Polish Studies Newsletter
Added on: 07.01.2025
Date of the event: 13.12.2024 - 14.12.2024

III Spotkanie Literaturoznawców: „Trzecia misja” (Third Mission) i transfer wiedzy w literaturoznawstwie i naukach humanistycznych

→ Prof. Grzegorz Igliński: Sprawozdanie z ogólnopolskiej literaturoznawczej i kulturoznawczej konferencji naukowej „»Trzecia misja« (Third Mission) i transfer wiedzy w literaturoznawstwie i naukach humanistycznych” (Olsztyn, 13–14 grudnia 2024)

W 2022 roku obecna prodziekan Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, pani dr hab. Aneta Jachimowicz, prof. UWM, zainicjowała spotkania literaturoznawców. Ich głównym celem była zarówno integracja społeczności akademickiej Wydziału, jak też wymiana doświadczeń naukowych oraz inicjowanie wspólnych i międzyfilologicznych projektów badawczych. Pierwsze spotkanie miało miejsce dnia 25 listopada 2022 roku, a drugie – 1 grudnia 2023 roku. Już w czasie tych sympozjów podjęto zagadnienie roli literatury i literaturoznawstwa w obliczu zmian edukacyjnych i społecznych, kwestię przedkładania rezultatów ekonomicznych nad praktykowanie humanistyki oraz problem wpływu badań na otoczenie społeczno-gospodarcze.

Czytaj więcej >>


→ Klaudia Muca-Małek: Między instytucjonalizacją „trzeciej misji” a społecznym zaangażowaniem

Za pomocą jakich praktyk nauki humanistyczne realizują trzecią misję uniwersytetu? Jak ocenianie są te praktyki w systemie ewaluacji? Jak umocnić pozycję humanistyki i pozycję humanistów w procesie przekształcania rzeczywistości społecznej, w tym systemu szkolnictwa wyższego?

Na te i inne pytania związane ze społeczną funkcją nauki starali się znaleźć odpowiedź uczestnicy III Spotkań Literaturoznawczych na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, jakie odbyły się w dniach 13-14.12.2024 r. w Olsztynie. Humaniści z różnych krajowych ośrodków badawczych zebrali się, żeby rozmawiać o oddziaływaniu nauk humanistycznych, głównie literaturoznawstwa, na społeczeństwo oraz o problemach wiążących się z oceną tego oddziaływania. Jak podkreśliła dr hab. Aneta Jachimowicz, Prodziekan ds. Kształcenia Wydziału Humanistycznego UWM w Olsztynie oraz organizatorka konferencji, integracja uniwersytetu ze środowiskiem społecznym to nie tylko element parametryzacji, podlegający ocenie punktowej. To przede wszystkim zobowiązanie współczesnego uniwersytetu do zaangażowania się w przekazywanie wytwarzanej wiedzy i do odpowiedzialnego oddziaływania na społeczeństwo właśnie poprzez tę wiedzę. We wszystkich wystąpieniach plenarnych na początku konferencji zwracano również uwagę na systemowe regulacje związane z „trzecią misją”, a zwłaszcza brak jasnych definicji i wytycznych zwłaszcza w kwestii oceny wpływu działań naukowych na społeczeństwo. Szeroko dyskutowanym wątkiem był również brak systemu motywacji i wystarczających środków finansowych na działalność społeczną badaczy i badaczek, a także brak instytucjonalnego, lokalnego wsparcia w podejmowaniu działań o charakterze społecznym. Często wskazywano również na konieczność zapewnienia szkoleń w zakresie realizacji społecznych funkcji nauki, w tym w zakresie promocji badań.

Diagnoza braku instytucjonalnych rozwiązań i instytucjonalnego wsparcia w realizacji trzeciej misji została uzupełniona o przykłady zrealizowanych z sukcesem inicjatyw badawczo-społecznych. Przykładem tego rodzaju inicjatywy była wystawa rysunków obozowych kobiet, zorganizowana przez dr hab. Barbarę Czarnecką. Wystawa „Kobiece doświadczenie obozu koncentracyjnego” była prezentowana kilkukrotnie w Polsce oraz w Lund w Szwecji, gdzie w 1945 roku wiele więźniarek i więźniów obozów koncentracyjnych znalazło schronienie i pomoc. Projekt naukowy, jaki realizuje prof. Czarnecka, zaowocował działaniem polegającym na udostępnieniu zapomnianej twórczości artystycznej kobiet przebywających w czasie II wojny światowej w niemieckich obozach koncentracyjnych.

Jednym z podstawowych celów cyklicznych olsztyńskich Spotkań Literaturoznawczych jest – jak zaznaczają organizatorzy tego cyklu spotkań – wymiana doświadczeń literaturoznawców i informacji o realizowanych projektach badawczych. Wśród omawianych tematów znalazły się literatura staropolska i sposoby przekazywania wiedzy o tej literaturze w dydaktyce szkolnej, baśnioterapia, edytorstwo naukowe i badania nad egodokumentami, badania nad biografią i twórczością zapomnianych pisarek (w tym pisarek z Warmii i Mazur) czy przedstawienia współczesnych problemów w literaturze dziecięcej. Część wystąpień zdawała sprawę z wyników badań komparatystycznych i filologicznych, związanych z literaturą hiszpańską, ukraińską, amerykańską, angielską czy niemiecką. Problematyka literaturoznawstwa nie ogranicza się oczywiście do tekstologii i historii literatury, jej ważnym elementem jest też analiza i interpretacja dyskursu medialnego czy kwestia popularyzacji wiedzy literaturoznawczej z wykorzystaniem nowych technologii (np. kursów MOOC) – ta problematyka również znalazła odzwierciedlenie w zaprezentowanych w trakcie konferencji wystąpieniach.

