Festiwal Nauki w Instytucie Badań Literackich PAN 2021

O historii Warszawskiego Festiwalu Nauki można przeczytać na stronie Festiwalu https://festiwalnauki.edu.pl/20-lat-festiwalu-nauki , który powstał z inicjatywy prof. Davida Shugara, zainspirowanego spotkaniami w ramach Edinburgh Science Festival. We współpracy z Dyrekcją  Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW) oraz badaczami zainteresowanymi promocją nauki zapoczątkował on działania, dzięki którym 6 grudnia 1996 roku Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk podpisali Porozumienie w sprawie organizacji Festiwalu Nauki. Powołano także Radę Programową.

Szczegółowy program wszystkich spotkań dostępny jest na stronie Festiwalu www.festiwalnauki.edu.pl

---

Instytut Badań Literackich PAN od wielu lat włącza się w działania prowadzone w ramach Festiwalu Nauki poprzez organizację wykładów, warsztatów, spotkań weekendowych, wycieczek i wystaw. Dbałość o ochronę dziedzictwa kulturowego i utrzymanie tożsamości naukowej oraz otwartość na nowe perspektywy badawcze i reinterpretacja historii polskiej literatury, będące ważnymi założeniami działalności Instytutu, stanowią także istotne elementy edukacji humanistycznej. W ramach zajęć organizowanych przez pracowników Instytutu w ramach Festiwalu Nauki badacze i autorzy znanych publikacji naukowych, twórcy przodujących założeń teoretycznych oraz kierownicy projektów naukowych i wykładowcy prezentują przedmiot swoich badań uczniom i słuchaczom z innych środowisk. Zajęcia z dziedziny nauk humanistycznych poświęcone są twórczości znanych pisarzy a także najciekawszym zjawiskom kulturowym. Obejmują swoim zakresem zagadnienia, które w edukacji szkolnej stanowią istotne elementy wiedzy polonistycznej, ale nie tylko, tematyka bowiem dotyczy także kwestii z zakresu wiedzy o kulturze i językach nowożytnych. Ważnymi punktami spotkań prowadzonych w IBL PAN są także zajęcia poświęcone humanistyce cyfrowej – istotnej ścieżce badań realizowanych w Instytucie oraz zwiedzanie wnętrz Pałacu Staszica i Biblioteki IBL PAN wraz z przewodnikami, którzy przybliżają historię i specyfikę prowadzonej tam działalności naukowej.

Zapraszamy do udziału w spotkaniach zorganizowanych przez Instytut Badań Literackich PAN w ramach 25., jubileuszowej edycji Festiwalu Nauki!

Wszystkie spotkana organizowane przez IBL PAN w trybie stacjonarnym odbędą się w Pałacu Staszica, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa.

---

PROGRAM

• 19 września 2021

godz. 11.30

Sala 144, I piętro

Spotkanie otwarte

dr Emilia Kolinko

Dziewczyny i ich dzienniki, czyli co łączy Agnieszkę Osiecką, Irenę Kwiatkowską i Zofię Nałkowską?

Wykład, 75 minut

Tematem wykładu będą dawne i współczesne praktyki prowadzenia dzienników osobistych przez dziewczyny – na przykładzie publikowanych i niepublikowanych źródeł.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/dziewczyny-i-ich-dzienniki-czyli-co-laczy-agnieszke-osiecka-irene-kwiatkowska-i-zofie

• 20 września 2021

godz. 12.00

Wykład online, 60 minut

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

mgr Patryk Hubar, mgr Agnieszka Karlińska, dr Cezary Rosiński, mgr Barbara Wachek

