Издательская новинка
Czarne słońca romantyków
Romantycy lubili się smucić. Czasami trochę udawali, co trafnie opisał Chateaubriand w Pamiętnikach zza grobu, śledząc recepcję Renégo. Czasami zaś z ogromną intuicją potrafili dostrzec i opisać obawy, które budzą się w nas wszystkich, kiedy słońce traci swój blask. Nie bez powodu zatem jedną z ich ulubionych metafor była metafora czarnego słońca. Odnajdywali ją w odległej tradycji – w Apokalipsie św. Jana, na rycinie Melencolia I Albrechta Dürera czy też w Mowie wypowiedzianej przez umarłego Chrystusa… Jeana-Paula. Jednak stawką w tej grze z trudnym do wypowiedzenia lękiem nie były erudycyjne popisy, ale próba oswojenia i nazwania czegoś, co wymyka się racjonalnemu porządkowi. Czegoś, co rodzi się w nas wówczas, gdy zaczynamy myśleć o niemożliwym do uniknięcia końcu.
Książka ukazała się w Wydawnictwie Sic!
W studium poświęconym Nervalowi Piotr Śniedziewski pisze: „Gra toczy się tu przecież o stawkę dużo większą; nie chodzi bowiem o ustalenie sieci intertekstualnych nawiązań, ale o życie. O życie, które nagle, z nieznanych przyczyn się załamuje, pęka i odkrywa w sobie mrok”. Gdybym miał odpowiedzieć na pytanie, o czym jest najnowsza propozycja książkowa badacza, powiedziałbym – właśnie o tym momencie, zapisywanym w literaturze, w którym egzystencja rozpada się, a z powstających pęknięć wyłania się ciemność. I nie jest (nomen omen) jasne, dlaczego tak się stało. Życie objawia w ten sposób jedną ze swoich tajemnic.
Michał Kuziak
Świetnie napisany zbiór odczytań wybranych tekstów z literatury francuskiego, brytyjskiego i polskiego romantyzmu, które łączy nie tylko motyw „czarnego słońca”, lecz także sposób podania, przypominający swobodnie prowadzony cykl wykładów. Autor wspiera swoje czytanie odniesieniami do historii klimatu, biografistyki, zwraca się też ku psychologii społecznej i myśli postsekularnej. Solidnie umotywowane interpretacje czyta się płynnie, choć bieg głównego toku narracji podtrzymywany jest nieniknącą rzeką faktów, którą zasilają jeszcze dopływy dodatkowych informacji. Dlatego wydaje mi się, że Piotr Śniedziewski napisał „książkę dla każdego”: dla literaturoznawców, historyków kultury, amatorów lubiących rekonstrukcje romantycznej rzeczywistości, nie tylko intelektualnej, oraz dla czytelników, którzy po prostu cenią sobie dobrze napisane książki.
Dariusz Pniewski
Książkę wydano we współpracy z Narodowym Centrum Nauki.