Ważnym elementem olsztyńskiej konferencji były prezentacje projektów naukowych o silnym społecznym wymiarze. W pierwszym dniu konferencji o projekcie Polonistyka wobec wyzwań współczesnego świata, realizowanym przez IBL PAN, opowiedziała dr Mariola Wilczak, kierowniczka projektu. O swoich badaniach opowiedziały również dwie inne uczestniczki tego projektu: dr Aleksandra Wójtowicz, ekspertka w dziedzinie literaturoznawstwa architektonicznego, oraz autorka niniejszego tekstu, zajmująca się studiami o niepełnosprawności. Z kolei drugiego dnia konferencji uczestnicy mogli usłyszeć o dotychczasowych rezultatach projektu Społeczne Obiegi Wiedzy Akademickiej (SOWA). Projekt realizowany jest przez interdyscyplinarny zespół badawczy z różnych ośrodków akademickich w Polsce i polega na analizie ról edukacyjnych, popularyzatorskich czy eksperckich, jakie realizują humaniści współcześnie. Ważną częścią tego projektu jest refleksja na temat wpływu zmian w szkolnictwie wyższym na sytuację zawodową, naukową i społeczną badaczy, a także na ich dobrostan. Co istotne, jedną z podstawowych metod badawczych w projekcie jest autoetnografia, pozwalająca na ugruntowane w doświadczeniu badanie postaw i praktyk realizowania „trzeciej misji”.

III Spotkanie Literaturoznawców w Olsztynie zaowocowało dyskusją o jednej z najbardziej podstawowych funkcji nauk humanistycznych – funkcji społecznej, powiązanej w wytwarzaniem i upowszechnianiem wiedzy, która ułatwia rozumienie przeszłości i teraźniejszości oraz pomaga w projektowaniu zmian społecznych w przyszłości. Społeczny wpływ tych nauk nie jest łatwo mierzalny i nie zawsze udaje się go przedstawić w liczbach i domknąć w różnego rodzaju projektowych wskaźnikach. Jest jednak oczywisty, to znaczy manifestuje się w różnego rodzaju praktykach upowszechniania wiedzy humanistycznej, powstającej w powiązaniu z kontekstem społecznym i w wyniku analizy konkretnych społecznych doświadczeń i zdarzeń.  

See also

04.10.2015

Rzeczpospolita domów VI: Domy wiedzy i sztuki

Instytut Polonistyki Akademii Pomorskiej i Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku zapraszają na VI Ogólnopolską Konferencję Naukową w cyklu: Rzeczpospolita domów, która odbędzie się w dniach 25-26 kwietnia 2016 r. 

03.03.2016

Orient w Literaturze & Literatura w Oriencie

Konferencja jest trzecią edycją dorocznego spotkania orientalistów, literaturoznawców, filologów, kulturoznawców i innych badaczy, którym bliski jest temat literatur orientalnych, inspiracji orientalnych czy przekazów na temat Orientu w literaturze zachodniej. Pierwsza edycja konferencji odbyła się 6-7 marca 2014 roku.

05.02.2017

Trzecie pokolenie. Postpamięciowe skutki II wojny światowej i Zagłady

Choć od zakończenia II wojny światowej minęło ponad 70 lat, skutki tego wydarzenia, podobnie jak innych, bezpośrednio z nim związanych, są nadal odczuwalne. Podczas gdy faktyczni ich świadkowie coraz liczniej odchodzą, traumatyczne wydarzenia i ich konsekwencje stają się przedmiotem narracji tworzonych przez tych, którzy doświadczyli ich wyłącznie w formie zapośredniczonej. O drugiej wojnie światowej i Zagładzie opowiadają już niemal wyłącznie kolejne generacje.

11.09.2015

„Szkiełko i oko”. Humanistyka w dialogu z aktualną fizyką

Antynomia nauk ścisłych i humanistycznych ma już długą historię. Spór humanistów (literary intellectuals) i naukowców (scientists) zdaje się pogłębiać. „Pomiędzy tymi grupami zieje otchłań wzajemnych nieporozumień, a czasami (szczególnie wśród młodych) jawnej niechęci lub wrogości, przede wszystkim jednak braku wzajemnego zrozumienia. Obydwie grupy mają dziwnie wypaczone poglądy o sobie nawzajem”1, pisze ks. Michał Heller. Konflikt „ścisłowców” i „humanistów” pogłębiają nie zawsze udane próby aplikacji języka nauk ścisłych do opisu zagadnień humanistycznych, czego egzemplarycznym dowodem była głośna ongiś rozprawa Jeana Bricmonta i Alana Sokala Modne bzdury (2004). Dwaj fizycy ujawnili ignorancję i niekompetencję znanych intelektualistów o humanistycznej proweniencji sprowadzających terminologię z zakresu nauk ścisłych do funkcji quasi-retorycznych, w celu nadania swoim wywodom powabu i waloru uczoności.

We use cookie files to make the use of our website more convenient for our users. If you do not wish cookie files to be saved on your hard drive, please change the settings of your browser. Read about our cookie policy.