Wstęp do humanistyki cyfrowej

Czy literatura potrzebuje kodu? Podczas wykładu pokażemy, jak – dzięki dostępowi do baz danych i algorytmom uczenia maszynowego – udzielić nowych odpowiedzi na znane pytania stawiane przez humanistów.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/wstep-do-humanistyki-cyfrowej

godz. 14.00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

mgr Łukasz Hajdrych

 „Że szataństwo jest w niej...”, czyli kilka słów o polskich procesach o czary

Warsztat, 45 minut

Lekcja poświęcona będzie zagadnieniu początków i rozwoju procesów o czary w Polsce, a także przedstawieniu tego, kim przede wszystkim byli ludzie w nich oskarżani.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/ze-szatanstwo-jest-w-niej-czyli-kilka-slow-o-polskich-procesach-o-czary

godz. 15.00

Spotkanie otwarte

Starszy kustosz mgr Lidia Bakensztos, starszy kustosz mgr Anna Endzel, Kierownik Biblioteki IBL PAN mgr  Łukasz Ossowski, dr Martyna Sabała-Bolek

Biblioteka Instytutu Badań Literackich PAN – miejsce spotkań badaczy i podstawowy warsztat pracy humanisty

Kluby, zwiedzanie laboratorium lub pracowni, 4 wejścia, łącznie 240 minut

Prezentacja wnętrz Biblioteki IBL PAN, jej historii, specyfiki gromadzonych zbiorów oraz najciekawszych obiektów. Przedstawienie projektu OZwRCIN oraz wydanego katalogu druków drugiego obiegu.

Zbiórka kolejnych grup zwiedzających o godzinie 15.00, 16.00, 17.00, 18.00 w holu głównym na parterze, obok szatni.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/biblioteka-ibl-pan-miejsce-spotkan-badaczy-i-podstawowy-warsztat-pracy-humanistow

• 21 września 2021

godz. 10:00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr Dorota Gacka

„Każdy może świętym być” – droga średniowiecznych mężczyzn i kobiet do świętości

Wykład, 45 minut

Średniowieczni polscy święci to blisko 40 osób. Wiąże się z nimi szereg historii, którym spróbujemy się przyjrzeć, pokazując, że na przeszkodzie do świętości nie stała płeć, stan, ani wiek.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/kazdy-moze-swietym-byc-droga-sredniowiecznych-mezczyzn-i-kobiet-do-swietosci

• 22 września 2021

godz. 10:00

Warsztat online, 30 minut

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

mgr Kinga Kamińska

Nowa Panorama Literatury Polskiej – multimedialne podróże

Nowa Panorama Literatury Polskiej przybliża wyniki badań naukowych, wykorzystując cyfrowe narracje. Umożliwia poznanie życia i twórczości pisarzy oraz przyjrzenie się różnym zjawiskom literackim.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/nowa-panorama-literatury-polskiej-multimedialne-podroze

Nowa Panorama Literatury Polskiej

https://nplp.pl/

godz. 11.00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr Anna Barcz, mgr Paulina Wacławik oraz zespół badawczy działający w ramach projektu „Wisła akwakrytyczna”

Czerwona, żółta czy niebieska? Mapujemy Wisłę inaczej!

Warsztat, 90 minut, dwa moduły po 45 min.

Interesujesz się ekologią i/lub historią? Twoi nauczyciele śledzą nowe trendy w badaniach humanistycznych? Ten warsztat mapowania Wisły posłuży do zapoznania się z żywą historią środowiskową.

Prosimy nauczycieli zainteresowanych warsztatem o wcześniejszy kontakt z Pauliną Wacławik: paulina.h.waclawik@gmail.com

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/czerwona-zolta-czy-niebieska-mapujemy-wisle-inaczej

godz. 11.30

Sala 132, I piętro

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr hab. Piotr Sobolczyk

Cómo puede sorprendernos el barroco español?/Czym może nas zadziwić barok hiszpański? Wykład w języku hiszpańskim

Wykład, 60 minut

 El barroco español no es tan conocido en Polonia, y al mismo tiempo se suele reconocerlo como el máximo y más extremo de todos los barrocos nacionales en Europa. Piotr Sobolczyk va a presentar los rasgos de Siglo de Oro español utilizando la antología de la poesía de Siglo de Oro en polaco en sus traducciones/ Mało znany w Polsce, a uchodzący za najwybitniejszy i najbardziej ekstremalny w Europie barok hiszpański zaprezentuje Piotr Sobolczyk wraz z najnowszą antologią przekładów jego autorstwa.

