschodnia – ośmiokąta, co jest zjawiskiem dość nietypowym w architekturze.
Najbogatsza w grę w kompozycję jest oczywiście fasada główna, którą zdobi 5 rzeźb. Centralną rzeźbą jest postać Matki Boskiej, która stoi na kuli ziemskiej i walczy z agresywnym wężem. Rzeźba zachwyca ekspresywnością: prawa stopa Matki Boskiej odrzuca węża na bok, a lewa przyciska głowę do ziemi. Na dolnym poziomie znajdują się rzeźby apostołów Piotra i Pawła, wykonane przez różnych autorów. U góry, pod frontonem, znajdują się dwie inne rzeźby, choć nie wiadomo kogo reprezentują.
Wnętrze kościoła zachwyca różnorodnością dzieł sztuki: można tu znaleźć malarskie płótna, malowidła ścienne, rzeźby, płaskorzeźby, pieczęcie, dekoracje architektoniczne i wiele innych. Kościół posiada trzy ołtarze w nawach bocznych, a także ołtarz główny i ołtarz kaplicy Świętych Tajemnic Chrystusa.
Pod budynkiem są położone podziemia, do których wejście znajduje się pod dzwonnicą na elewacji południowo-zachodniej. W podziemiach kościoła są pomieszczenia o różnym przeznaczeniu użytkowym. W jednym z dużych pomieszczeń znajduje się podziemna świątynia, na ścianach której zachowały się starożytne freski i nierozszyfrowane łacińskie inskrypcje.
W 1648 r. Łuck został zdobyty przez Kozaków pod dowództwem B. Chmielnickiego, w wyniku czego kościoły zostały rozrabowane, a ich majątek zniszczony, więc jezuici opuścili swoją świątynię i powrócili tu dopiero w 1667 r. W dniu 14 czerwca 1724 r. ogromny pożar spowodował poważne zniszczenia zarówno kościoła, jak i kolegium jezuickiego, dlatego do 1730 r. przeprowadzono fundamentalną odbudowę kościoła pod kierunkiem jezuickiego architekta Pawła Giżyckiego. Aby zachować zniszczone przez pożar mury, otoczono je galeriami i narteksem z chórami muzycznymi, dobudowano dwie zewnętrzne wieże, dzięki czemu kościół nabrał wyglądu nieco zbliżonego do klasycystycznego.
W 1773 roku papież Klemens XIV oficjalnie zakazał działalność zakonu jezuitów, więc kościół i kolegium łuckie zostały przekazane Komisji Ludowej. Jednak w 1780 ponownie wybuchł pożar, w ciągu następnych siedmiu lat kościół i kolegium odbudowali architekci M. Sobolewski, J. Umiński i F. Grozdycki.
W 1924 r. w kościele ponownie wybuchł pożar, który zniszczył ołtarz główny, koronowany obraz z klasztoru dominikanów oraz obraz Trójcy Świętej autorstwa artysty Kunitzera. W 1925 r. wzniesiono nowy Wielki Ołtarz, w tym czasie papież Pius XI przywrócił biskupstwo łuckie.
Po II wojnie światowej podziemie kościoła służyło jako magazyn do przechowywania warzyw, a pomieszczenie budynku przeznaczono na biuro. W grudniu 1980 r. otwarto w tym kościele Regionalne Muzeum Ateizmu, a w 1982 r. rozebrano ołtarz główny z marmurowymi schodami i złoconymi rzeźbami. Jednak 27 września 1990 r. odbyło się tu pierwsze nabożeństwo rzymskokatolickie, a w następnych latach kościół odrestaurowano i wznowiono nabożeństwa. W 1999 roku założono organy sprowadzone z Niemiec, wykonane w jednej z najstarszych firm organowych w 1953 roku przez mistrzów G. Rohlfinga i M. Krainbrinka, które swoją muzyką fascynują zwiedzających.
Obecnie kościół jezuitów to katedra św. Apostołów Piotra i Pawła rzymskokatolickiej diecezji łuckiej, która obejmuje obwód wołyński i rówieński, zabytek architektury o znaczeniu państwowym. Nabożeństwa odprawiane są w dwóch językach – polskim (rano) i ukraiński (wieczorem). Na uczelni studiują studenci Wołyńskiej Szkoły Technicznej Narodowego Uniwersytetu Technologii Żywności.
Lokalizacja: Łuck, ul. Katedralna 6.
Źródło: Łuck Turystyczny - strona internetowa Łuckiej Rady Miejskiej; https://sites.google.com/site/turisticnijluck1284/arhitekturni-pam-atki/kostel-petra-i-pavla
Tłumaczenie: Viktoriya Bobro, studentka II roku studiów magisterskich kierunku polonistyka Wołyńskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki, uczestniczka projektu „Geopolonistyka – wirtualny most pomiędzy kulturami”.
Tłumaczenia dokonano w ramach projektu „Geopolonistyka – wirtualny most pomiędzy kulturami”, finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (program "Promocja języka polskiego").
#Geopolonistyka
#GeopolonistycznyMost
Informacje
Zobacz także
XXI Dni Polonistyki na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wileńskiego: „Łączą nas Adam Mickiewicz i Czesław Miłosz”
W dniach 23-24 maja na Uniwersytecie Wileńskim po raz 21. odbyły się tradycyjne Dni Polonistyki. Pierwszego dnia uczestnicy i goście święta polonistycznego spotkali się na międzynarodowej konferencji studenckiej, w której wzięli udział doktoranci z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a także studenci II i III roku polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Obrady poprzedził wykład prof. dra hab. Henryka Dudy poświęcony refleksji na temat tekstu Inwokacji do poematu A. Mickiewicza Pan Tadeusz i nawiązujący do 190. rocznicy wydania eposu narodowego. Rzecz znamienna, że w tym roku przypada 100. rocznica ukazania się drukiem pierwszego litewskiego przekładu tego dzieła.
Majowe atrakcje w życiu akademickim polonistów Uniwersytetu Wileńskiego
Na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wileńskiego odbyły się tradycyjne XVI Dni Polonistyki. Podobnie jak dotychczas, na program święta polonistów złożyła się konferencja studencka (od 2012 roku mająca charakter międzynarodowy) oraz imprezy towarzyszące. Dni Polonistyki odbywały się w dniach 10-11 maja.
Łuckie Gimnazjum imienia Kościuszki, czyli trzy projekty okazałego budownictwa
Historia placówek oświatowych w Łucku jest na swój sposób szczególna i interesująca, zwłaszcza jeśli chodzi o wielkie przekształcenia architektoniczne, które ukształtowały historyczną tkankę środowiska miejskiego. Najlepiej widać to na przykładzie najstarszych instytucji, takich jak Kolegium Jezuickie i Bractwo Łuckie. W mniejszym stopniu dotyczy to szkół XX wieku, choć w niektórych miejscach były one początkiem powstawania nowych osiedli.
(Nie)znani Wołyniacy: łucki artysta Łukasz Niewisiewicz
Dziś w rubryce #(nie)znani Wołyniacy - postać artysty, informacji o którym nie ma w źródłach ukraińskich. Jednak w Europie jego imię jest dobrze znane. Chodzi o Łukasza Niewisiewicza (укр. Лукаш Нєвісєвіч). Z jego biografii dowiadujemy się, że urodził się 27 grudnia 1905 roku w Łucku. Wykształcenie podstawowe i średnie otrzymał w rodzinnym mieście. Informacji o rodzinie artysty w Łucku dotychczas nie udało się znaleźć.