Maska – między rytuałem, teatrem i literaturą

Katedra Dramatu, Teatru i Widowisk

Doktoranckie Koło Naukowo-Artystyczne Wielokulturowych Źródeł Teatru

zapraszają do udziału w międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji naukowej w ramach projektu „Ogród sztuk - maska”:

„MASKA – MIĘDZY RYTUAŁEM, TEATREM I LITERATURĄ”                                                       

(24 maja 2016, Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego)

Tematem konferencji jest fenomen maski jako zjawiska kulturowego o niezwykłej pojemności znaczeniowej i funkcjonalnej, o historii niemal tak długiej jak historia naszego gatunku i zasięgu przestrzennym obejmującym kultury i społeczeństwa praktycznie całego świata. Ogromne bogactwo definicji, form i zastosowań maski sprawia, że – jak pisał René Girard - niemożliwe jest ustalenie jednego ośrodka dyfuzji maski, a więc także jednego klucza do opisu i zrozumienia jej roli i sensu. Z tego samego powodu maska zasługuje na szczególnego rodzaju namysł i dyskurs: wielokontekstowy i interdyscyplinarny, podążający tropem krzyżujących się znaczeń i skojarzeń, zasilany obserwacjami dokonywanymi z różnych perspektyw naukowych, konfrontujący ze sobą obrazy masek w tradycjach religijnych, praktykach artystycznych i obyczajach różnych epok i kultur.

W 2016 roku minie trzydzieści lat od publikacji dwóch tomów głośnych "Masek" z serii "Transgresje" w wyborze, opracowaniu i pod redakcją Marii Janion i Stanisława Rośka (Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1986). Tomów, w których spotkały się ze sobą maski przychodzące ze świata literatury, sztuki, magicznych rytuałów i realnego życia, maski oglądane i interpretowane przez literaturoznawców, antropologów i filozofów. Mapa zjawiska przedstawionego w tych dwóch tomach, choć ogarnia terytorium bardzo rozległe i topograficznie zróżnicowane, wciąż zaprasza do tego, by ją uzupełniać, aktualizować i poszerzać. I to zarówno w obszarach, w których maska objawia się już tylko jako artefakt historyczny, jak i tam, gdzie reprezentuje krajobraz naszej współczesności. W końcu i tak każdy namysł poświęcony maskom, bez względu na czas i okoliczności kulturowe, jakich dotyczy, prowadzi do wspólnych, archetypowych praźródeł tego fenomenu.  

Wychodząc z tego założenia, chcemy zaprosić do udziału w naszej konferencji reprezentantów możliwie wielu dyscyplin naukowych: kulturoznawców, teatrologów, antropologów, etnologów, literaturoznawców, filmoznawców, przedstawicieli nauk społecznych itp. Oto przykładowe, bardzo ogólnie ujęte kręgi zagadnień, które chcemy polecić Państwa uwadze:

• Maski rytualne w kulturze ludów pierwotnych: maska pośmiertna i pogrzebowa; maska jako oblicze Boga, ducha, demona, przodka; maski w obrzędach ochronnych, leczniczych, egzorcystycznych; maska jako narzędzie magicznej przemiany; maska i opętanie; prototeatralna rola masek rytualnych.
• Maska jako atrybut dawnych i współczesnych widowisk kulturowych; maskarada karnawałowa; maski w świętach ludowych i w kulturze masowej; maski świata wirtualnego.
• Konwencje maskowe w teatrze wschodnim i europejskim; maska jako charakter; maska teatralna w działaniu – od deklamacji do akrobacji; techniki tworzenia masek – od twarzy ukrytej do twarzy pomalowanej; naga twarz jako maska; maska w teatrze plastycznym, ulicznym, w pantomimie; schematy mimiczne w niemym kinie.
• Maska wobec komizmu, groteski, grozy; maski w horrorze.
• Maska jako medium treści emocjonalnych i postaw światopoglądowych; maska w służbie rewolty i kontrkultury. 
• Maska jako motyw literacki i jako strategia pisarska.
• Maska w kontekście problematyki tożsamości; maska jako persona; maska wobec twarzy i wobec lustra.

Referentów, którzy dysponują materiałami filmowymi dokumentującymi ich badania nad maską w tradycjach widowiskowych różnych kultur, zachęcamy dodatkowo do wystąpienia w wieczorze projekcji filmowych „Maski w obiektywie badacza” finalizującym obrady konferencyjne. Zgłoszenia lub pytania w tej sprawie prosimy kierować na adres konferencjamaska@gmail.com. 

Opłata konferencyjna wynosi 300 zł i obejmuje:

•  serwis kawowy w trakcie przerw
•  obiad
•  uroczystą kolację
•  materiały konferencyjne
•  pokrycie kosztów publikacji książki pokonferencyjnej.

Organizatorzy konferencji nie zapewniają noclegu i nie zwracają kosztów dojazdu. Chętnie udzielą jednak dodatkowych informacji zainteresowanym osobom.

Czas przeznaczony na prezentację referatu wynosi 20 minut. Wypełniony formularz zgłoszeniowy prosimy przesłać do 15 marca 2016 na adres konferencjamaska@gmail.com. Informacja zwrotna o zakwalifikowaniu do udziału w konferencji oraz o numerze konta do przelewu opłaty konferencyjnej zostanie przesłana do 21 marca.