Biblioteka Pisarzy Staropolskich, Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia – kontynuacja serii wydawniczej i poszukiwanie nowych modeli edycji naukowej

Celem projektu jest dokończenie "Sejmowego wydania dzieł wszystkich" Jana Kochanowskiego. W tej renomowanej edycji ukazało się dotąd od 1982 do 1997 roku 8 tomów dzieł poety. Prace edytorskie zostały następnie niestety zawieszone z powodu braku środków finansowych i reorganizacji wykonującego projekt Instytutu - IBL PAN. Obecnie na nowo podjęte prace nad projektem przewidują dokończenie tej serii, czyli przygotowanie naukowej, krytycznej edycji kolejnych jedenastu tomów dzieł poety.

W ramach projektu zostaną opracowane krytycznie i wydane kolejne tomy "Dzieł zebranych" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, jednego z najważniejszych pisarzy polskich XX wieku. Edycja wypełni poważną lukę we współczesnym polskim edytorstwie. Opracowane na podstawie kwerend archiwalnych i bibliograficznych tomy obejmą między innymi: "Inny Świat", "Dzienniki pisane nocą", eseje, korespondencję, rozmowy i wywiady z pisarzem.

Projekt dotyczy szeroko pojętej kultury romantycznej i romantycznej codzienności oglądanej z perspektywy źródeł, w tym przede wszystkim dokumentów pozaliterackich. Celem projektu jest przybliżenie współczesnemu czytelnikowi nieznanych aspektów życia romantyków, dostarczenie nowych kontekstów dla literaturoznawczych interpretacji oraz naukowe uaktywnienie źródeł zarówno nowych, jak i znanych.

Ostatnie krytyczne wydanie jubileuszowe Pism Zygmunta Krasińskiego pochodzi z roku 1912. Za sprawą Jana Czubka, bibliotekarza Akademii Umiejętności, kultura narodowa została wzbogacona w 8 tomów starannie (jak na ówczesne warunki) przygotowanych dzieł z aparatem filologicznym oraz objaśnieniami, które w tamtym czasie spełniały wymogi edycji naukowej i znacznie poszerzały zbiór znanych utworów poety w stosunku do wcześniejszych wydań m.in. Tadeusza Piniego i Józefa Kallenbacha. Wydanie Czubka stało się źródłem przedruków w kolejnych edycjach popularnych, zwłaszcza powojennych, w tym najbardziej znanego wyboru Dzieł literackich, przygotowanego w 3 tomach przez Pawła Hertza (PIW, Warszawa 1973). Sytuacja spuścizny po Zygmuncie Krasińskim stała się dramatyczna wskutek zniszczenia w czasie wojny Biblioteki Ordynacji Krasińskich, przechowującej cenne manuskrypty. Część materiałów uległa bezpowrotnemu zatraceniu, inne zostały rozproszone. Stan współczesnych edycji autora Irydiona, opierających się na przedrukach dawnych wydań i nieuwzględniających wymogów współczesnej nam sztuki edytorskiej, jest bez wątpienia najbardziej zaniedbaną częścią naszych badań podstawowych nad romantyzmem literackim. Projektowane nowe wydanie krytyczne ma ten stan odmienić, choć warunki realizacji założeń krytyki tekstu są znacznie trudniejsze, biorąc pod uwagę zasoby archiwalne. Nowa edycja siłą rzeczy musi więc w dużej mierze uwzględniać wyniki dotychczasowych badań tekstologicznych, zwłaszcza edycji Czubka i Kallenbacha, ostrożnie odtwarzać i przywracać wygląd pierwodruków i rękopisów. Należy w tym celu (paradoksalnie) ograniczyć zespół materiałów wyjściowych do prac mających charakter naukowy i nie uwzględniać kopii oraz odpisów, których wartości nie jesteśmy już w stanie zweryfikować, gdyż uległy one zniszczeniu. Edycja krytyczna obliczona na 7 tomów w 10 woluminach ma ukazać się jako całość, w opracowaniu zbiorowym zespołu badawczego złożonego przede wszystkim z pracowników i współpracowników toruńskiego Zakładu Edytorstwa i Tekstologii Dzieł Literackich oraz Wydawnictwa Naukowego UMK. Zespół dokona przeglądu istniejących zasobów archiwalnych, zbierze pełną dokumentację przedsięwzięcia, przygotuje podstawy tekstowe, nowe tłumaczenia utworów francuskojęzycznych, objaśnienia oraz aparat krytyczny, wydany następnie w formie dodatku do każdego tomu na nośniku cyfrowym. Projekt zawiera więc przygotowawcze prace badawcze o charakterze tekstologiczno-filologicznym, prace redakcyjne oraz wydanie całości nowej edycji. Zachowane zostaną wszelkie procedury wypracowane w tradycji badań edytorskich, tak by nowe wydanie spełniało założenia edycji krytyczno-naukowej wraz z niezbędnymi popularnymi odniesieniami (typ „B” w nomenklaturze prof. Konrada Górskiego; jako wzorzec służy będzie Wydanie Rocznicowe Dzieł A. Mickiewicza pod red. Zofii Stefanowskiej).