Projekt badawczy
Twórczość Jana Kochanowskiego w kontekście nowołacińskiej literatury europejskiej i polskiej
Dzięki projektowi finansowanemu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (projekt badawczy nr 2315/H03/2006/31) powstały m.in.: Biblioteka Literatury Staropolskiej i Nowołacińskiej oraz zbiór studiów "Twórczość Jana Kochanowskiego w kontekście nowołacińskiej literatury europejskiej i polskiej".
Biblioteka Literatury Staropolskiej i Nowołacińskiej (http://neolatina.bj.uj.edu.pl/neolatina/) zawiera podobizny 67 utworów - nowołacińskich powstałych na terenie Królestwa Polskiego, a także trudnodostępnych, wybitnych staropolskich przekładów utworów klasycznych (Eneida w tłum. Andrzeja Kochanowskiego, Metamorfozy W. Otwinowskiego) i renesansowych (Jeruzalem Tassa w przekładzie P. Kochanowskiego, Amyntas w rękopiśmiennej wersji J.A. Morsztyna, czy Alessandro Guagniniego Sarmatiae Europeae descriptio w tłum. M. Paszkowskiego).
Najistotniejszą część Biblioteki zajmuje edycja krytyczna całości dzieł łacińskich Jana Kochanowskiego. Zawiera ona podobiznę pierwodruku, transkrypcję oraz nowy przekład filologiczny (do niektórych utworów dołączono również poetycki), nadto komentarz krytyczny (interaktywne przypisy) zawierający noty historyczne, similia antyczne i nowołacińskie, które nie zawierają wyłącznie informacji słownikowej, lecz umieszczają dzieło Kochanowskiego w tradycji literackiej epoki, nierzadko też dają wskazówki interpretacyjne (451 stron maszynopisu). Niniejsza publikacja - wciąż udoskonalana dzięki otwartej formie dokumentów internetowych - będzie stanowić podstawę pierwszej w historii, pełnej książkowej edycji krytycznej Dzieł łacińskich Jana Kochanowskiego, z przekładami i pełnym komentarzem krytycznym.
Opracowania naukowe powstałe w trakcie projektu badawczego dostępne są na stronie Biblioteki Literatury Staropolskiej i Nowołacińskiej (BLSN) pod adresem internetowym: http://neolatina.bj.uj.edu.pl/neolatina/main/reports.html.
Sytuują one obujęzyczną spuściznę Kochanowskiego w nurcie współczesnych mu europejskich prądów literackich, równocześnie dając przegląd uprawianych przezeń łacińskich gatunków poetyckich. Pierwsza część dotycząca elegii służy do zilustrowania, z jakich tradycji literackich (nowołacińskich) i filozoficznych wywodzi się twórczość i profil umysłowy polskiego poety, i jak Kochanowski - świadomie - wpisuje się w te nurty. Warianty toposu snu ukazują wpływ renesansowego platonizmu; przybliżenie zakresu lektur uniwersyteckich (retoryczno-logiczne topoi Arystotelesa, Mitologia Sabinusa) pokazują kształtowanie się idei i form poezji humanistycznej. Podobnie środowisko dworu królewieckiego, a następnie intelektualistów padewskich, które niewątpliwie wywarło istotny wpływ na młodego poetę. Twórczość dojrzałą reprezentuje tu oda i rozmaite utwory służące polityce. Rozważania te dotyczą horacjanizmu, oddziaływania Buchanana i ogólnie formy łacińskich ód, a także zastosowanie gatunku w celach politycznych (De expugnatione Polottei na tle łacińskiej poezji polskich poprzedników Kochanowskiego i prozy historycznej), do czego służyły i inne omawiane tu gatunki jak epinicjon, epitalamiom.
Informacje
Zobacz także
Biblioteka Pisarzy Staropolskich, Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia – kontynuacja serii wydawniczej i poszukiwanie nowych modeli edycji naukowej
W ramach projektu będą kontynuowane prace nad istniejącą od 1995 roku serią Biblioteka Pisarzy Staropolskich, w której wydano dotychczas 39 tomów, oraz założoną w roku 2000 serią Biblioteka Pisarzy Polskiego Oświecenia, w której ukazało się dotąd 10 pozycji. Celem istnienia obu serii jest edycja naukowa i publikacja ważnych dzieł dotyczas pozostających w rękopisach lub starodrukach oraz upowszechnienie wzorca współczesnej edycji krytycznej. Dzięki projektowi zostanie wydanych 20 kolejnych tomów drukiem; zostanie także wypracowany model hipertekstowej edycji elektronicznej, na którego podstawie w ramach projektu będzie opublikowanych 5 pierwszych wzorcowych hipertekstowych edycji krytycznych - m. in. teksty Jana Kochanowskiego i Stanisława Trembeckiego.
Dokończenie sejmowego wydania "Dzieł wszystkich" Jana Kochanowskiego
Celem projektu jest dokończenie "Sejmowego wydania dzieł wszystkich" Jana Kochanowskiego. W tej renomowanej edycji ukazało się dotąd od 1982 do 1997 roku 8 tomów dzieł poety. Prace edytorskie zostały następnie niestety zawieszone z powodu braku środków finansowych i reorganizacji wykonującego projekt Instytutu - IBL PAN. Obecnie na nowo podjęte prace nad projektem przewidują dokończenie tej serii, czyli przygotowanie naukowej, krytycznej edycji kolejnych jedenastu tomów dzieł poety.
"Geopolonistyka” - wirtualny most pomiędzy kulturami
"Geopolonistyka" to opowieść o historii badań nad językiem polskim i literaturą polską, o instytucjach prowadzących dydaktykę i badania polonistyczne, o ludziach, którzy te badania uprawiali i stwarzali im warunki rozwoju. To opowieść o ich pracy w instytucjach i o studentach - możliwe, że przyszłych badaczach i dydaktykach języka polskiego. Narratorami tej opowieści są badacze, dydaktycy i studenci. Opowiadają o historii w formie nagranych wypowiedzi, zrealizowanych filmów, dokumentacyjnych opracowań. Każdy z nich ma swój wkład w budowanie narracji o polonistyce na świecie, o badaniach nad językiem polskim i literaturą polską, o tym, jaką wartość niesie nauka języka polskiego.
Stulecie przekładu. Tłumacze i ich twórczość w literaturze polskiej po 1918 roku
Celem projektu jest napisanie historii przekładu literackiego w Polsce po 1918 roku, czyli po odzyskaniu niepodległości. Ostatni wiek naprawdę nazwać można stuleciem przekładu: skala i zakres literatury tłumaczonej są w tym czasie ogromne, a kulturowa rola przekładu w rozwoju polskiej nowoczesności, w literaturze, ale i w szerszym kontekście kultury – potężna. Z pewnością zasługuje ona na opisanie i analizę, tymczasem, co dziwne, nikt dotąd nie podjął się tego zadania. Celem naszych badań jest wypełnienie tej luki w panoramie polskiej kultury nowoczesnej.