Dodatkowe informacje: Lekcja będzie prowadzona w języku hiszpańskim

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/como-puede-sorprendernos-el-barroco-espanol

godz. 13.00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr hab. Piotr Sobolczyk

Czym może nas zadziwić barok hiszpański?

Mało znany w Polsce, a uchodzący za najwybitniejszy i najbardziej ekstremalny w Europie barok hiszpański zaprezentuje Piotr Sobolczyk wraz z najnowszą antologią przekładów jego autorstwa.

Wykład, 60 minut

Mało znany w Polsce, a uchodzący za najwybitniejszy i najbardziej ekstremalny w Europie barok hiszpański zaprezentuje Piotr Sobolczyk wraz z najnowszą antologią przekładów jego autorstwa.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/czym-moze-nas-zadziwic-barok-hiszpanski

• 23 września 2021

11.00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz

Aktywistka, kociak, nowoczesna dziewczyna – wzory kobiecego dorastania w Polsce w latach  1945-1989

Wykład, 45 minut

Przemiany wzorów kobiecego dorastania w Polsce po 1945 r. w kontekście powojennego awansu edukacyjnego oraz rozwoju kultury młodzieżowej – perspektywa historii kulturowej, w tym płci kulturowej.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/aktywistka-kociak-nowoczesna-dziewczyna-wzory-kobiecego-dorastania-w-polsce-w-latach-1945

godz. 12.00 

Wykład online,  60 minut

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr hab. Marek Pąkciński

Stanisław Lem jako pisarz paradoksów wiedzy i wyobraźni

Opis szczegółowy

M. Pąkciński, Ugięcie fabuły: twórczość Stanisława Lema pod presją uwarunkowań, „Napis” 2009, http://napis.edu.pl/pdf/2009/2009-XV-293-309.pdf

M. Pąkciński, Ciało, płeć i wstyd komunisty (na marginesie fantastycznonaukowych powieści utopijnych Stanisława Lema z lat pięćdziesiątych XX w.), „Napis” 2012, http://napis.edu.pl/pdf/2012/2012-XVIII-245-270.pdf

godz. 15.30

Sala 144

Spotkanie otwarte

dr Ewa Mirkowska, mgr Anna Mędrzecka

Jak komputer czyta poezję? Twórczość Słowackiego i Mickiewicza badana przez narzędzia

Warsztat, 60 minut

Spotkanie poświęcone zaprezentowaniu prac nad korpusem twórczości Słowackiego z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych oraz porównaniom wybranych aspektów twórczości Słowackiego i Mickiewicza.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/jak-komputer-czyta-poezje-tworczosc-slowackiego-i-mickiewicza-narzedzia-cyfrowe

Projekt Korpus Czterech Wieszczów poświęcony stworzeniu nowoczesnego zasobu zwierającego pełną twórczość Wieszczów (Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida) https://clarin-pl.eu/index.php/2021/07/02/korpus-czterech-wieszczow-nowy-wymiar-dziedzictwa-polskiego-romantyzmu/

godz. 18.00

Sala 144

Spotkanie otwarte

prof. dr hab. Danuta Danek

Niszczący ojciec. Przemoc rodzinna w twórczości i biografiach polskich romantyków

Wykład, 90 minut

Wykład z cyklu „Literatura i psychoanaliza”. Dotyczy powiązanych z relacjami rodzinnymi z czasów dzieciństwa, nierozpoznanych znaczeń w utworach najwybitniejszych polskich romantyków.

Opis szczegółowy  https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/niszczacy-ojciec-przemoc-rodzinna-w-tworczosci-i-biografiach-polskich-romantykow

• 24 września

godz. 13.00

Sala 144

Lekcja dla szkół – zapisy wyłącznie przez Biuro FN

dr Alicja Urbanik-Kopeć

Chodzić po ulicach i uśmiechać się wolno każdemu. Praca seksualna kobiet w XIX wieku na ziemiach polskich

Wykład, 60 minut

Zagadnienie pracy seksualnej kobiet na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX w. zostanie omówione z perspektywy kulturoznawczej z akcentem na aspekty prawne, finansowe, społeczne i genderowe.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/lekcje/chodzic-po-ulicach-i-usmiechac-sie-wolno-kazdemu-praca-seksualna-kobiet-w-xix-w-ziemie

Instytut Humanizowania Historii Polski https://www.facebook.com/Instytut-Humanizowania-Historii-Polski-100726881827298

godz. 15.00

Wykład wprowadzający w sali 144

Spotkanie otwarte

dr Aleksandra Wójtowicz

Sale konferencyjne w Pałacu Staszica – o przestrzeni realnej i wyobrażonej

Kluby, zwiedzanie laboratorium lub pracowni, 120 minut

Zwiedzanie sal konferencyjnych w Pałacu Staszica z autorką książki Metamorfozy Pałacu Staszica, która opowie o historii i symbolice gmachu zamykającego perspektywę Krakowskiego Przedmieścia.

Współorganizator: PAN Zakład Działalności Pomocniczej https://zdp.pan.pl/

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/sale-konferencyjne-w-palacu-staszica-o-przestrzeni-realnej-i-wyobrazonej

Książka Metamorfozy Pałacu Staszica https://rcin.org.pl/dlibra/publication/196572/edition/162556

godz. 18.00

Sala 144

Spotkanie otwarte

dr Magdalena Bober-Jankowska

Edytorskie drogi i bezdroża. O problemach wydania krytycznego „Dziennika podróży Stanisława Augusta” Adama Naruszewicza

Wykład, 60 minut

Z czego wynikają komplikacje w przygotowaniu wydania dzieła sprzed dwustu lat? Na to pytanie odpowiemy w oparciu o doświadczenia wyniesione z pracy nad edycją „Dziennika podróży” A. Naruszewicza.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/edytorskie-drogi-i-bezdroza-wydanie-krytyczne-dziennika-podrozy-stanislawa-augusta

• 25 września 2021

godz. 13.00

Sala 144

Spotkanie otwarte

dr Agnieszka Bąbel, dr Agata Grabowska-Kuniczuk

Między wersjami. Jak kolejne redakcje zmieniają tekst powieści Elizy Orzeszkowej „Pan Graba”?

Spotkanie weekendowe, warsztat, 45 minut

Porównanie 3 wydań "Pana Graby" E. Orzeszkowej (1869-1870, 1872, 1884) i fragmentu rękopisu pokazuje tajniki warsztatu młodej pisarki, wpływ redaktora na tekst utworu, a także zapomniane dziś realia.

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/miedzy-wersjami-jak-kolejne-redakcje-zmieniaja-tekst-powiesci-elizy-orzeszkowej-pan-graba

Dzieła zebrane (cz. I) i Listy zebrane Elizy Orzeszkowej. Edycja krytyczna, „Biuletyn Polonistyczny” 2020, https://biuletynpolonistyczny.pl/pl/projects/dziela-zebrane-cz-i-i-listy-zebrane-elizy-orzeszkowej-edycja-krytyczna,1789/details?page=1&per_page=10&project_status

godz. 14.00

Sala 144

Spotkanie otwarte

dr Katarzyna Nadana-Sokołowska

Lelizm. Wczesna proza Nałkowskiej w kontekście twórczości George Sand

Wykład, 60 minut

Tematem godzinnego spotkania weekendowego będzie omówienie charakteru i wybranych wątków wczesnej twórczości Zofii Nałkowskiej w kontekście twórczości George Sand, zwłaszcza jej powieści Lelia.

Współorganizator: Fundacja Archiwum Kobiet

Opis szczegółowy https://festiwalnauki.edu.pl/spotkania/lelizm-wczesna-proza-nalkowskiej-w-kontekscie-tworczosci-george-sand

---